Topinleiding in de evolutie.' NRC over Het verhaal van onze voorouder
Eeuwenlang hebben we meer willen weten over onze voorouders, en een alomvattend en sluitend verhaal over de evolutie willen schrijven. Maar we hebben in het duister getast en gespeculeerd over de ontwikkeling van het leven op aarde. Maar wat als er een manier bestaat om dat beter te kunnen?
In Het DNA van het leven op aarde laat Richard Dawkins zien hoe met dna de evolutie nog beter begrepen en beschreven kan worden. In de toekomst zal een zoloog die een tot nu toe onbekend dier te zien krijgt, diens lichaam en genen kunnen lezen als een gedetailleerde beschrijving van de wereld van zijn voorouders. Zo kan duidelijk worden hoe dieren obstakels hebben overwonnen, zich aan hun omgeving hebben aangepast en oplossingen hebben gevonden voor de problemen van het leven.
De alom geroemde Richard Dawkins schreef een revolutionair boek, dat de deur opent naar het verleden dat genuanceerder en fascinerender is dan we ooit hebben gezien
Over Het verhaal van onze voorouder:
Een loflied op de kracht van de evolutie.' De Standaard
Een van de veelzijdigste beschrijvingen van de evolutie ooit.' Financial Times
  Lees meer Lees minder

In 'Darwin in de stad' laat bioloog en hoogleraar Menno Schilthuizen zien hoe verstedelijking de evolutie van de natuur en dieren stuurt. In de toekomst leeft immers driekwart van de mensheid in de stad en gaat verstedelijkte omgeving steeds meer ruimte innemen. Een groot deel van de rest van het aardoppervlak is nodig voor landbouw, dus waar gaat de natuur dan naartoe? Naar de stad, toont Schilthuizen aan in dit wonderlijke en verrassende boek. En wanneer de natuur naar de stad gaat, neemt de evolutie een aparte wending. Stadsdieren worden brutaler en vindingrijker, stadsduiven ontwikkelen een detox-verenkleed en onkruid op straat krijgt een heel eigen type zaden. Dankzij evolutionaire aanpassing die zich voltrekt met snelheden waar Darwin niet van had durven dromen, raken mens en stadsnatuur steeds beter op elkaar ingespeeld en wordt een nieuw hoofdstuk in de evolutie van het leven op aarde ingeluid. Een hoofdstuk waarin, helaas, veel biodiversiteit verdwijnt, maar ook splinternieuwe dier- en plantensoorten het licht zullen zien. Lees meer Lees minder

In de afgelopen millennia heeft de mensheid voortdurend in het heelal gezocht naar een beeld van de werkelijkheid. Dat leidde via uitvindingen en ontdekkingen tot een steeds ruimer beeld. Maar, omdat alleen is gewerkt met meetbare waarden, is dit slechts een deel van het hele verhaal.

In dit essay wordt een speculatieve poging gedaan het beeld te vervolmaken door voorbij het heelal naar de ultieme werkelijkheid te zoeken waarbij ook niet-meetbare waarden worden meegenomen.

Dit zou ook een manier kunnen zin om de weeffout die wij als mensheid in het evolutie proces blijken te zijn geworden te kunnen herstellen.

Over the past millennia, humanity has continuously tried to find in the universe a picture of reality. This led through inventions and discoveries to an increasingly broader picture. However, as only measurable values were taken into account, this still is only part of the whole story. This essay makes a speculative attempt to visualise the ultimate reality by looking beyond the universe and to include non measurable values. This approach could also be a way to repair the serious flaw that we as humanity appear to have become in the evolution process.

Mensen beschouwen zichzelf als superieur. We plaatsen onszelf op een voetstuk, verheven boven de rest van de levende wereld. Daardoor nemen we het vaak niet zo nauw met dierenwelzijn en het milieu. Nochtans wordt ons gedrag sterk verklaard door onze evolutie en hebben we dezelfde achtergrond als alle andere dieren. Een beter begrip daarvan kan ons nederiger maken, schrijft Mark Nelissen.
In Voetstuk vertelt hij in zijn gekende stijl hoe veel alledaagse dingen in oorsprong heel oud zijn. Maak kennis met de kracht van onze blik en lach, met de invloed van het milieu op ons gedrag, met ons bewustzijn en moraal, met selfies en denkbeeldige spiegels, met idolen en influencers, met het herkennen van je familie en met het bieden van hulp.
Van Meatloaf tot de neanderthaler, over humor en verliefdheid, tot ons gedrag aan het zwembad: Mark Nelissen haalt de mens liefdevol en overgoten met een flinke saus humor van zijn voetstuk. Lees meer Lees minder

Waarom zijn dieren gaan vliegen? Als vliegen evolutionair zo nuttig was, waarom zijn sommige dieren dan hun vleugels kwijtgeraakt? Is de mens het enige wezen dat gewichtloos kan vliegen?
In dit fascinerende en prachtig geïllustreerde boek vertelt de wereldberoemde evolutiebioloog Richard Dawkins hoe dieren en mensen de zwaartekracht hebben weten te overwinnen. Maar het gaat in zijn nieuwste boek ook over het vliegen van de geest, over het ontsnappen aan het alledaagse, met behulp van de wetenschap en de verbeelding.
Van de mythische Icarus tot Argentavis magnificens, de grootste vliegende vogel ooit; van de Wright Flyer en de Boeing 747 tot de slechtvalk en het elfje Tinkelbel in Peter Pan, ze vliegen allemaal over.
Over God als misvatting:
'Levendig en uitermate leesbaar.' The Times Literary Supplement
'Prikkelende, bemoedigende lectuur, die in het huidige klimaat als geroepen komt.' The Guardian Lees meer Lees minder

Dit is het 2e boek in een 3-luik over de huidige en toekomstige ontwikkelingen in de maatschappij, de oorzaken, gevolgen en oplossingen.

Het geeft inzicht in de diversiteit van het denken van de mens, de diversiteit van intelligentie van de mens en de diverse en unieke combinaties hiervan. Daarnaast geeft het de gevolgen
weer voor onze wereld, onze maatschappij, de mensheid en de ontwikkelingen die daarmee samenhangen. Het onderwijs, de economie, organisatie ontwikkelingen, het opkomend nationalisme, de tweedeling in de maatschappij en de huidige ontwikkelingen in de technologie en trends die daar direct mee in verband staan.
De schrijver wil met dit boek awareness creëren, mensen tot nadenken bewegen, bewust maken van deze ontwikkelingen en zichzelf.

De evolutie van de mens is in volle gang en we kunnen deze zelf sturen met de juiste kennis en zelfbewustzijn.

Voor meer informatie over de schrijver kunt u haar website bezoeken:
www.edithborghuis.nl Lees meer Lees minder

In Waarom zijn er zoveel soorten? verbaast bioloog Menno Schilthuizen zich over de enorme soortenrijkdom van al wat leeft, te beginnen bij zijn eigen achtertuin. Als hij de biodiversiteit in zijn tuin precies zou kennen, hoeveel zou die dan verschillen van die in de tuin van de buurvrouw? En als hij alle soorten zou tellen, springend over het ene tuinhek na het andere, hoe snel zou de soortenlijst dan groeien? Waarom is die diversiteit zo groot? En waar houdt het op?
Schilthuizen neemt ons mee naar grotten, oerwouden en koraalriffen om die vragen te beantwoorden. Hij bezoekt laboratoria en proefvelden van bekende en minder bekende ecologen en laat de lezer kennismaken met klassieke en moderne theorieën. Waarom zijn er zoveel soorten? Duikt in complexe ecosystemen en laat op toegankelijke wijze zien hoe alles met elkaar verbonden is en hoe kwetsbaar die verbindingen zijn. Lees meer Lees minder

Al jaren onderzoeken biologen aan de hand van laboratoriumexperimenten, veldwerk en computersimulaties de geslachtsorganen van allerlei organismen: van muizen en mollen, slakken en slangen, watermijten en walvissen. Vaak is alleen aan de genitaliën te zien om welke soort het gaat. Eén vraag houdt de gemoederen al lange tijd bezig, namelijk waarom de penissen en vaak ook hun vrouwelijke equivalenten zo verschillen van soort tot soort.
In de afgelopen twintig jaar hebben onderzoekers ontdekt dat geslachtsdelen, ook die van de mens, een belangrijke rol spelen in de evolutie van de soort. In Darwins peepshow beschrijft Menno Schilthuizen de nieuwe perspectieven die inzicht bieden op de ontwikkeling en het gedrag van soorten.

Gedragsbioloog Mark Nelissen toont met veel humor aan dat Darwin om elke hoek loert. Waarom krijgen vrouwelijke obers grotere fooien dan hun mannelijke collega's? Wat is het nut van pijn? Zijn wij allen homo's? Discrimineren wij onze kinderen? En waarom klapt een tevreden publiek overal ter wereld in de handen? In Darwin in de supermarkt toont gedragsbioloog Mark Nelissen met veel humor aan dat de evolutietheorie om elke hoek loert. Op straat en in de winkel, in de krant en in e-mails: de sporen van Charles Darwin duiken overal op. In dit licht verteerbare, maar wetenschappelijk stevig onderbouwde boek opent Mark Nelissen onze ogen voor Darwins indrukwekkende erfenis en weet hij zo menselijk gedrag te verklaren. Waardoor je de persoon voor je aan de kassa nooit meer op dezelfde manier zult bekijken... Lees meer Lees minder

Geerdt Magiels vergelijkt het leven en werk van Freud en Darwin. De zoektochten van deze spraakmakende denkers illustreren hoe moeilijk onderzoek is, hoe gemakkelijk we op dwaalsporen terechtkomen, hoe ongemerkt illusies en verzinsels onze kijk op de werkelijkheid vertekenen en hoe snel de verbeelding de waarheid op sleeptouw neemt. Niemand is immuun voor de verleiding van een grandioos nieuw inzicht, zelfs niet de knapste koppen.
De vergelijking tussen Freud en Darwin is daarom ook een oefening in kritisch denken, in het leren onderscheiden van feit en fictie, in het verkennen van het rommelige grensgebied waar wetenschap overgaat in pseudowetenschap en filosofie in pseudofilosofie.
De verkenning van de evolutietheorie en van de psychoanalyse vormt een praktische gids in de zoektocht naar betrouwbare kennis.

Tegenwoordig leven we in supergeconcentreerde omgevingen, bewegen we ons met een onvoorstelbare snelheid over de wereld, bestrijden we pijn met een pilletje en schieten we raketten af die honderden kilometers verder volledige steden kunnen platleggen. Kortom, ons leven is in niets vergelijkbaar met dat van onze verre voorouders, de jager-verzamelaars. Alleen... we delen wel nog altijd dezelfde genen. Daarom vertonen we soms gedrag dat onaangepast lijkt te zijn aan onze moderne tijd. In dit boek gaat gedragsbioloog Mark Nelissen op zoek naar de ware aard van de mens. Hij keert hiervoor terug naar onze oorsprong en bekijkt hoe onze fabrieksinstellingen ons vandaag nog altijd deels sturen, en hoe het samenspel tussen aangeboren en culturele krachten (nature/nurture) in ons gedrag ons vormt tot de complexe mens die we vandaag zijn. Lees meer Lees minder

Diseases and global warming result from the exploitation of livestock and nature. For half a century Mother Earth has given man dominion over his own reproduction and the reproduction of all animals and plants on earth. Meat and table eggs are still exclusively produced by artificial insemination and with breeding and incubators. African swine fever, annual flu viruses and coronavirus pandemics result from diseases in animals that can also spread to humans. Suspended moisture droplets (aerosol) are 0.5-10 micrometers (µm) long. A person who ingests, inhales, or is otherwise exposed to positive fluid droplets contaminated with bacteria or viruses may be exposed to hundreds or thousands of bacteria or virus particles, increasing the risk of infection. Respiratory droplets can be transmitted through coughing, sneezing, contact with contaminated surfaces or through inhaled suspended respiratory droplets (aerosol). Therefore, each individual must take appropriate measures to reduce their own exposure to these particles if there is a risk of contamination. Lees meer Lees minder

In `Darwins engelen' besteden samenstellers Tessa van Dijk en Norbert Peeters aandacht aan de vrouwelijke wetenschappers die van belang zijn geweest voor het werk van Charles Darwin. Darwin correspondeerde via talloze brieven met de voornaamste natuurgeleerden uit zijn tijd en tot dit netwerk behoren ook vrouwen. Darwin hecht veel waarde aan hun observaties, bevindingen en expertise.
Wie waren deze vrouwelijke geleerden met wie Darwin brieven wisselde? Laat zoveel duidelijk zijn: deze vrouwen braken allen met het Victoriaanse ideaalbeeld van de vrouw en vochten zich binnen in het mannelijke academische bolwerk.
Hoogste tijd om kennis te maken met het leven en werk van Mary Anning, Frances Power Cobbe, Lydia Becker, Marianne North, Mary Treat, Mary Everest Boole, Frances Wedgwood, Sophia Bledsoe Herrick, Arabella Burton Buckley en Florence Dixie.
Met bijdragen van Tessa van Dijk, Floor Haalboom, Auke-Florian Hiemstra, Matthijs Meeuwsen, Eva Meijer, Norbert Peeters, Anne Por, Jelle Reumer, Menno Schilthuizen en Gemma Venhuizen. José van Dijck, de eerste vrouwelijke president van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen, schreef het voorwoord. Lees meer Lees minder

De kleine Darwin van Wilma de Rek weergeeft in zeer kort bestek het belang van de evolutietheorie van de Britse wetenschapper Charles Darwin. In Over het ontstaan van soorten, gepubliceerd in 1859, ontvouwde Darwin zijn baanbrekende ideeën over natuurlijke selectie als belangrijkste mechanisme achter de evolutie. Hij toonde aan hoe organismen niet vanuit het niets op aarde zijn neergedaald, maar stukje bij beetje zijn ontstaan, als veranderlijke variaties op andere soorten. Het fundament voor die ideeën legde Darwin tijdens een lange reis met het schip de Beagle naar Zuid-Amerika, waar hij dieren, planten en fossielen bestudeerde.

Het belang van Darwins evolutietheorie kan moeilijk worden overschat. Ze vormt de basis van alle biologische kennis, hoewel ook in onze tijd nog lang niet iedereen de consequentie ervan aanvaardt: namelijk dat alles wat op aarde leeft gevormd is door de tijd, en met elkaar is verbonden door een gemeenschappelijke afstamming. Lees meer Lees minder

In onze westerse samenleving is eeuwig jong het motto. Ouder worden boezemt angst in en oudere mensen worden al te vaak als 'niet meer nuttig' weggezet. Gedragsbioloog Mark Nelissen toont het tegendeel aan. Oma's en opa's zijn er omdat ouderdom evolutionair nuttig is. Sterker nog: het ontstaan van de mens is onlosmakelijk verbonden met het ontstaan van ouderdom. In Eindelijk oud herstelt Mark Nelissen de vijftigplusser in ere. Hij legt haarfijn uit waar de oudere mens evolutionair vandaan komt, wat ouder worden biologisch inhoudt, waarom de menopauze nut heeft en vooral: waarom we er moeten naar uitkijken om... eindelijk oud te worden.

Richard Dawkins en Yan Wong nemen ons mee op een opwindende, omgekeerde reis door vier miljard jaar evolutie, van de hedendaagse mens terug naar de microbiële oorsprong van het leven. Naast mensen komen we onderweg ook dieren, planten en bacteriën tegen, ieder met een eigen verhaal.
Vrijwel elke pagina in deze nieuwe uitgave is aangepast op basis van de resultaten van recente onderzoeken. Zo leidden nieuwe ontwikkelingen in DNA-onderzoek tot aanzienlijke herzieningen van de verhalen van onder andere de mitochondriale Eva, de bonobo, de olifantsvogel en de longvis. Het resultaat is een volledig bijgewerkte editie van een van de meest originele verslagen van de evolutie ooit geschreven.

Heel lang geleden begon een stel mensapen van wie wij afstammen hun jongen anders groot te brengen dan hun voorouders en andere mensapen, bij wie baby's uitsluitend door hun moeder gedragen, gevoed en verzorgd werden. Het unieke van mensen is dat onze moeders die zorg met groepsgenoten gingen delen, omdat ze er vanwege gewijzigde omstandigheden niet meer in hun eentje in slaagden om genoeg voedsel te vergaren voor zichzelf en hun kind. Het gevolg was dat een kind van jongs af aan contact moest onderhouden met allerlei verzorgenden (behalve de moeder in eerste instantie oma's, tantes, zusters, broers en vaders), hun intenties moest kunnen inschatten en moest zorgen dat ze graag voor hem wilden zorgen. Zo ontstonden nieuwe omgangsvormen, nieuwe manieren van voor elkaar zorgen en nieuwe middelen om elkaar te begrijpen, waaronder het menselijke vermogen om zich in de gedachten en bedoelingen van anderen te verplaatsen. De ontwikkeling van zulke bijzondere menselijke vermogens en hoe die ons duizenden generaties lang in leven hebben gehouden, is het mysterie dat wordt ontrafeld in Een kind heeft vele moeders. Het boek laat zien dat leefgemeenschappen altijd noodzakelijk zijn geweest bij het grootbrengen van kinderen. De gedeelde kinderzorg heeft ons sociaal gemaakt. Een ware eyeopener.
`De antropologe Sarah Hrdy schreef [...] een prachtig boek [Een kind heeft vele moeders], waarin ze betoogt dat wij al 1,5 miljoen jaar emotioneel modern (= invoelend, empathisch, altruïstisch) zijn. De taal en de scherpte van het verstand kwamen later.' Hendrik Spiering in NRC Handelsblad
`Hrdy [weet] een overtuigend betoog op te bouwen door de inzichten van disciplines als antropologie, psychologie, sociologie en fysiologie te combineren.' Ranne Hovius in de Volkskrant
`Net als haar klassieker Moederschap is Sarah Hrdy's Een kind heeft vele moeders een briljant werk over een zeer belangrijk onderwerp. Dé autoriteit op het gebied van moederschap is terug.' E.O. Wilson
`Het aardige van haar studie is dat zij het vulgair-darwinistische idee van de oerman die jaagt en de oervrouw die voor de kinderen zorgt volledig onderuithaalt. (...) Zonder hulpouders was er geen menselijke soort geweest, stelt Hrdy, en ze geeft hiermee een treffend en zeer plausibel inzicht in het ontstaan van de mensheid.' Beatrijs Ritsema in HP/De Tijd Lees meer Lees minder

Een rijzende ster aan het wetenschapsfirmament Alice Roberts ontrafelt op meesterlijke wijze het ongelofelijke toeval van het menselijke bestaan. Een boeiende mix van anatomie en archeologie, uiterst toegankelijk voor een breed publiek. Ons menselijk lichaam is een toevallige samenloop van omstandigheden, gekneed door vele miljoenen jaren evolutie. Alice Roberts toont hoe de evolutie zijn echo's heeft nagelaten in ons lijf, waardoor het een bizarre mix is van oud en nieuw. Soms ingenieus geconstrueerd, soms aandoenlijk imperfect. Zo verklaart ze onder meer waarom we sporen van kieuwen hebben, en waarom zoveel mensen kampen met rugproblemen.

'Een kaars in het donker' is het uitermate onderhoudende vervolg op 'Verwondering of hoe ik wetenschapper werd'. Richard Dawkins vertelt over zijn intellectuele leven sinds het verschijnen van De zelfzuchtige genen. Dankzij dit werk genoot hij in deze jaren wereldwijde bewondering. Dawkins drijft minzaam de spot met de wereld van universiteiten, uitgeverijen en televisie, en met de mannen en vrouwen van formaat die hij ontmoet. Hij zet uiteen welke ervaringen en ideeën hem ertoe brachten zich te richten op het kruispunt van cultuur, godsdienst en wetenschap. Hij vertelt onder meer over het ontstaan van God als misvatting en hoe dit boek hem in de kring van beroemde denkers deed belanden, naast Christopher Hitchens, Sam Harris en Daniel Dennett, aangeduid als de 'nieuwe atheïsten'. Lees meer Lees minder

Twee boeken in één band, rug aan rug
 
DE OORSPRONG VAN LEVEN
'Een meesterlijk geschreven verhandeling over het ontstaan van het leven op Aarde.' Brian Cox
 
Genetisch zijn alle levende organismen aan elkaar verwant in een keten die al ruim 4 miljard jaar lang ononderbroken is. Alles wat leeft, iedere plant, dier, cel en mens, heeft zijn bestaan te danken aan die allereerste levensvorm die 4 miljard jaar geleden ontstond.
 
Hoe zag het eerste leven eruit? Hoe ontstond het? En wat is leven?
 
DE TOEKOMST VAN LEVEN
'Een geestig, innemend en verrassend betoog over onze synthetische toekomst.' Dara O'Briain
 
Wetenschappers zijn nu in staat de evolutie rechts in te halen en in laboratoria levend maatwerk te creëren, zoals genetische codes die kankercellen opsporen en vernietigen. Maar er komen ook angstaanjagende levensvormen uit de laboratoria. Synthetische biologie is dan ook een controversieel onderwerp.
 
Wat is synthetische biologie? Hoe zal het onze wereld veranderen?
 
Adam Rutherford is geneticus, schrijver en tv-presentator. Daarnaast is hij redacteur bij het tijdschrift Nature en schrijft hij regelmatig voor The Guardian. Lees meer Lees minder

Populaire wetenschap op zijn best: helder, humoristisch en stevig onderbouwd 'Sociaal en egoïstisch gedrag zijn geen tegengestelde uitersten, maar lopen sterk door elkaar. De mens is niet goed en niet slecht, hij is sociaal.' Honderdduizend jaar geleden wat het simpel: dit zijn wij, onze gemeenschap, ons dorp, en daar, kilometers verder, zijn zij, de vreemden. Intussen is onze samenleving veel complexer geworden. We leven in veel gemeenschappen tegelijk, maar toch wordt ons doen en laten nog altijd gestuurd door het wij-tegen-zijgevoel. Het cement voor ons samenleven is sociaal gedrag, en daarbij speelt de drijfveer om hoger op de sociale ladder te klimmen een cruciale rol, net als moraal, taal en humor. Mark Nelissen neemt ons mee op een boeiende reis doorheen de evolutiegeschiedenis, en toont  hoe ons sociale gedrag vandaag nog altijd bepaald wordt door de 'survival of the fittest' van onze voorouders. Want falende klimaattops, glazen plafonds en uitverkochte stand-up comedyshows vinden allemaal hun oorsprong in de savanne van vele honderdduizenden jaren geleden. Populaire wetenschap op zijn best: helder, humoristisch geschreven en stevig onderbouwd. Lees meer Lees minder

Het nieuwe boek van gedragsbioloog Mark Nelissen Waarom raken veel mensen zo gemakkelijk verslaafd aan hun smartphone? Wat hebben de vele kookprogramma's op tv met porno te maken? Waarom laten vrouwen hun borsten vergroten? En waarom zijn vrijwel alle humoristen mannen? We geloven maar al te graag dat ons gedrag gedirigeerd wordt door bewuste, rationele argumenten. We noemen onszelf toch niet voor niets Homo sapiens, de wetende mens? In Darwin in het nieuws toont Mark Nelissen op overtuigende wijze aan dat onze ratio slechts het topje van de ijsberg is. Aan de hand van opmerkelijke krantenberichten en in het oog springende nieuwsfeiten geeft hij een verhelderend inzicht in wat zich onder water allemaal afspeelt. Een must voor iedereen die zijn eigen gedrag en dat van anderen beter wil begrijpen. Lees meer Lees minder

In dit baanbrekende boek tracht Chris Stringer antwoord te geven
op de grote vragen in het debat over onze oorsprong. Hebben
modernemensen en neanderthalers elkaar ooit ontmoet en
stroomt ermisschien zelfs neanderthalerbloed door onze aderen?
Waren onze voorouders vervaarlijke kannibalen of bewerkten ze de
overblijfselen van hun doden uit eerbetoon? Waren grotschilderingen
en gestileerde voorwerpen puur functioneel of waren de
makers ervan de eerste kunstliefhebbers? Was de oermens in Afrika
alomtegenwoordig of leefde hij slechts in de marges van het landschap?
Getuigen de overblijfselen van een achtjarig gehandicapt
oerkind van sociale zorg en liefde bij neanderthalers?
Stringer leidt de lezer door de felle debatten over de oorsprong van
de mensheid en wat het betekent om mens te zijn. Hij kijkt naar de
factoren die kunnen hebben geleid tot de evolutie van demoderne
mens, en die wellicht ten grondslag liggen aan het verdwijnen van
soorten, zoals de neanderthaler. Lees meer Lees minder