Filter
Uitgevers
Talen
Formaten
Balans
-
Nieuw
Stalingrad is een essentiële roman over de Tweede Wereldoorlog en bovenal een onvergetelijke leeservaring. Niet alleen de oorlog staat centraal, maar ook het menselijk leven in zijn totaliteit: de roman wordt bevolkt door moeders en dochters, echtgenoten en broers, generaals, verpleegsters, politieke functionarissen, staalarbeiders en tractormeisjes en getuigt op liefdevolle wijze van de onverwoestbare kracht van de menselijke geest.
Ruim twee jaar lang had Hitler almachtig geleken. Met verbazend gemak had hij heel West- en Centraal-Europa en uitgestrekte delen van Rusland en Oekraïne veroverd. De Slag om Stalingrad in 1942-1943 was zijn eerste grote nederlaag en ontkrachtte de mythe dat hij onoverwinnelijk was. Het Duitse zesde leger, ongeveer 265.000 man, werd omsingeld en verpletterd. Dit was het keerpunt in de Tweede Wereldoorlog.
In Stalingrad laat Grossman de lezer kennismaken met de Sjaposjnikovs, die samenkomen voor een verjaardagsdiner: de familieoudste, Aleksandra Vladimirovna, zal binnenkort de stad moeten ontvluchten, Tolja vertrekt naar zijn eenheid bij de reserves, Vera, een verpleegster, wordt verliefd op een gewonde piloot, Viktor Strum zal van zijn Joodse moeder een brief krijgen die hem voor altijd zal blijven achtervolgen. -
Nieuw
Betje Wolff (1738-1804) is tegenwoordig vooral nog bekend als helft van het schrijversduo dat zij jarenlang met Aagje Deken vormde. Maar voordat zij Deken leerde kennen, had Wolff al naam gemaakt als schrijfster. Met haar scherpe pen riep zij felle controverses op. In deze prachtige, aangrijpende nieuwe biografie laat Marita Mathijsen zien hoe vooruitstrevend Betje Wolff was, als schrijfster, maar ook als eigenzinnige vrouw die het opnam tegen de heersende, conservatieve moraal.
Wolffs leven, zo laat Mathijsen zien, was ongekend opwindend en haar schrijverschap is meesterlijk. Geen vrouw wist ooit zo spottend over het orthodoxe geloof te schrijven. Ze nam ferm stelling tegen de onderdrukking van vrouwen, tegen de slavernij, tegen dierenmishandeling, vóór het natuurlijke, vóór democratisch bestuur. Dat maakt haar uniek, niet alleen toen, maar ook nu nog.
Als dichter en romanschrijver wist zij, deels samen met Deken, bovendien de Nederlandse literatuur te vernieuwen. In de tussentijd werd zij geplaagd door ziektes, persoonlijke aanvallen en politieke omwentelingen - op haar vijftigste moest ze met Aagje naar Frankrijk vluchten. Mathijsen heeft dat alles prachtig vervlochten tot een fascinerende en uiterst leesbare biografie van misschien wel de eerste feministe van Nederland. -
Nieuw
Niet eerder waren kiezers zo op drift als in het verkiezingsjaar 2023. Bij de Tweede Kamerverkiezingen wisselden 54 zetels van partij. Zelfs in het ook al spectaculaire verkiezingsjaar 2002, dat volgde op de aanslagen van 9/11 en de moord op Pim Fortuyn, waren dat er niet zoveel.
Ook op een andere manier was de verkiezingsuitslag ongekend. Voor het eerst in de geschiedenis werd een rechts-radicale partij de absolute winnaar: de PVV van Geert Wilders werd met 37 zetels verreweg de grootste. NSC, de nieuwe partij van ex-CDA'er Pieter Omtzigt, behaalde in één klap 20 zetels. Ook de BBB van Caroline van der Plas boekte een grote winst. De enige gevestigde partij die een bescheiden winst boekte, was de lijstcombinatie van GroenLinks en de PvdA.
Wat is er aan de hand in Nederland? Waar komt de onvrede vandaan die tot deze roep om verandering leidde? Ervaren parlementair journalist Wilco Boom sprak een groot aantal betrokken politici en mensen van buiten Den Haag: wetenschappers, andere deskundigen en gewone kiezers. De ruk naar rechts is een indringende zoektocht naar de vraag: hoe heeft het zover kunnen komen? -
Wat is vrijheid? Waarom is onze vrijheid in gevaar? En waarom is vrijheid onze enige kans om te overleven?
Vrijheid is de kern van onze westerse wereld, het hart van onze democratie, maar we zijn uit het oog verloren wat het betekent, met crisis als resultaat. Te veel mensen beschouwen vrijheid als de afwezigheid van staatsmacht. We denken dat we vrij zijn als we kunnen doen en zeggen wat we willen en zo min mogelijk worden gehinderd door de overheid. Maar echte vrijheid is niet zozeer vrijheid van als wel vrijheid om - om te gedijen, om dingen op het spel te zetten voor een toekomst die we samen kiezen en waar we samen aan werken. Vrijheid is de waarde die alle andere waarden mogelijk maakt.
Op basis van het werk van filosofen en politieke dissidenten, gesprekken met hedendaagse denkers, zijn eigen ervaringen en reportages uit onder meer Oekraïne, waar hij president Zelensky sprak, beschrijft Snyder wat er nodig is voor een toekomst waarin wij en de generaties na ons kunnen floreren. Daarbij heeft hij zowel oog voor het belang van tradities (die door rechts worden verdedigd) als voor de rol van de instituties (de prioriteit van links).
Over vrijheid is het even briljante als urgente, hoogst actuele nieuwe boek van de beroemde historicus en auteur van onder andere de bestsellers Bloedlanden en Over tirannie. -
Nieuw
'Wanneer je alles gaat missen, is alles je lief,' noteert Wim Kayzer in deze beschouwende memoires waaraan hij werkte tot vijf dagen voor zijn dood. De jaren van ononderbroken vrede sinds de Tweede Wereldoorlog, misschien onze gelukkigste, vallen samen met zijn eigen intens genoten en geleefd bestaan.
In het zicht van de dood hebben de grote woorden, de literatuur, de wetenschap het hazenpad gekozen, schrijft hij, het gaat hem nu veeleer om schijnbaar kleine dingen: God schuilt in de details. Uit kieren en gaten komen lang vergeten herinneringen tevoorschijn, een stoet van beelden uit een vroeger leven begint hem te omgeven. In prachtige passages komt zijn jeugd voorbij, zijn ouders, oude vrienden en vriendinnen, zijn schaamte over wat hij fout deed. Ondanks zijn fysieke aftakeling en de worsteling met zijn snel naderende dood blijft Kayzer glashelder, scherp, soms cynisch, soms zachtzinnig en altijd poëtisch schrijven.
Als een rode draad door zijn boek loopt zijn verloren vriendschap met de Hongaarse schrijver Péter Esterházy. Kayzer neemt het zichzelf kwalijk dat hij die vriendschap heeft verwaarloosd en met terugwerkende kracht ontrafelt hij de ware betekenis ervan. Tot op het laatst blijft hij in gesprek met zijn vriend, die hem jaren eerder voorging in de dood. Hij wandelt met hem door een besneeuwd Budapest, citeert uit zijn werk en herinnert hem en zichzelf aan hun ideeën en idealen. -
Het boek dat je nodig hebt om niet gek te worden
Philippa Perry
- Balans
- 20 November 2024
- 9789463824118
Vaak laten we ons meeslepen door emoties, met irreële angsten en onzekerheden als gevolg. Er bestaat geen eenvoudige lijst van instructies die geestelijke gezondheid garanderen, maar als je emotionele problemen wilt aanpakken en gelukkiger wilt worden, kan deze gids je daarbij helpen. Aan de hand van voorbeelden, praktische oefeningen en persoonlijke verhalen bespreekt psychotherapeut en bestsellerauteur Philippa Perry de vier hoekstenen van een gelukkig en evenwichtig bestaan.
In Het boek dat je nodig hebt om niet gek te worden legt Philippa Perry in kort bestek helder uit hoe onze geest werkt, en tegelijk biedt ze nuttige en praktische aanknopingspunten voor de vele uitdagingen die het leven met zich meebrengt. -
Scholieren gingen door haar boeken geschiedenis studeren. Ze wilden schrijver worden, of troubadour. Ouders noemden hun pasgeborenen Hasse of Thura. En als de kinderen haar romans uit hadden, lazen hun ouders en grootouders ze daarna.
Met haar avontuurlijke jeugdromans vol eigenzinnige, vrijgevochten personages vernieuwde Thea Beckman (1923-2004) de naoorlogse jeugdliteratuur en veroverde ze de harten van generaties lezers, jong én oud. Ze wist al op haar elfde dat ze schrijfster wilde worden. Maar dat ze een van de bekendste en meest geliefde kinderboekenschrijvers zou worden was allesbehalve vanzelfsprekend.
Haar jeugd in Rotterdam werd getekend door armoede als gevolg van de economische crisis in de jaren dertig en de Tweede Wereldoorlog. Dat zette een streep door haar wens te gaan studeren. Maar vastberaden als ze was, wist ze op eigen kracht te bereiken wat ze voor ogen had.
In ruim vier decennia bouwde Thea Beckman een rijk en veelzijdig oeuvre op met klassiekers als Kruistocht in spijkerbroek en Geef me de ruimte! Haar boeken hadden ook een grote vormende invloed op generaties lezers. Dat het oké is om jezelf te zijn, ook als je 'anders' bent, en dat je de vrijheid hebt om zelf te beslissen over je leven en lot - dat is wat zij haar lezers meegaf. -
Europa lijdt al meer dan dertig jaar aan zelfoverschatting, stelt Rob de Wijk in dit urgente en hoogst actuele boek. Een pijnlijke realiteit, waarmee wij door de oorlog in Oekraïne hardhandig zijn geconfronteerd.
Als winnaar van de Koude Oorlog vond Europa zijn economische systeem en democratische en humanitaire waarden superieur aan die van andere landen. Eeuwen van machtspolitiek maakten daarom plaats voor een idealistisch buitenlandbeleid, waarbij defensie steeds verder werd uitgekleed. De rekening van dit denken kregen wij gepresenteerd op 24 februari 2022, toen Rusland Oekraïne binnenviel. Machtspolitiek bleek toch niet verdwenen. De militaire dreiging voor Europa evenmin, maar dat kon zichzelf intussen allang niet meer verdedigen.
De prijs van dertig jaar militaire verwaarlozing, morele politiek en zelfoverschatting is hoog. We stevenen af op een permanente confrontatie met Rusland, op een nieuwe Koude Oorlog en een nieuw IJzeren Gordijn. Maar niet alles is verloren, concludeert De Wijk in dit fascinerende nieuwe boek. De Oekraïneoorlog heeft Europa gedwongen zich aan te passen aan een nieuwe tijd. En paradoxaal genoeg liggen daarin juist kansen om onze welvaart en veiligheid beter te verankeren.
Van de auteur van bestsellers De nieuwe wereldorde en De slag om Europa. -
In haar unieke, beeldende, empathische stijl, doet Raynor Winn op spectaculaire wijze verslag van de zwaarste wandeltocht die zij en haar man Moth tot nu toe ondernamen. Te beginnen met de Cape Wrath Trail - een zware tocht van honderden kilometers door de Schotse Hooglanden, over afgelegen bergen, door gletsjerdalen en langs diepe lochs - maken zij uiteindelijk een maandenlange tocht van meer dan 1600 kilometer, van het uiterste noorden van Schotland naar de vertrouwde kust van het zuidwesten.
Hoe verhouden wij ons tot elkaar, en tot het land, vraagt zij zich af, nu de breuklijnen tussen de verschillende naties steeds groter lijken te worden? Hebben we nog genoeg gezamenlijks om het behoud van de aarde en de natuur voorrang te kunnen geven? Intussen gaat de gezondheid van Moth gestaag achteruit. Het lopen van het South West Coast Path heeft destijds aantoonbaar geholpen. Eén zijn met de natuur redde hen in hun donkerste tijden, maar zal het nu opnieuw zijn magische uitwerking hebben?
In dit meesterlijke boek beschrijft Winn de vaak zware tocht in haar schitterende, heldere taal: de vreemden en vrienden, de wilde natuur en de dieren die zij onderweg tegenkomen. Daarbij weet ze niet alleen het fysieke land, maar ook het onzekere toekomstpad van deze tijd onnavolgbaar in kaart te brengen. Landlijnen beschrijft een onvergetelijke reis die vol onzekerheid begint, en die alleen maar kan eindigen met hoop. -
Levenslessen van een rabbijn
Awraham Soetendorp, Annemiek Leclaire
- Balans
- 10 Februari 2023
- 9789463822787
'Elk ogenblik, elke ontmoeting, is een kans om iets te veranderen.'
De eerste twee jaar van zijn leven bracht Awraham Soetendorp door op een onderduikadres. Op zijn 25ste begon hij, als jongste rabbijn van Nederland, met 'het werk van vrede en hoop' en groeide hij uit tot de stem van liberaal-joods Nederland.
Aan de vooravond van zijn tachtigste verjaardag blikt hij terug. Hij deelt de belangrijkste inzichten die hij opdeed in een rijk en bevlogen leven, dat getekend werd door de oorlog en de gevolgen daarvan. Waar het om gaat, betoogt hij, is dat verdriet en woede niet de overhand krijgen, maar dat de balans doorslaat naar optimisme.
Wat betekent een moedig en hoopvol leven, voor jezelf en voor de ander? Levenslessen van een rabbijn is een noodzakelijk boek over verlies, verzet en verzoening. -
Een van de meesterwerken van de twintigste eeuw - een breed opgezet epos over de Russische Tweede Wereldoorlog, naar het voorbeeld van Tolstojs Oorlog en vrede - nu voor het eerst in het Nederlands vertaald.
Leven & lot, het inmiddels klassiek geworden meesterwerk van Vasili Grossman (1905-1964), is zelfs in de bewogen geschiedenis van de Sovjetcensuur een uitzonderlijk geval. Het boek staat bekend als roman die werd 'gearresteerd', terwijl de auteur ongemoeid werd gelaten.
In februari 1961, drie maanden nadat Grossman zijn boek had voorgelegd aan de redactie van het tijdschrift Znamja, verschenen er twee agenten van de KGB aan zijn deur met een huiszoekingsbevel. Vadim Kozjevnikov, de tijdschriftredacteur die had toegezegd Leven & lot in afleveringen te publiceren, was zo geschrokken van wat hij onder ogen kreeg dat hij het manuscript, zonder de auteur op de hoogte te stellen, had doorgestuurd naar de veiligheidsdienst.
Het appartement van de schrijver werd grondig doorzocht en alles wat verband hield met de roman werd in beslag genomen: alle uitgetypte exemplaren, het oorspronkelijke manuscript, de kladversies en de aantekeningen voor het boek. Vervolgens werd Grossman beleefd verzocht de veiligheidsagenten te begeleiden naar de adressen waar zich afschriften bevonden - bij zijn typiste werden behalve haar exemplaar ook het carbonpapier en het typelint dat ze had gebruikt geconfisqueerd - waarna hij weer netjes thuis werd afgezet. De Sovjetstaat had geleerd van de ontluisterende affaire rond Boris Pasternak, wiens Dokter Zjivago triomfen vierde na de publicatie in het buitenland: ze deed er alles aan om Leven & lot op een geruisloze,
onberispelijke manier te laten verdwijnen.
In de resterende jaren van zijn leven werd Grossman niet vervolgd, en zelfs niet uit de Schrijversbond gezet, maar vakkundig gemarginaliseerd en doodgezwegen.
'Ze hebben me gewurgd in mijn eigen portiek,' zei hij zelf, kort voordat hij in 1964 aan maagkanker overleed.
Het zou nog bijna twintig jaar duren tot een door Grossmans vriend Semjon Lipkin bewaard exemplaar
van het boek naar Zwitserland werd gesmokkeld, waar de roman in 1980 voor het eerst verscheen.
Wat maakte dit boek zo gevaarlijk in de ogen van de autoriteiten?
Het is onbetwist dat Leven & lot tot de vernietigendste anti-Sovjetromans ooit behoort, samen met Michail Boelgakovs De meester en Margarita en Aleksandr Solzjenitsyns Goelagarchipel. Als het boek in 1960 was gepubliceerd, schreef criticus Igor Zolotoesski, 'had het onze ideeën over het tijdperk en de oorlog decennia vooruit geholpen.' De 'Grote Vaderlandse Oorlog' en de slag bij Stalingrad waren de laatste onaantastbare symbolen van het morele gelijk van de communistische Sovjetstaat tegenover het fascistische Duitsland. Het was ondenkbaar dat juist een roman over deze periode de gelijkenis tussen beide totalitaire staten zou demonstreren, en de futiliteit van ieder vooruitgangsgeloof.
Maar zoals voor alle literatuur geldt: de kracht van het boek schuilt niet zozeer in de boodschap ervan, als wel in de dwingende, hoogsteigen manier waarop die wordt gebracht. Het is niet voor niets dat zelfs Joseph Brodsky, die uiterst kritisch was over het twintigste-eeuwse Russische proza - dat hij tam en conventioneel vond, verlamd door de tragedies van de tijd waarin het werd geschreven - Vasili Grossman noemt als de auteur van één van 'de paar geïsoleerde boeken die in hun hartbrekende eerlijkheid of excentriciteit in de buurt komen van meesterwerken'.
Leven & lot is een breed opgezet epos over de Russische Tweede Wereldoorlog, naar het voorbeeld van Tolstojs Oorlog en vrede. Er zijn allerlei parallellen tussen beide romans aan te wijzen: zoals bij Tolstoj de Bolkonski's en de Rostovs centraal staan, zo ordent Grossman zijn
overweldigende hoeveelheid personages en verhalen rond de families Sjaposjnikov en Strum. Waar Tolstoj historische figuren als Napoleon en generaal Koetoezov laat optreden, voert Grossman niet alleen beroemde Russische generaals op, maar ook Eichmann en Stalin zelf. Net als Tolstoj wisselt Grossman episodes aan het front af met scènes uit het burgerleven in Kazan, Moskou en de Kalmukse steppe. En ook bij Grossman vindt de lezer de geschiedfilosofische overpeinzingen waar Tolstoj zich aan overgaf, zij het dat ze hier korter, zwarter en eerder ontgoocheld dan drammerig van toon zijn.
'Geconfronteerd met de ergste verschrikkingen van de twintigste eeuw, koos Grossman een negentiendeeeuwse positie als waarnemingspost,' schrijft de Engelse criticus John Lanchester.
Maar weinig mensen hebben die verschrikkingen van zo nabij meegemaakt: Grossmans vrouw werd opgepakt door de geheime politie. Zijn moeder was een van de slachtoffers van de massamoord op de Joden van Oekraïne. Zijn vijftienjarige stiefzoon kwam vlak na zijn rekrutering om bij een ongeluk. En als oorlogscorrespondent was Grossman niet alleen getuige van de meedogenloze gevechten aan het Oostfront, waaronder de slag om Stalingrad, maar was hij bovendien een van de eerste journalisten die de concentratiekampen Majdanek en Treblinka zag - en op onvergetelijke wijze beschreef.
Wat Leven & lot een uitzonderlijk boek maakt is niet de panoramische reikwijdte ervan, al is die enorm. Het is eerder de levendige scherpte van de vele afzonderlijke verhalen waaruit het boek is opgebouwd, die herinneringen oproepen aan de korte verhalen van Tsjechov. Grossmans blik is die van een hartgrondige scepticus, die in geen enkele ideologie meer gelooft, maar elk van zijn ongelukkige, kleinzielige, hopeloos in het leven verstrikte personages het voordeel van de
twijfel geeft.
En zo leeft de lezer mee met Mostovskoj, de bejaarde bolsjewiek van het eerste uur die in Duitse krijgsgevangenschap even hard vasthoudt aan zijn onbuigzame overtuigingen als aan zijn leven; met Ljoedmila, de vitterige echtgenote van hoofdpersoon Viktor Strum, die nadat haar zoon gestorven is haar man, dochter en moeder verwaarloost; en met Nikolaj Krymov, de doorgewinterde partijfunctionaris die de hypocrisie en de terreur van de partij pas begint te doorzien als hij er zelf het slachtoffer van wordt.
Grossman schrijft meesterlijk over het leven van gewone, bange, onvergetelijke mensen die door de staat en hun tijd - het 'lot' - verleid worden tot allerlei kleine, banale vormen van verraad. De ironie van het lot wilde dat eenzelfde door angst ingegeven daad van verraad zijn meesterwerk bijna voorgoed had doen verdwijnen. -
Nieuw
Meer dan anderhalve eeuw lang was Credit Suisse een van de grootste en meest gerespecteerde banken van de wereld. Totdat het spectaculair misging. Want Credit Suisse financierde dictators en drugshandelaren, verborg gestolen nazi-goud, assisteerde bij belastingontduiking en hielp fraudeurs haar eigen cliënten van miljoenen te beroven. Achter de steriele façade van het hoofdkwartier in Zürich bleek een duistere wereld schuil te gaan.
Toen de schandalen zich begonnen op te stapelen en de oorlog in Oekraïne sancties met zich meebracht op de Russische miljarden die er waren gestald, dreigde de bank begin 2023 om te vallen. Maar Credit Suisse was officieel too big to fail.
Meltdown is het uiterst meeslepende inside verhaal van Credit Suisse en de spectaculaire operatie die op touw werd gezet om een nieuwe financiële wereldcrisis te voorkomen. Het resultaat is een even sensationele als onthullende real life-thriller, spannend van begin tot eind. -
Twee van de grootste oorlogsmisdaden die in Nederland werden gepleegd, vonden plaats in de laatste maanden van Kamp Vught. In juni 1944 begon de executie van vele honderden verzetsmensen. Bij het opheffen van het kamp, begin september van dat jaar, besloten de nazi's vervolgens alle nog levende gevangenen te deporteren naar de kampen Sachsenhausen en Ravensbrück. Meer dan de helft, rond de 1800 verzetslieden, zou uiteindelijk bezwijken.
Tachtig jaar na dato reconstrueert Ad van Liempt aan de hand van talloze getuigenverklaringen en justitiële documenten de hel van die laatste maanden van Kamp Vught, het enige ss-concentratiekamp in Nederland. Van de executies en de ondraaglijke spanning in de 'bun- ker' tot aan de onmenselijke omstandigheden in de volgepakte goede-
renwagons en de zinloze, misdadige dodenmarsen.
Wraak op het verzet is het aangrijpende verslag van een langgerekte massamoord op de Nederlanders die zich het felst en het hardnekkigst tegen de nazi's hadden verzet. Het feit dat geen van de verantwoorde- lijken hiervoor is gestraft, maakt deze pijnlijke geschiedenis nog extra wrang. -
Een winter vol verhalen
Frits Abrahams, Thera Coppens, Adriaan van Dis, Jessica Durlacher, Ronald Giphart, Jaap Goedegebuure, Arnon Grunberg, Ma
- Balans, Uitgeverij
- 27 Oktober 2020
- 9789463821391
Toen duidelijk werd dat ons een langere periode van thuisblijven, thuiswerken en thuis lezen te wachten staat, vroegen wij een aantal geliefde auteurs een verhaal te schrijven om ons de donkere dagen door te helpen. Zo ontstond een meesterlijk winterboek dat zijn weerga niet kent: een staalkaart van korte verhalen, herinneringen, brieven, gedichten, kleine essays, vergeten geschiedenissen, teruggevonden fragmenten. Iedere auteur brengt een andere wereld tot leven, van kerstconcert tot gevangenis, van schildersatelier tot oerwoud, om in op te gaan bij de haard of de centrale verwarming. Happy end of gruwelijk afscheid, historisch of hedendaags, sneeuw, sprookje of grap - Een winter vol verhalen is een onweerstaanbare literaire toverdoos.
Frits Abrahams, Robert Alberdingk Thijm, Maarten Asscher, Abdelkader Benali, Merijn de Boer, Jan Brokken, Jeroen Brouwers, Ian Buruma, Peter Buwalda, Thera Coppens, Adriaan van Dis, Jessica Durlacher, Ronald Giphart, Jaap Goedegebuure, Arnon Grunberg, Maarten 't Hart, Wim Hazeu, Maria Heiden, Bas Heijne, Judith Herzberg, Daniela Hooghiemstra, Atte Jongstra, Jeroen van Kan, Anton Korteweg, Michel Krielaars, Tom Lanoye, Gerard van Lennep, Marita Mathijsen, Nicolaas Matsier, Neeltje Maria Min, Nelleke Noordervliet, Cees Nooteboom, Max Pam, Carel Peeters, Jean Pierre Rawie, Jannie Regnerus, Wanda Reisel, Tomas Ross, Mark Schaevers, K. Schippers, Gijs Scholten van Aschat, Rob Schouten, Jan Siebelink, Rosita Steenbeek, Thomas Verbogt, Ben Verbong, Kees Verheul, Marjoleine de Vos, Jeroen Vullings, Mathilde Waye, Tommy Wieringa -
Wanneer je zintuigen in aanraking komen met de natuur, is dat goed voor je lichaam en geest. Een vaas met rozen op je bureau maakt een meetbaar verschil voor je welzijn. Bepaalde geuren kunnen je immuunsysteem versterken. Een wandeling door het bos maakt je veerkrachtiger. Het blijkt dus dat het er echt toe doet naar wat voor soort landschap je kijkt, wat je ruikt, hoort en voelt.
In de afgelopen tien jaar is daar een explosie aan bewijs voor gevon- den. Vooraanstaand hoogleraar biodiversiteit Kathy Willis neemt de lezer mee op een fascinerende wereldreis langs alle experimenten die laten zien wat de natuur met een mens doet. Onderzoek toont keer op keer aan dat er een causaal verband bestaat tussen planten in ons leven, zowel binnen als buiten, en een betere fysieke en mentale gezondheid.
Niet alleen plantenwetenschappers en biologen voeren dit soort onderzoek uit, ook artsen, psychiaters, stadsplanners en gezondheids- autoriteiten van de overheid. Hun bevindingen zijn belangrijk: voor hoe we ons dagelijks leven en wonen inrichten, maar ook onze straten en werkplekken. Groene zintuigen legt uit hoe we onze huizen, onze tijd buitenshuis en de wereld om ons heen zo kunnen organiseren dat we de gezondheidsvoordelen van de natuur kunnen ervaren. -
Met de komst van de schijnbaar alwetende, vriendelijk pratende app ChatGPT is kunstmatige intelligentie voor iedereen onontkoombaar geworden. Van kunst tot geneeskunde, van onderwijs tot oorlog: overal sluipt 'AI' het leven binnen. En techbedrijven beconcurreren elkaar hevig om zo snel mogelijk nog slimmere vormen op de markt te brengen.
Wat is kunstmatige intelligentie eigenlijk? Hoe werkt ze? Wordt de mens ingehaald door zijn eigen creatie? Wat moeten we ervan denken als de ontwikkelaars zelf om een pauze gaan roepen? Is ze nog wel te stoppen? In het fascinerende De AI-revolutie
beschrijft deskundige Maarten Sukel hoe de nieuwe technologie de samenleving verandert. AI doet de grenzen tussen werkelijkheid en fictie vervagen, kan stereotypen
versterken en voor meer ongelijkheid zorgen. Maar ze kan ook bijdragen aan oplossingen voor grootschalige problemen als vergrijzing, dreigende voedseltekorten en de klimaatcrisis.
Kunstmatige intelligentie is kortom de grootste kans én de grootste uitdaging van deze eeuw. Een onmisbare gids voor
wie wil weten wat er nu werkelijk aan zit te komen. -
Eind negentiende eeuw besluit Popke Bakker, zoon van de kastelein van herberg De Drie Zwaantjes in Langweer, met zijn vrouw Dieuwke en hun negen kinderen - het zouden er vijftien worden - een garen- en-bandwinkel te beginnen in Buitenpost. De zaak P.S. Bakker wordt al gauw een begrip en groeit in de jaren die volgen uit tot een bekend modehuis in het noorden, met filialen in Leeuwarden en Groningen. De streng gereformeerde Bakkers zijn ook bestuurlijk en politiek actief.
Van de kleinkinderen van Popke en Dieuwke zijn er enkelen homoseksueel, een geaardheid die ze vanuit hun gereformeerde achtergrond proberen niet te tonen. Couturier Sjoerd, zijn broers Albert, Popke en Dirk, en hun neef, uitgever Bert Bakker, spelen een prominente rol in het artistieke milieu van de late jaren dertig in Amsterdam. Na de inval van de Duitsers komen zij in verzet. Uiteindelijk zal Sjoerd, die de politie-uniformen maakte voor de aanslag op het Amsterdamse bevolkingsregister in 1943, met zijn verzetskameraden worden geëxecuteerd. Ook andere Bakkers wacht een dramatisch lot.
Het is voor het eerst dat hun nazaten zich lieten interviewen over hun voorouders. Toni Boumans kreeg ook toegang tot veel persoonlijke documenten en schreef een onvergetelijk verhaal van een uitzonderlijke familie met een bewonderenswaardig moreel kompas.
Toni Boumans (1944) werkte jarenlang bij de VARA als radio- en tv-journaliste, onder meer voor Zembla. Samen met twee andere auteurs schreef ze Herinneringen aan Srebrenica. Daarnaast maakte ze bekroonde documentaires over kunstenaar en verzetsman Willem Arondéus en over dirigente Frieda Belinfante, van wie ze ook de biografie Een schitterend vergeten leven schreef die uitgroeide tot een bestseller -
Verlicht en vilein
Een biografie van achttiende-eeuws Nederland
De achttiende eeuw was een eeuw van dromers, denkers en paradijsvogels. Zonder hen zouden wij nu niet leven in een democratie met vrijheid van meningsuiting en mensenrechten. Voor deze en andere verworvenheden werd gestreden tijdens de Verlichting, een uitzonderlijke periode die een moderner Nederland inluidde.
Revolutionaire mannen grepen naar de wapens om zich te bevrijden van de stadhouder en van corrupte regenten. Nederland balanceerde op de rand van een burgeroorlog en toen in 1795 de Nederlandse Revolutie uitbrak, vluchtte de stadhouder naar Engeland en koos het land definitief voor meer empathie, vrijheid, gelijkheid en democratie.
Wat deed de Pruisische koning Frederik de Grote in een trekschuit op de Vecht en waarom schaatste de flamboyante Italiaanse verleider Casanova op de Amstel? Waarom droegen mannen pruiken en publiceerde de Gelderse baron Joan Derck van der Capellen het radicale Aan het volk van Nederland?
Met grote kennis van zaken duikt Marleen de Vries in Verlicht en vilein in de levens van strijdlustige, veelal vergeten achttiende-eeuwers. Ze beschrijft uiterst toegankelijk hoe een nieuw medialandschap ontstond en hoe de kapitalistische moerasdelta een iets beschaafder land werd, met aandacht voor wat 'cultuur' zou gaan heten. Voor wie dacht dat deze periode saai was: welkom in de achttiende eeuw. -
De Chinese wereldorde komt eraan. In oktober 2017 stippelde president Xi de route uit: als in 2049 de Volksrepubliek zijn honderdste verjaardag viert, moet zijn 'Chinese droom' zijn uitgekomen: China is dan de leider van de wereld.
In een fascinerend betoog vol persoonlijke ervaringen betoogt Rob de Wijk dat dit kan lukken. Als China het mondiale machtsspel behendig speelt en koploper wordt van de nieuwe industriële revolutie van Internet of Things, nanotechnologie en Artificial Intelligence, zal het de wereldorde gaan bepalen.
Geholpen door de financiële crisis van 2008, president Trumps protectionisme, de Brexit, de nauwe samenwerking met Poetin en opkomend nationalisme in Europa kan de eenentwintigste eeuw de eeuw van China worden. President Biden tracht samen met bondgenoten de schade zoveel mogelijk te beperken. Als dat niet lukt gaat de westerse wereldorde met zijn vrijemarkteconomie, internationaal recht, internationale instituties, democratie, mensenrechten en burgerlijke vrijheden op de schop. -
Wie was Spinoza? Wie was deze moedige zeventiende-eeuwse
figuur, deze geniale filosoof die met zijn geschriften de wereld
veranderde, maar op zijn 23ste in de ban werd gedaan door de hele
joodse gemeenschap van Amsterdam, inclusief zijn eigen familie?
Hoe zag zijn innerlijk leven eruit? En: wat was drie eeuwen later
precies de fascinatie van de nazi's met Spinoza? Waarom roofden
ze zijn bibliotheek leeg, maar verbrandden ze zijn boeken niet?
Deze vragen hielden de psychiater en romancier Irvin D. Yalom
een half leven bezig. In zijn briljante nieuwe roman, Het raadsel
Spinoza, maakt hij niet alleen de filosoof tot mens, maar onthult hij
ook de ware toedracht rond het 'Spinozaprobleem' van de nazi's.
'Ik koester al heel lang een grote fascinatie voor Spinoza, en wilde al
jaren over hem schrijven. Maar van wat hem bewoog is maar weinig
bekend. Hij hield zijn eigen persoon totaal buiten zijn geschriften. Hoe
schrijf je een boek over iemand die zo'n teruggetrokken leven leidde?
Jarenlang kon ik geen kant op, omdat ik eenvoudig geen verhaal kon
vinden, iets waar een roman nu eenmaal niet zonder kan. Totdat daar
dankzij een bezoek aan Nederland verandering in kwam. Kort na mijn
bezoek aan het Spinoza-museum in Rijnsburg begon ik te schrijven.'
- Irvin D. Yalom -
De staat van het onderwijs in Nederland is al jaren zorgelijk. Er is een groot tekort aan leraren, het niveau gaat steeds verder omlaag en de ontlezing zet door. Inmiddels heeft een derde van de 15-jarigen onvoldoende leesvaardigheid om een bijsluiter te kunnen lezen. Al deze problemen vragen nog altijd om een oplossing.
Perscentrum Nieuwspoort nodigde Leraar van het Jaar Pieter Uittenbogaard uit om een jaar lang de Nederlandse politiek te volgen. Na de verkiezingen van 22 november trad een nieuwe Tweede Kamer aan. Lukt het deze nieuwe lichting politici het lerarentekort te verminderen? Wat doen zij om het niveau van het onderwijs te verhogen? Hoe kunnen zij goede bedoelingen omzetten in concrete daden? Is ons politieke systeem daartoe nog in staat?
Uittenbogaard kreeg vrije toegang tot het parlement en volgt debatten, moties en amendementen. Hij spreekt ook politici. Hoe kijkt een leraar naar het parlementaire handwerk? En hoe werkt de politieke praktijk door in zijn lokaal? Tussen klas en Kamer is een even openhartig als ontwapenend verslag, dat eindigt met een aantal concrete aanbevelingen. -
Al meer dan twee jaar woedt de oorlog in Oekraïne, en langzaam maar zeker verdwijnt hij in het Westen van de voorpagina's. Andere oorlogen nemen zijn plaats in, het front zit muurvast, het nieuws is oud geworden. Maar voor de Oekraïners is hij nog volop gaande, dag en nacht, onophoudelijk, zo laat Andrej Koerkov zien in zijn indringende oorlogsdagboek Onze dagelijkse oorlog.
Hoe doe je de was als de stroom steeds uitvalt? Wat zijn loopgraafkaarsen? Hoe klinkt een snelweg waar tanks overheen reden? Hoe is het om niet eens meer geschokt te zijn als je hoort dat er weer een bekende is overleden? En is er nog plaats voor kunst, muziek en literatuur als de bommen blijven vallen?
Oorlog is als een ziekte, schrijft Koerkov, hij neemt je gedrag, je gedachten en zelfs je emoties over. Desondanks gaan de Oekraïners door, standvastig en met bittere humor, ondanks de toenemende teleurstelling over het tegenoffensief, ondanks de groeiende vermoeidheid. Onze dagelijkse oorlog is een aangrijpende oproep van Oekraïnes belangrijkste schrijver om zijn land te blijven steunen. -
Op 9 maart 1941 begint de dan 27-jarige Etty Hillesum een dagboek. Terwijl de nazi's haar als Joodse vrouw in Amsterdam steeds openlijker vervolgen, getuigt zij van een imponerende geestelijke vrijheid. Haar aantekeningen over de liefde, erotiek, familierelaties, vriendschap, geloof, zinloze haat en lotsverbondenheid zijn hoogstpersoonlijk, zeldzaam eerlijk, en tegelijkertijd volstrekt universeel.
Sinds de eerste publicatie van haar dagboeken en brie - ven hebben de geschriften van Etty Hillesum (1914-1943) wereldwijd miljoenen lezers geïnspireerd. Maar wie was zij eigenlijk? Welke vrouw van vlees en bloed gaat schuil achter haar mooie woorden?
Judith Koelemeijer wist een schat aan nog onbekend materiaal te verzamelen. In deze biografie geeft zij een verrassend nieuw perspectief op Etty's rusteloze jeugd, haar linkse studentenjaren, en haar uiteindelijke keuze om 'het lot van haar volk te delen' en niet onder te duiken. Etty Hillesum blijkt iemand met vele gezichten, getekend door een beladen familiegeschiedenis, waaraan zij zich tenslotte tóch weet te ontworstelen.
Etty Hillesum - Het verhaal van haar leven is de meeslepende geschiedenis van een jonge, gepassioneerde vrouw die ook onder de meest gruwelijke omstandigheden trouw bleef aan haar idealen en zichzelf. -
'Een nieuw Japans tijdperk' is aangebroken, verklaarde de Japanse premier Shinzo Abe tijdens de slotceremonie van de Olympische Spelen in Rio de Janeiro. En om te onderstrepen dat de tijden in zijn land serieus waren veranderd, had hij zich verkleed als Super Mario, de wereldbekende Nintendo-figuur. Door de pandemie wijzigden de plannen. Nu gaan de Spelen wel door, maar zonder buitenlands publiek dat het nieuwe Japan kan bewonderen.
Hoe groot is de teleurstelling? En is er werkelijk een zelfbewust en trots Japan opgestaan dat de buitenwereld omarmt? Japankenner Freek Vossenaar ging op onderzoek uit. Van de vrouwelijke sushichefs en de manga helden tot de sumoworstelaars en de huwelijksmakelaars tot de campagne om de Olympische Spelen binnen te halen: hij zag veel obstakels en onzekerheid om de toekomst zorgeloos te kunnen omarmen.
De gevierde harmonie en de bewonderde tradities, ooit bindende krachten, zetten nu een rem op de ontwikkelingen. Moeizame relaties met de buurlanden, vergrijzing, de omgang met rampen als in Fukushima, de ondergeschikte positie van de vrouw, uitdijende steden in een land dat krimpt - in zijn fascinerende verhaal laat Vossenaar zien dat het Japanse verleden zich niet snel laat verjagen.
