Filter
Theologie algemeen
-
Mark Rutte nodigt Spinoza uit voor een bezoek in het Torentje en praat met hem over het functioneren van de politiek en de verslechterende verhouding tussen de bevolking en de overheid, want Spinoza's gedachten daarover zijn nog altijd hoogst actueel; een dergelijk gesprek zou Rutte zijn voordeel kunnen doen.
'Mark,' zou Spinoza tegen Rutte zeggen, 'jouw regering heeft alleen recht van bestaan als ze zorgt voor een overheid die uit is op algemeen welzijn, want dat leidt tot interne vrede en begrip voor elkaar. Dat je wetten nodig hebt voor het in bedwang houden van de egoïstische en irrationele mens is duidelijk. Maar die wetten moeten zo goed zijn dat ze langdurig kunnen blijven bestaan. Ze moeten niet straffen en angst inboezemen, ze moeten de bevolking juist de kans geven uit te blinken.'
Deze en andere ideeën heeft Spinoza op schrift gesteld in het Theologisch-politiek traktaat (1670) en vooral in de onvoltooid gebleven Staatkundige verhandeling waaraan hij werkte toen hij in 1677 door de dood werd verrast. Het is een flinke kluif die te doorgronden. Dirk Noordman heeft haar uitgeplozen en helder en toegankelijk samengevat in dit boek. Net zoals Jan Knol met Spinoza's Ethica heeft gedaan.
Spinoza in het Torentje bekijkt de hedendaagse Nederlandse samenleving door de lens van Spinoza's befaamde gedachtegoed. Hoe kunnen wij en de politiek tegenwoordig nog leren van zijn werk? De tijdloosheid van zijn ideeën wordt in dit boek meesterlijk neergezet. -
Hoe kunnen we ervan uitgaande dat de wereld nu eenmaal een tranendal is toch proberen ons leven zo aangenaam mogelijk in te richten? Jaag niet het geluk na, zo luidt de raad die Schopenhauer ons in dit boek geeft, maar besteed al je energie aan het vermijden van ongeluk. Bespiegelingen over levenswijsheid geeft niet alleen een schat aan wijze levenslessen maar is dankzij Schopenhauer's onnavolgbare stijl ook te genieten als een literair meesterwerk.
-
De Ethica van Spinoza blijft voor de meeste mensen een gesloten boek, omdat het te moeilijk is. Toch is eenvoud een sterk kenmerk van Spinoza´s filosofie. De verdienste van Jan Knol is dat hij de Ethica zodanig ´herschrijft´ dat deze begrijpelijk wordt voor iedere lezer, jong en oud. Hij gebruikt daarvoor alledaagse bewoordingen en plaveit zodoende de weg naar de kern van het grootse gedachtegoed van Spinoza.
-
Wittgensteins wereld
Erik Bindervoet, Saskia Pfaeltzer
- Wereldbibliotheek
- 28 April 2022
- 9789028451148
Weinig filosofen hebben zo'n invloed gehad als Ludwig Wittgenstein (1889-1951). En weinig filosofen zijn zo raadselachtig gebleven als hij. Als jonge filosoof geloofde Wittgenstein dat er een absolute, universele, zuivere, volmaakt logische taal bestond en deed hij alle moeite die te beschrijven. Dertig jaar later had Wittgenstein zich erbij neergelegd dat hem dat nooit zou lukken en onderzocht hij de taal van alledag. En dan is er zijn bijzondere leven, dat van een van de rijkste mensen in het Oostenrijkse keizerrijk, die koos voor de filosofie, zich terugtrok in een hutje in Noorwegen, in Cambridge studeerde bij Bertrand Russell, in de Eerste Wereldoorlog in het keizerlijke leger diende, in de Tweede ambulance-broeder was en er een voor die tijd zonderling liefdesleven op na hield.
Zo'n bijzondere man verdient een bijzonder boek. Laat dat maar aan Erik Bindervoet en Saskia Pfaeltzer over. Alles komt ter sprake: de jeugd als blauwdruk voor het verdere leven; familie; eenzaamheid; zelfhaat; gedrevenheid; ernst; humor; zin en onzin; muziek; logica; taal en hoe die ons kan beheksen; spreektaal; beeldtaal; de cultus die rond Wittgenstein is ontstaan.
De pers over Aldus sprak Nietzsches zuster:
'Fascinerend' Trouw ****
'Toegankelijk, geestig en spannend' De Limburger **** -
Hoe ons leven en onze toekomst eruitzien, wordt in toenemende mate bepaald door grote ontwikkelingen, zoals mondialisering, economisering en technologisering. De gevolgen daarvan zijn vaak duidelijk waarneembaar, neem de plasticsoep in de oceanen, extreem weer en het op drift raken van grote groepen kansarmen.
Andere gevolgen zijn minder zichtbaar, maar niet minder ingrijpend. Zo bieden wetenschap en technologie de mensheid allerlei nieuwe mogelijkheden, die bijna klakkeloos worden nagejaagd en als realiteit omarmd, terwijl ze ondertussen ons beeld van de wereld en onszelf in een allesbepalend frame dwingen.
In Wat zijn we aan het doen? staat filosoof en cultureel antropoloog Peter Abspoel stil bij de vraag wat deze ontwikkelingen voor mensen betekenen; wat doen ze met ons? Want of we ons er nu van bewust zijn of niet, ze bepalen hoe ons leven eruitziet en hoe we naar onszelf en naar elkaar kijken. Maar wat zetten we op het spel als we onze menselijkheid vervangen door abstracties?
'Peter Abspoel beschrijft op indringende wijze een gevaar dat onze menselijkheid bedreigt, en hij verbindt zijn beschrijving met een prikkelende diagnose van de oorzaken van die bedreiging.' Paul van Tongeren, Denker des Vaderlands
'Regelmatig schrijft Peter Abspoel zinnen die het verdienen te worden ingelijst. (...) Hij sleept de lezer mee, en geeft een idee van wat er voor ons mensen op het spel staat.' Chris Keulemans -
Bespiegelingen over de revolutie in Frankrijk
Edmund Burke
- Wereldbibliotheek
- 22 April 2019
- 9789028443211
Eerste volledige vertaling van dit standaardwerk uit de VerlichtingEdmund Burke schreef zijn meest invloedrijke tekst aan het begin van de Franse Revolutie, waarbij hij met huiveringwekkende nauwkeurigheid de gewelddadige excessen voorspelde die zouden gaan plaatsvinden. Hoewel in adellijk conservatief Engeland aanvankelijk positief werd gereageerd op de gebeurtenissen in Frankrijk - de aartsrivaal verviel immers tot chaos - overheerste bij Burke de bezorgdheid. In een brief getiteld Bespiegelingen over de revolutie in Frankrijk betoogde hij dat de revolutionaire ontwikkelingen alleen maar leidden tot vernietiging van de bestaande structuren in de samenleving, in plaats van de (behoedzame!) hervormingen te bewerkstelligen die ook voor de Engelse maatschappij zo broodnodig waren.Bespiegelingen over de revolutie in Frankrijk is een van de grote werken uit de achttiende-eeuwse politieke literatuur. Het boek geldt nog altijd als een klassieker binnen het conservatieve gedachtegoed in de westerse wereld.
-
Wat u altijd al wilde weten van Spinoza, maar hem nooit kon vragen!
De beste inleiding op de filosofie van Spinoza: helder, toegankelijk, begrijpelijk.
o Waar hangt ons geluk van af?
o Wat is het verschil tussen geloven en weten?
o Bestaat er een vrije wil?
o Hoe leren we accepteren?
o Wat is ware deugd?
o Hebben we elkaar nodig?
o Is medelijden altijd goed?
en nog 100 andere vragen
De pers over Spinoza in 107 vragen & antwoorden:
`Dit boek vormt een goede kennismaking met het werk van Spinoza; beknopt, helder en toegankelijk.' Volzin
`Dit boek biedt op toegankelijke wijze 107 vragen met, je zou het ook kleine meditaties over de vraag kunnen noemen, antwoorden. Antwoorden die je aan het denken zetten, je verwarren, weerstand oproepen en wat dies meer zij. Het helpt je om met het `echte' werk van Spinoza aan de slag te gaan.' 8weekly -
Arthur Schopenhauer aan zijn uitgever, 28 maart 1818:
`Mijn boek bevat niets minder dan een nieuw filosofisch systeem, nieuw in de volle zin van het woord. Het is geen nieuwe weergave van wat er al was, maar een in de hoogste mate samenhangende reeks gedachten die tot dusverre nog nooit in een menselijk brein is opgekomen. Het boek, waarin ik de zware taak heb volbracht deze gedachtereeks op een begrijpelijke wijze aan anderen mee te delen, zal naar mijn vaste overtuiging een van die werken zijn, die later bron en aanleiding tot tientallen andere boeken worden.
Deze reeks gedachten was in essentie reeds vier jaar geleden in mijn hoofd aanwezig, maar om haar te ontwikkelen en met behulp van ontelbare opstellen en studies voor mezelf helder te krijgen, heb ik vier lange jaren nodig gehad waarin ik me uitsluitend hiermee en met de noodzakelijke bestudering van andere werken heb beziggehouden. Een jaar geleden ben ik begonnen een en ander in een samenhangend betoog voor anderen duidelijk te maken; hiermee ben ik zojuist klaargekomen.
De waarde die ik aan mijn werk hecht is zeer groot: ik beschouw het namelijk als de vrucht van mijn bestaan.'
Arthur Schopenhauer aan zijn uitgever, 7 mei 1843:
`U zult er niet vreemd van opkijken dat ik me tot u wend met het verzoek deel twee van Die Welt als Wille und Vorstellung uit te geven, dat ik zojuist voltooid heb. Het zal u echter wel verbazen dat ik dit pas vierentwintig jaar na het eerste deel inlever. Toch is de reden simpelweg deze, dat ik er niet eerder mee heb kunnen klaarkomen, ofschoon ik me werkelijk gedurende al die jaren beziggehouden heb met voorbereidende werkzaamheden. Wat lang moet blijven voortbestaan, komt langzaam tot stand.
Dit tweede deel heeft beduidende voordelen boven het eerste en verhoudt zich tot dat deel als een uitgewerkt schilderij tot een voorlopige schets. Wat het voor heeft op het eerste deel, zijn de gedegenheid en de rijkdom aan gedachten en inzichten, die slechts de vrucht kunnen zijn van een leven dat geheel gewijd is aan onafgebroken studie en reflectie. Het is zelfs zo, dat het eerste deel pas door dit tweede deel in zijn volle betekenis naar voren zal treden. -
In 2013 ontmoette Charlotte Rørth in een Spaans kerkje Jezus. Een Jezus die tot haar sprak. Rørth, een bekende Deense onderzoeksjournaliste, kon noch wilde haar ogen en oren geloven. Wat was haar overkomen? Welke geestelijke en lichamelijke mechanismen waren er aan het werk geweest toen ze Jezus zag? Met haar verstand kan ze er niet bij, maar haar hele wezen is ervan doordrongen dat de verschijning van Jezus geen verzinsel was. Om te begrijpen wat er gebeurd was verdiepte ze zich in wetenschappelijke literatuur en sprak ze met theologen, psychologen, priesters en dominees. Aan het einde van haar onderzoek heeft ze geen andere keuze dan na lang twijfelen te aanvaarden dat ze Jezus echt heeft ontmoet. Haar verhaal van deze persoonlijke en openhartige zoektocht is pakkend en meeslepend geschreven. Maar het ware belang van dit boek ligt in wat Charlotte's Jezus haar meegaf. Die Jezus staat voor verbinding als uitweg uit het huidige pessimisme dat in ons deel van de wereld lijkt te heersen. Het is een boek van hoop, die we hard nodig hebben.
-
Inleidend betoog bij de Encyclopédie
Jean Le Rond d'Alembert
- Wereldbibliotheek
- De Verlichting
- 30 Maart 2022
- 9789028450974
Samen met Denis Diderot was D'Alembert samensteller van de Encyclopédie ou dictionnaire raisonné des sciences, des arts et des métiers. Voor de in totaal 28 delen die tussen1751 en 1772 verschenen, schreef hij een inleiding, waarin hij de opbouw van de Encyclopédie bespreekt. De menselijke kennis, schrijft hij, is als een labyrint, waar we een weg in moeten zoeken. En de filosoof is degene die ons bij de hand kan nemen, want hij heeft het overzicht, in de vorm van een encyclopedie. Maar hij houdt ook een pleidooi voor een opvatting over de bron van onze kennis, dan in die tijd gebruikelijk: niet aangeboren ideeën maar zintuiglijke waarnemingen. En dat is een nog altijd moderne fundament van onze individualiteit. Wij beseffen soms maar half hoezeer wij de nazaten van de achttiende-eeuwse 'encyclopedisten' zijn.
-
Protesten, rellen, wantrouwen: de afgelopen jaren heeft de publieke woede een kookpunt bereikt. De oorzaken zijn bekend: toenemende ongelijkheid, slecht functionerende overheidsdiensten, politieke schandalen. Maar de heftigheid van het ongenoegen is nieuw. En dat komt door een nieuw verschijnsel: de ik-tiran. Door de opkomst van het internet, de smartphone en de sociale media zijn we onszelf als het centrum van de wereld gaan zien. We beschouwen onze mening als de enige juiste en accepteren geen gezag meer. De gevolgen zijn beangstigend. De sociale samenhang verkruimelt en het vertrouwen in overheid en politiek verdwijnt, de aantrekkingskracht van populisme, complottheorieën en geweld neemt toe. Éric Sadin geeft een meeslepend geschreven analyse van de ineenstorting van onze gemeenschappelijke wereld. Hij doet dat vanuit een uniek historisch, politiek, sociaal, economisch en technisch perspectief. Zijn doel: nadenken over de voorwaarden van een sociaal contract dat ons bij elkaar kan houden.
-
'Hans de Geus legt feilloos de ontwrichting van de woningmarkt uit.' Sander Schimmelpenninck
Nu met voorwoord van Marjolein Moorman.
Winnaar PrinsjesBoekenprijs - het beste boek over de wooncrisis.
Hans de Geus kon geen hypotheek krijgen voor een boven woning in Amsterdam. Wel een lening voor een paar appartementen die hij wilde verhuren op de vrije markt. Dat zette hem aan het denken over de oorzaken en gevolgen van de woningnood in Nederland.
Wonen is een grondrecht, maar onbetaalbaar geworden. De torenhoge huizenprijzen maken het starters en jongeren onmogelijk een huis te kopen. Tenzij ze bemiddelde ouders hebben. De anderen moeten huren in de vrije sector tegen hoge huren die een steeds groter deel van hun toch al zo onzekere inkomen opslokken. Er heerst kortom woonarmoede, met alle gevaren voor de samenleving van dien. Hoe heeft het zo ver kunnen komen?
Aan de hand van zijn eigen ervaringen bespreekt Hans de Geus de woningmarkt. Hij analyseert op heldere wijze waar het mis is gegaan en wat de economische en maatschappelijke gevolgen zijn.
'Een goed geschreven en zeer toegankelijke zoektocht in de wereld van het vastgoed en het geld.' NRC
'Diepgravend, toegankelijk, in een vlotte journalistieke stijl.' **** Leeuwarder Courant
'Hans de Geus volgt de sporen van het geld en dwingt je na te denken over moraliteit en ongelijkheid. En dat is in onze tijd noodzakelijker dan ooit.' Eric Smit, hoofdredacteur Follow the Money -
In 1791-1792 verscheen De rechten van de mens van Thomas Paine. Het is een van de invloedrijkste boeken ooit geschreven. Paine wilde er aanvankelijk Burke's aanval op de Franse Revolutie (Bespiegelingen over de revolutie in Frankrijk) mee weerleggen, maar hij werkte het uit tot een coherente politieke filosofie over de inrichting en verantwoordelijkheden van de staat, en de plaats van het individu binnen die staat. Onze hedendaagse democratieën zijn er in tal van opzichten op geënt.
Paine's verdediging van de mensenrechten ligt aan de basis van de gemeenschappelijke richtlijnen van de hedendaagse wereldpolitiek. Als je dit boek leest, besef je hoe fel er voor die mensenrechten is gestreden. De rechten van de mens is geschreven in een zeer heldere stijl en heeft tot op de dag van vandaag niets van zijn frisheid verloren. -
Against English
Lotte Jensen, Niek Pas, Daniël Rovers, Koen van Gulik
- Wereldbibliotheek
- 19 November 2019
- 9789028450233
Het Engels heeft het Nederlands al bijna verdrongen aan de universiteiten en neemt sluipenderwijs het middelbaar en lager onderwijs over. Meer dan zestig procent van wat er aan vertaalde romans in de boekhandel ligt, komt uit het Engels. Onze media? Helemaal gericht op Engelstalige voorbeelden, alsof er geen Italiaanse, Franse, Spaanse en Duitse nieuwsbronnen bestaan. Maar daar houdt het niet op. Want met de dominantie van de taal komt ook de dominantie van het denken. Het Anglo-Amerikaanse wereldbeeld bepaalt de kijk op economie, politiek en overheid. Omdat de mens verantwoordelijk is voor zijn eigen geluk, dient de overheid zich terug te trekken en zo veel mogelijk over te laten aan het individu. En de samenleving? Die wordt onderworpen aan het principe van de markt. Alwaar men het liefst in Engels jargon spreekt. Dit is een pamflet tegen de verengelsing van de wereld en een pleidooi voor diversiteit, te beginnen met het Nederlands.
-
Het einde van de Tweede Wereldoorlog luidde een periode in waarin bijna alle westerse landen langdurige vrede kenden en economische voorspoed bereikten. Maar aan het begin van de eenentwintigste eeuw lijkt men uit het oog te zijn verloren hoe belangrijk het is om het eigen verleden te kennen. Want alleen dan kan er geleerd worden van gemaakte fouten, in plaats van stuurloos rond te dobberen in een ongrijpbare wereld van louter materiële welvaart die elk moment in chaos kan vervallen.In De onbenoembare actualiteit laat Roberto Calasso zien hoe de existentiële leegte van het hedendaagse massatoerisme en de online pornografie geconfronteerd worden met de fundamentalistische islam, waar terroristen zich toe voelen aangetrokken die de westerse levensstijl beschouwen als plat vermaak. Calasso schetst een verontrustend dubbelportret van ons ongrijpbare heden en het tijdperk van Hitler-Duitsland, toen de mensheid de wereld op het randje van zelfvernietiging bracht.
-
Spinoza uit zijn gelijkenissen en voorbeelden
Jan Knol
- Wereldbibliotheek
- 14 Maart 2018
- 9789028443167
Spinoza's filosofie is fascinerend en hoogst actueel. Het gaat bij Spinoza om een nieuw godsbesef, waarvoor hij in zijn eigen tijd werd verketterd maar dat in onze dagen heel modern aandoet. Uit dat godsbesef leidt Spinoza op inventieve en systematische wijze allerlei inzichten af op het gebied van ethiek en moraal.
Aan de hand Spinoza's gelijkenissen en voorbeelden illustreert Jan Knol Spinoza's gedachtengoed in begrij-pelijke taal en blijft daarbij dicht bij diens tekst. Zo maakt hij de grote filosoof toegankelijk voor iedereen. Knol besluit met een gesprek tussen Jezus en Spinoza, waarin hij de overeenkomsten en de verschillen in hun denken op lichtvoetige wijze belicht.
Wees gewaarschuwd:
'De kennismaking met Spinoza kan van beslissende invloed op je leven zijn.' J.H. LEOPOLD -
Arthur Schopenhauer (1788-1860) is een van de meest literaire filosofen, zowel vanwege zijn stilistische kwaliteiten als vanwege zijn belezenheid in de wereldliteratuur. Zijn verhandeling De vrijheid van de wil is geschreven in een heldere stijl en verschaft de lezer een goed beeld van een van de kernthema's van Schopenhauers denken. Daarnaast geeft dit geschrift een boeiend overzicht van hoe er in de loop der tijden door grote filosofen over het probleem van de vrijheid is nagedacht.
-
Van alle boeken van Nietzsche is Aldus sprak Zarathoestra het meest opmerkelijk. In dit boek presenteert hij zijn ideaal van de mens, een wezen dat bevrijd is van egoïsme en geen God en geloof meer nodig heeft om volmaakt gelukkig te zijn: de 'Übermensch'. De ideeën van Friedrich Nietzsche oefenen een grote invloed uit op het gedachtenleven van onze tijd. Als klassiek filoloog, dichter, wijsgeer en moralist heeft hij een enorme betekenis voor onze cultuur.
Aldus sprak Zarathoestra is zijn belangrijkste werk. Nietzsche vereenzelvigt zich hierin met een heel vroege Perzische wijsgeer, de eerste die een onderscheid maakte tussen licht en donker, tussen goed en kwaad. Het is een verzameling briljante spreuken, zonder intellectuele toespelingen, vol directe levenswijsheid. Wijsheid omtrent het leven zoals hij dat verstaat, leven dat op de spits gedreven wordt en dat ten slotte moet culmineren in zijn ideaal van de 'Uebermensch'.
De uitgave van Wereldbibliotheek verscheen op een pikant moment, namelijk in 1940, en is sedertdien altijd leverbaar geweest. Inmiddels zijn er zo'n 40.000 van verkocht. De vertaling van Endt en Marsman is nog altijd uitstekend leesbaar. -
Pleidooi voor de rechten van de vrouw
Mary Wollstonecraft
- Wereldbibliotheek
- 5 September 2017
- 9789028442573
Terwijl de Franse Revolutie nog volop in beweging was, schreef de oermoeder van het feminisme, Mary Wollstonecraft, in 1792 haar Pleidooi voor de rechten van de vrouw. Daarin trok zij ten strijde tegen de achterstelling die vrouwen al sinds mensenheugenis moesten ondergaan en tegen de vooroordelen die vooraanstaande denkers uit die tijd over vrouwen koesterden. Vrouwen moesten wat haar betreft in alle opzichten dezelfde kansen krijgen als mannen. Ze moesten beroepen kunnen uitoefenen en bijvoorbeeld medicus of vroedvrouw kunnen worden. En vrouwen hoorden vertegenwoordigd te zijn in de politiek, zodat ze zich de wet niet langer hoefden te laten voorschrijven door mannelijke politici.
-
Romanschrijver Pascal Mercier werd wereldberoemd met Nachttrein naar Lissabon. Als filosoof schreef hij onder zijn eigen naam Hoe willen wij leven?, waarin hij de vraag stelt die ook in zijn literaire werk voortdurend ter sprake komt: hoe kunnen wij zelf bepalen hoe ons leven zich voltrekt? Centraal daarbij staat voor hem de menselijke waardigheid. Zonder waardigheid kan zelfstandigheid immers niet bestaan. Met deze vraag naar onze autonomie werpt Bieri in Hoe willen wij leven? een nieuw licht op onze zelfkennis en identiteit.
-
Tigu is door een oom meegenomen naar Zuid-India. Saskia Kunst haalt de zevenjarige jongen terug naar zijn geboortegrond in de Indiase Himalaya en stuurt hem naar school. Op dezelfde bijna vanzelfsprekende wijze neemt ze in de volgende jaren nog negen andere kinderen op. Hoe redt een Nederlandse antropologe zich in een land dat zo veel verschilt van Nederland?
-
Jaren geleden gaf journalist Ferdi Schrooten baan en
huis op om in Australië op zoek te gaan naar sporen
van zijn oom, Nonk Theo, het zwarte schaap van zijn
Limburgse mijnwerkersfamilie.
Nonk Theo was in 1954
op 22-jarige leeftijd tegen de wil van zijn familie naar
Australië vertrokken om er goud te zoeken en fortuin
te maken. Hij kwam nooit meer terug.
Een stapeltje brieven van zijn oom, even intrigerend als raadselachtig,
was het begin van een lange zoektocht, die zich grotendeels voltrok
in de Outback van Australië. Ferdi struinde alle plaatsen en plekken af
die Nonk Theo gedurende zijn dwalende bestaan had aangedaan. Hij
ploos talloze kranten en archieven na. Hij sprak met iedereen die nog
een herinnering aan zijn oom zou kunnen hebben. Gaandeweg werd
de zoektocht een doel op zich. Nonk Theo werd een obsessie. En dat
leverde dit verbijsterende verhaal op, dat aan het licht brengt wat velen
liever verborgen hadden gehouden. -
Een literair en filosofisch meesterwerk, nu eindelijk in het Nederlands vertaald
In 1748 schreef de excentrieke Franse arts Julien Offray de Lamettrie een boek over het geluk. Het sloeg in als een bom, want het ging lijnrecht in tegen de heersende opvatting dat matiging en beheersing van lichamelijke behoeften zou leiden tot geestelijke verlichting en evenwicht. Onzin, vond Lamettrie, de kern van ons geluk ligt nu juist in ons lichamelijk welbevinden. Een filosofie die zich keert tegen de natuur en het lichaam ontkent dus de ware bronnen van geluk. Gevoelens moeten niet worden onderdrukt, ze zijn juist onmisbaar voor ons welbevinden.
Lamettries boek blijft tot op de dag van vandaag verfrissend en provocatief, mede vanwege de gespierde, beeldende en geestige stijl waarin het boek is geschreven.
Julien Offray de Lamettrie (1709-1751) was een Franse arts en 'philosophe'. Hij zwierf door heel Europa, van hof naar hof, en was een volstrekt oorspronkelijke denker uit de Verlichting. Zijn beroemdste boek is De mens een machine. -
In 1907 stelde boswachter Bernelot Moens koningin
Wilhelmina voor om apen en mensen te kruisen. Zo
wilde hij bewijzen dat Darwin gelijk had met zijn evolutietheorie.
In Nederland kreeg hij de handen er niet voor op
elkaar. Daarop vertrok hij in 1914 naar de Verenigde Staten,
waar hij zijn plannen verder ontvouwde en krachtig
aandrong op de raciale kruisingen, om zo de wereldvrede naderbij
te brengen. Hiermee vestigde hij de aandacht van de fbi op zich, wat
zou leiden tot een opzienbarend proces vanwege zijn onzedelijke en on-
Amerikaanse activiteiten. Hij werd veroordeeld, in hoger beroep vrijgesproken,
maar daarna snel het land uitgezet, waarna hij in Frankrijk als
wereldberoemde antropoloog werd onthaald.
Historicus Piet de Rooy volgt het bizarre leven van Bernelot Moens
(1875-1938) en plaatst hem in zijn tijd, toen er fel gediscussieerd werd
over de afkomst van de mens en de gevolgen van Darwins evolutieleer
voor de inrichting van maatschappij en samenleving. Een stoet kleurrijke
personen trekt voorbij, wier denkbeelden wij nu vreemd vinden
maar die wel aan de basis liggen van het moderne racisme.
