Oorlogen zijn bijna elke dag in het nieuws. In 2025 is het 80 jaar geleden dat Nederland werd bevrijd. Met deze versjes op rijm herinneren Ron en Jette Schrder de laatste keer dat oorlog bij ons op de stoep stond. Een combinatie van reflectie en verwerking van het verleden en een hoopvolle blik op de toekomst.

In `Regen van verwoesting' contextualiseert Richard Overy de verwoestende bombardementen op Japan in 1945, waarbij meer dan 300.000 Japanse slachtoffers vielen. Het bombardement op Tokio in maart verbrandde bijna heel de stad, de atoombom op Hiroshima in augustus doodde zo'n 119.000 burgers en na een tweede nucleaire aanval op Nagasaki capituleerde Japan.
Vooraanstaand oorlogskenner Richard Overy biedt een nieuw perspectief op deze laatste fase van de oorlog en de rol van de bombardementen. Hij onderzoekt hoe het doden van burgers en het vernietigen van steden tijdens de oorlog genormaliseerd raakten en hoe morele bezwaren verwaterden. Overy geeft een diepgaande analyse van de Japanse capitulatie - was het luchtoffensief daadwerkelijk de directe oorzaak van de overgave? - en de oorlogsstrategie die vanaf 1945 in gebieden buiten Europa ineens wel acceptabel was. Een strategie die tot vandaag de dag door sommigen als militair noodzakelijk wordt gezien, door anderen als oorlogsmisdaden die ongestraft zijn gebleven. Lees meer Lees minder

28 mei 1940. Het Belgische leger is verslagen. 225.000 Belgische militairen worden als krijgsgevangenen weggevoerd naar Duitsland, waar ze dwangarbeid verrichten, in de landbouw en de industrie. Ze maken kennis met de Duitse bevolking en het nazisme. Het leven in de kampen is hard. Sommigen ondernemen ontsnappingspogingen. De krijgsgevangenen zien het Derde Rijk van Adolf Hitler langzaam instorten, tot ze door de geallieerden worden bevrijd.
Ontwapend schetst aan de hand van brieven en dagboeken het aangrijpende verhaal van de Belgische krijgsgevangenen tijdens de Tweede Wereldoorlog.

De Duitse inval zorgt voor ongeloof en verslagenheid bij de inwoners van Vleuten, De Meern en Haarzuilens. De ingekwartierde Duitse soldaten vallen mee, maar er zijn confrontaties met NSB'ers. Boeren en tuinders moeten melk en groenten afstaan, kerkklokken worden geroofd en alle radio's moeten worden ingeleverd. Er waren onderduikers, een enkele Jood, maar vooral mannen die aan de tewerkstelling in Duitsland wilden ontkomen. Het leven in de dorpen gaat zoveel mogelijk door zoals men gewend is, totdat in oktober 1944 het verzet een zware slag wordt toegebracht, de liquidatie van een NSB'er grote twijfels oproept en de razzia's angst zaaien.

Jos de Groot geeft samen met Mart de Kruif en Peter van Uhm antwoord op de vraag hoe oorlog werkt. Mart de Kruif en Peter van Uhm putten hiervoor uit hun rijke persoonlijke verhalen, de recente ontwikkelingen en de geschiedenis. Welke voorwaarden zijn noodzakelijk voor het ontstaan van een oorlog en wanneer leiden spanningen niet tot oorlog? Welke vaste patronen zie je in het verloop? En hoe eindigt een oorlog? Wat is een krijgsmacht? Hoe werkt de hiërarchie en het leiderschap in het leger? Welke nazorg is nodig na het sluiten van de vrede?

Na de oorlog gonsde het in Noord-Brabant van aantijgingen tegen ondernemers. Zij zouden hebben geprofiteerd van leveringen aan de bezetter. Ook zouden zij vriendschappelijk met nazi's hebben verkeerd en hun werknemers te weinig beschermd hebben tegen de Arbeitseinsatz. De naoorlogse vervolging van `economische collaboratie' verzandde al snel. Mede daarom is economische samenwerking met de bezettende macht in Noord-Brabant nog nauwelijks onderzocht.

In deze bundel wordt voor het eerst nagegaan voor welke dilemma's Brabantse ondernemers in enkele industriële sectoren en specifieke bedrijven zich gesteld zagen. Kon een bedrijf wel blijven opereren zonder samen te werken? Waren ondernemers daardoor ook pro-Duits? Hoe gingen zij om met hun verantwoordelijkheid voor hun werknemers? Na de bevrijding was een oordeel gemakkelijk geveld, maar tijdens de oorlog lag het een stuk genuanceerder. De snel veranderende oorlogsomstandigheden maakten nogal uit of economische samenwerking verwijtbaar was of niet. Zelfs voor onder beheer gestelde en Joodse bedrijven blijkt het beeld niet zwart-wit te zijn. Lees meer Lees minder

In de zomer van 1945 kwam de ogenschijnlijk eindeloze Tweede Wereldoorlog tot een slot met acht dramatische capitulaties: zes in Europa en twee in Japan. Tachtig jaar na dato brengen historici James Holland en Al Murray deze ingrijpende gebeurtenissen in kaart, met bijzondere aandacht voor de menselijke verhalen – van gewone dienstplichtigen en burgers tot generaals en politieke leiders - achter elke overgave en onbekende perspectieven op het einde van de oorlog. Elke capitulatie heeft zijn eigen unieke verhaal, met zijn eigen helden en antihelden. Bij de eerste overgave in Italië probeert SS-generaal Karl Wolff wanhopig zijn eigen hachje te redden.
Gijzelaars in een luxehotel in Zuid-Tirol, een kunstroof en witwaspraktijken tonen dat oorlog om veel meer gaat dan wapengekletter. Via de Amerikaanse soldaat Alan Moskin beleven we dan weer de overgave in Duitsland op 5 mei.
Zijn 6de Infanterieregiment bevrijdde het concentratiekamp Gunskirchen. De gruwelen die hij daar aantrof, lieten hem de rest van leven niet meer los. Acht geheime onderhandelingen, acht capitulaties, acht keerpunten in de geschiedenis. Dit boek vertelt op onnavolgbare wijze het fascinerende en bij momenten adembenemend spannende verhaal van een van de meest beslissende zomers van de 20ste eeuw. Lees meer Lees minder

Kamp Vught was niet alleen het enige SS-concentratiekamp in de door nazi-Duitsland bezette West- Europese gebieden, het was ook een Jodenkamp. Tegenstanders van het regime werden opgesloten en als dwangarbeiders geëxploiteerd in concentratiekampen, terwijl Jodenkampen waren bedoeld om Joden op te vangen voordat ze op transport konden worden gezet naar de vernietigingskampen in het Oosten. Juist omdat Kamp Vught deze uitzonderlijke dubbelfunctie had, biedt het onderzoek naar zijn geschiedenis meer inzicht in het terreursysteem van de nazi's, waardoor Hitler aan de macht kon blijven, én in de vernietigingsindustrie waarmee hij meer dan zes miljoen Joden, Roma en Sinti liet vermoorden.
Bert Oomen geeft een verhelderende inkijk in het systeem waarin de daders functioneerden en in de maatschappelijke en sociale context waarbinnen zij opereerden. Hij gaat uitvoerig in op de achtergronden, overtuigingen en drijfveren van de daders in het kamp zelf en van de schrijftafelmoordenaars in Den Haag en Berlijn die het terreurapparaat en de vernietigingsmachine bedachten en draaiende hielden. Lees meer Lees minder

24 februari 2022, één uur 's nachts.

Aan de oostzijde van Marioepol klinken luide explosies. Nog voor Poetin zijn 'speciale operatie' in Oekraïne officieel heeft aangekondigd, zetten Russische militairen de aanval in op de strategische havenstad aan de Zee van Azov.

De dagen en weken nadien vluchten duizenden bewoners naar de schuilkelders van staal- en hoogovenbedrijf Azovstal, het kloppende hart van Marioepol. Terwijl de stad langzaam wordt omsingeld, vechten Oekraïense militairen met man en macht om de Russen op afstand te houden. Ook zij zoeken hun toevlucht in de Azovstalfabriek. Meer dan tachtig dagen lang zitten bewoners en militairen er als ratten in de val. De hele wereld volgt mee hoe het verzet in de staalfabriek koppig standhoudt, tot de uiteindelijke overgave aan de Russen in mei 2022. De beelden die uit de donkere gangenstelsels van de fabriek naar buiten komen, tarten elke beschrijving. Het Rode Kruis heeft het over een 'apocalyptische' situatie.

In 82 dagen in de hel vertellen bewoners van Marioepol, militairen, hulpverleners en de Oekraïense inlichtingendienst over hun verblijf in de schuilkelders. Over honger, angst, verraad en warme solidariteit. Maar ook over wat daarna gebeurde met de duizenden militairen die gevangen werden genomen door de Russen. Een aantal is inmiddels vrij, anderen zitten nog altijd vast. 82 dagen in de hel geeft via persoonlijke getuigenissen een intense kijk op een van de meest dramatische gebeurtenissen van de Oekraïense oorlog.

Joanie de Rijke bezoekt als journalist al jaren verschillende oorlogsgebieden. Ze volgt Oekraïne sinds 2014 en is sinds 2022 tientallen keren naar het land gereisd om de oorlog te verslaan.

Jasper Christiaens is een regisseur met een voorliefde voor menselijke verhalen. Samen met Joanie de Rijke trekt hij naar Oekraïne om er de getuigenissen van de overlevenden van Azovstal te registreren. Lees meer Lees minder

Op 7 oktober 2023 lanceerde Hamas vanuit Gaza een ongekende aanval op Israël. Circa 1200 burgers lieten het leven. Er vielen meer dan 2500 gewonden. Zo'n 250 mensen werden ontvoerd. Het was de dodelijkste dag voor het Joodse volk sinds de Tweede Wereldoorlog. Onderzoeksjournalist Lee Yaron interviewde honderden overlevenden, nabestaanden en hulpverleners. Van het Tribe of Nova-muziekfestival tot Kibboets Be'eri, van een bedoeïenenfamilie tot een overlevende van de Holocaust, haar verslag legt elk detail van dit tragische bloedbad vast.

Het Parool Beste non-fictieboek van het jaar
Een aangrijpende geschiedenis van Sobibor
Na Auschwitz is Sobibor met ruim 34.000 Nederlandse slachtoffers het grootste Nederlandse massagraf. Vanaf 1942 werden hier in anderhalf jaar tijd meer dan 170.000 Joden direct na aankomst vergast. Toch kennen maar weinig mensen dit vernietigingskamp. Na een succesvolle gevangenenopstand in oktober 1943 wordt Sobibor door de nazi's gesloten, de sporen zo veel mogelijk uitgewist.
Aan de stilte op de plek van het kamp komt in 2014 een einde. Onderzoeksjournalist Rosanne Kropman is erbij als archeologen de fundamenten van de acht gaskamers uitgraven. Schep voor schep komen de contouren van het kamp aan de oppervlakte. Vanaf dat moment gaat Kropman op zoek naar de sporen van het kamp. Ze ontmoet de laatste overlevenden van de opstand en hun families, vertelt verhalen van de daders en ziet de moeizame omgang in Polen met het Holocaust-erfgoed. Het donkerste donker werpt nieuw licht op het mysterie dat Sobibor tot op de dag van vandaag is. Lees meer Lees minder

`We waren zo gelukkig en hadden het niet door...'

Een 33-jarige schrijver leeft een gelukkig leven in een rustige Europese voorstad, samen met zijn vrouw en hun hond. Zijn ouders kopen een nieuw appartement in Boetsja, tien minuten verderop. In de weekenden gaan ze brunchen, koken ze en zien ze vrienden. Het leven is goed, het is normaal. Tot de dag dat de Russen binnenvallen.

De taal van oorlog gaat over een wereld die van de ene op de andere dag verandert. Over wakker worden door het geluid van helikopters en de geur van buskruit. Over het achterlaten van huis en haard, over de moed van vrienden en de koppigheid van ouders. Over het besef dat terugvechten de enige oplossing is, ook al heb je nog nooit een wapen vastgehouden.

In dit levendige verslag van de Russische invasie in Oekraïne beschrijft Oleksandr Myched de belevenissen van zijn familie, vrienden in ballingschap en soldaten aan het front die getuige waren van onvoorstelbare wreedheden. Het is zowel een dossier als een afrekening. Op weergaloze wijze zoekt Myched naar woorden voor de nieuwe realiteit. Want hoe kun je de wereld nog begrijpen als de enige taal die je kunt spreken de taal van de oorlog is? Lees meer Lees minder

Vanaf het einde van de Koude Oorlog ontwikkelde Rusland zich niet tot het democratische, kapitalistische land dat we verwacht hadden, maar tot een nieuw Sovjetrijk. Als geen ander legt Krielaars haarfijn uit hoe Poetin van een cynische, autoritaire president kon uitgroeien tot genadeloze tsaar. In de tussentijd deed het Westen alsof er niets gaande was, en meende het niets meer van Rusland te vrezen te hebben. Pas toen separatisten in 2014 in Oost-Oekraïne vlucht MH17 neerhaalden, werden we op brute wijze wakker geschud en dachten we te zien wie Poetin werkelijk was. Tot hij ons met zijn inval in het democratische Oekraïne opnieuw verraste. Poetin zegt er de fascisten te verslaan, en dat sluit in Rusland naadloos aan bij het beeld dat de Russen van zichzelf hebben door de staatsmedia, die nog steeds de ene na de andere oorlogsfilm uitzenden over broederschap, heldendom en vaderland. In Rusland geldt niet het lijden van het individu, maar de heldenmoed van het collectief. Op die manier functioneert de staat als een continu systeem, of dat nu geleid wordt door Stalin of door Poetin. Ook laat Krielaars zien hoe Poetin de westerse landen tegen elkaar uitspeelde met zijn energiepolitiek, net zo lang tot het Westen geen potentiële tegenstander meer was.

In Oorlog met Rusland beschrijft Michel Krielaars helder en overzichtelijk hoe het zo ver heeft kunnen komen en hoe de verhouding tussen Rusland en het Westen langzaam is verschoven van vermeende vriend naar vijand. Lees meer Lees minder

Den Haag lijkt een bezadigde ambtenarenstad, maar historische gebeurtenissen hadden juist in het regeringscentrum veel impact. Dat blijkt heel duidelijk uit de vijftien artikelen in dit boek over conflict en geweld in Den Haag. Ze zijn geschreven door gerenommeerde (kunst)historici. Een scala aan conflictueuze gebeurtenissen uit verschillende eeuwen passeert de revue. Het gaat over Haagse conflicten met een landelijke uitstraling zoals de ruzie tussen Oldenbarnvelt en Maurits, de staatsgrepen van 1798 en de ommekeer in 1813. Ook de Tweede Wereldoorlog komt uiteraard aan bod. Daarnaast worden lokale onlusten beschreven zoals vissersprotesten in Scheveningen, oproerige dominees op de kansel en het geheime verblijf van een RAF-commando in Scheveningen in 1977. De rustige hofstad blijkt een broeinest van verzet, protest en conflict.

Dit boek verschijnt ter gelegenheid van het 125-jarig bestaand van de Historisch Gezelschap te 's-Gravenhage, opgericht op 27 januari 1899. Alle auteurs zijn leden of oud-leden van dit gezelschap. Lees meer Lees minder

In 2023 is het 75 jaar geleden dat de staat Israël uitgeroepen werd. In `De Nakba' vertelt Ilan Pappe hoe de Arabisch-Israëlische Oorlog, in het Arabisch de Nakba (ramp) genoemd, leidde tot een van de grootste gedwongen migraties uit de moderne geschiedenis. Circa een miljoen mensen werden uit hun huizen verdreven, Palestijnse dorpen werden verwoest, burgers werden vermoord. Ilan Pappe, een vooraanstaand historicus uit Israël, toont aan hoe de Joden zich in 1948 schuldig maakten aan etnische zuiveringen, en hoe het kon dat de internationale gemeenschap niet ingreep. Het boek werpt nieuw licht op de oorsprong en de ontwikkeling van het Israëlisch-Palestijnse conflict.

Let op: dit e-book is alleen goed te lezen op een tablet of op een computer, niet op een e-reader. Dit in verband met de hoeveelheid illustraties.

Aan wie of wat denk jij tijdens de twee minuten stilte op 4 mei?

Ieder jaar herdenken we op 4 mei alle doden die sinds het begin van de Tweede Wereldoorlog, tussen 1939 en 2020, zijn gevallen ten gevolge van onderdrukking of in de strijd voor de vrijheid. In totaal gaat het tot op heden om ongeveer 300.000 mensen, een duizelingwekkend aantal waarbij we ons maar moeilijk iets kunnen voorstellen. Zeker in deze tijd, nu de Tweede Wereldoorlog lang achter ons ligt en er bijna geen ooggetuigen meer zijn, is het belangrijker dan ooit om de gedachte vast te houden: dit nooit meer.
Dit boek maakt in meer dan 150 visualisaties feitelijk en in volle omvang zichtbaar wie de slachtoffers waren en hoe of waar ze aan hun einde kwamen. Burgers en militairen, jongeren en ouderen; slachtoffers van represailles, luchtaanvallen, executies, de Hongerwinter en deportaties. 4 mei is de gelegenheid om bewust te bedenken wie ons allemaal zijn ontvallen en hoe hoog de prijs is van onderdrukking en de strijd voor de vrijheid.


Over de samenstellers

Jaap Goudsmit, initiatiefnemer en arts-onderzoeker, verbonden aan het Amsterdam Universitair Medisch Centrum en Harvard University, Boston, USA

Johan Heilbron, socioloog, verbonden aan de Erasmus Universiteit en de École des Hautes Études en Sciences Sociales, Parijs

Peter Ekamper, demograaf, verbonden aan het Nederlands Interdisciplinair Demografisch Instituut van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen en de Rijksuniversiteit Groningen

Timo van Barneveld, historicus en zelfstandig onderzoeker

Bela Zsigmond, grafisch ontwerper en visueel kunstenaar Lees meer Lees minder

De eerste maanden van de Eerste Wereldoorlog vormden de bloedigste periode in dit conflict en eindigden in de Eerste Slag om Ieper, van 19 oktober tot 22 november 1914. Met de moed der wanhoop riepen de geallieerden er de Duitse opmars een halt toe. Heroïsche figuren, zoals de Franse generaal Foch en de Belgische koning Albert I, schreven zich met deze overwinning de geschiedenis in. De verschrikkelijke veldslag uit de Grote Oorlog betekende een keerpunt dat de loop van de moderne oorlogvoering onherroepelijk veranderde. Volgens Cowley leidde dit tot de uiteindelijke nederlaag voor Duitsland.

De Tweede Wereldoorlog is nooit ver weg in het gezin waar Aliëtte de Vries opgroeit. Ook al is die oorlog al tientallen jaren voorbij. Haar vader loopt rond met een groot litteken op zijn hoofd en wie is precies Hetty? De Joodse peuter die ondergedoken zat bij oom Jan in het Friese Bozum.
Na een lange zoektocht vindt Aliëtte Hetty en er ontstaat een vriendschap tussen de twee. Langzaam ontdekt ze wat Hetty en haar familie is overkomen. En ze komt er achter wat dat litteken op haar vaders hoofd daarmee te maken heeft.
De Enschedese Hetty blijkt één van de Onbekende Kinderen. Een groep kinderen die in Westerbork in het weeshuis waren ondergebracht. Omdat er onduidelijkheid is of ze wel joods zijn gaan ze lange tijd niet op transport. Tot 13 september 1944, de dag van het allerlaatste transport uit kamp Westerbork. Bestemming Bergen-Belsen. Lees meer Lees minder

Een uniek verhaal over de bescherming van Nederlands cultureel erfgoed in oorlogstijd.
Van 1 oktober 1939 tot 1 oktober 1946 cordineert de Rijksinspectie Kunstbescherming onder leiding van Jan Kalf de bescherming van monumenten, musea, archieven en bibliotheken tegen oorlogsgevaar. Tienduizenden kunstschatten, historische objecten, bibliotheken en archieven werden geëvacueerd naar tijdelijke veilige onderkomens als scholen, kerken, binnenschepen en kastelen. Later gingen ze naar door het Rijk gebouwde bomvrije bergplaatsen.
Kieskamp brengt nuance aan in het beeld dat de roof van de Duitse bezetter de enige bedreiging was voor het Nederlands erfgoed in oorlogstijd en laat zien hoe honderden mensen zich inzetten om het nationaal erfgoed in oorlogstijd, met al zijn nieuwe, verwoestende wapens, in veiligheid te brengen.
Marion Anker is wetenschappelijk medewerker bij de afdeling Geschiedenis van het Rijksmuseum. Andrea Kieskamp werkt als zelfstandig projectleider, conceptontwikkelaar en onderzoeker voor musea, archieven en bibliotheken. Edwin Maes is hoofd Cultuurhistorische Achtergronden & Informatie bij het ministerie van Defensie. Tim Smeets is verbonden aan het Nederlands Openluchtmuseum als conservator Wonen. Lees meer Lees minder

VERSCHIJNT 18 NOVEMBER


In 'De oorlog van gisteren' neemt Jan Keulen ons mee naar de tijd dat hij correspondent was in Beiroet, tijdens de Libanese burgeroorlog. We leren een ongelovige priester kennen, een straatvechter die zich verhuurt aan verschillende strijdgroepen, politiek activisten die blijven volhouden, spionnen die worden ontmaskerd en ballingen die steeds opnieuw moeten vluchten. Na vijf jaar Beiroet vertrekt Keulen naar Caïro. In de jaren negentig verslaat hij vanuit Amman onder andere het conflict tussen Israël en de Palestijnen. Al die tijd blijven de demonen van de Libanese burgeroorlog hem achtervolgen.

Jaren later krijgt Keulen in Qatar als directeur van het Doha Centre for Media Freedom te maken met een wankelmoedige lakei, een slimme sjeik en een dichter die gevangen wordt gezet. Na bijna drie jaar wordt hem een andere baan aangeboden; veel Qatari vinden het centrum en zijn directeur een pain in the ass. `Ik val stil, ben perplex en ik stamel dat ik geen ander werk in Qatar ambieer. Het enige wat mij interesseert is de journalistiek en persvrijheid in de Arabische wereld.'

Voor journalistiek die ertoe doet moet altijd een prijs worden betaald. Jan Keulen ervoer dat aan den lijve, vanaf het moment dat hij als beginnend journalist in 1979 door Spanje tot persona non grata werd verklaard. Collega-journalisten werden ontvoerd, ontslagen, gevangengezet, gemarteld en zelfs gedood. Zelf kampte Keulen met trauma's en een burn-out, en hij werd beschuldigd van antisemitisme.

Jan Keulen (1950) woonde langdurig in de Arabische wereld. Hij was correspondent in Beiroet en werkte later als journalist in Caïro en Amman voor de Volkskrant, De Standaard en nieuwsrubrieken van de VARA-radio, KRO en NOS. De afgelopen twintig jaar was Keulen vaak in het Midden-Oosten als docent journalistiek en werkzaam voor persvrijheidsorganisaties. Van 2011 tot en met 2014 woonde en werkte hij in Qatar. Lees meer Lees minder

De Nederlandse Landwacht was een nationaalsocialistische, paramilitaire eenheid die tijdens de Tweede Wereldoorlog in opdracht van de Duitse bezetter als een soort hulppolitie functioneerde. Tot nu toe is er nauwelijks onderzoek gedaan naar de rol van de Landwacht tijdens de bezetting. Paul van de Water brengt daar verandering in. Hij beschrijft de rol en de betekenis van de van 1943 tot 1945 actieve organisatie.

Hoewel de Landwacht bestond uit leden van de NSB stond na Dolle Dinsdag in september 1944 niet Mussert, de leider van de NSB, maar SS-politiechef Rauter aan het hoofd van de organisatie, met martelingen en executies tot gevolg. Aan de hand van dossiers en getuigenissen worden de wandaden van de landwachters gereconstrueerd.

Rob Duijkers had altijd geleden onder het gemis aan zijn heldhaftige vader Jan. Die verzetsman was van kamp Amersfoort overgebracht naar concentratiekamp Neuengamme en kwam op 3 mei 1945 om het leven toen de Britten bij vergissing het schip Cap Arcona bombardeerden.

Na de dood van Rob ontdekt zijn dochter op zolder een leren koffer met het archief van opa Jan. Daaruit bleek dat opa geen verzetsstrijder was maar op hoog niveau werkte voor nazi's als Seyss-Inquart en Rauter.

In `De vermeende verzetsman' reconstrueert Martine Letterie het levensverhaal van Jan Duijkers.

In `Alleen uit de oorlog' reconstrueert Niek van der Oord de levensverhalen van Leida van Tijn en Ido Wolf.

Kort na het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog trouwt Leida met haar jeugdliefde Salomon Boekbinder. Het jonge stel vlucht in 1942 naar Frankrijk en slaagt erin achter de demarcatielijn te komen. Desondanks worden Leida en Salomon opgepakt. Leida overleeft de oorlog. Ze vlucht in een verstandshuwelijk met Ido Wolf, de zoon van haar baas, die ook `alleen uit de oorlog' is gekomen.

In `Alleen uit de oorlog' reconstrueert Niek van der Oord hun levensverhaal, waaruit blijkt hoe diep de sporen zijn die de Holocaust nalaat in de levens van de betrokkenen, maar ook in dat van volgende generaties. Van der Oord baseert zich op interviews met nabestaanden, brieven en andere bronnen. Lees meer Lees minder

In Buitengewone transporten wordt het verhaal verteld van de deporaties van Joden, Roma en Sinti uit Nederland in de periode 1940-1945. Centraal daarin functioneerde kamp Westerbork, dat voor bijna ieder van hen als depot diende, als een tussenstation tussen huis en haard en de concentratie- en vernietigingskampen elders in Hitler-Duitsland. Met meer dan 100 transporten worden 107.000 personen gedeporteerd. Van hen overleefden slechts 5.000 mensen.

In Buitengewone transporten is voor het eerst de verspreide kennis over de Jodentransporten bijeengebracht. Maar ook is veel nieuwe informatie uit recent onderzoek opgenomen. Het resultaat is dat menig beeld moet worden bijgesteld, zoals over het aantal transporten, het gebruik van personenrijtuigen of over het bekende `treinbord'. Nieuw is ook dat niet alleen de rol van de Nederlandse spoorwegen wordt behandeld maar ook die van de Deutsche Reichsbahn, alsook hun plek in de naoorlogse geschiedenis van de verwerking van de oorlog. Een naoorlogs verhaal waarin pas na veertig jaar de goederenwagen iconisch wordt voor de Holocaust.

Buitengewone transporten. Deportaties van Joden, Roma en Sinti uit Nederland 1940-1945 verschijnt aan de vooravond van de 80-jarige herdenking van het eerste transport met Joden dat op 15 juli 1942 vanuit kamp Westerbork naar Auschwitz vertrok. Deze en alle volgende transporten zijn met vermelding van datum, vertrekplek, bestemming en aantal gedeporteerden opgenomen. Lees meer Lees minder