Athenaeum
-
Nieuw
Wie inmiddels vertrouwd is geraakt met de vaak herhaalde uitspraak dat Pensioen (1937) het minst gelezen verhaal uit Elsschots oeuvre is, dat nergens bij hoort en mede daardoor `het ondergeschoven kindje van de Elsschot-studie' is geworden, zal versteld staan van de overweldigende ontvangst die het boek bij zijn verschijning ten deel viel. Zowel bij het koperspubliek als bij de literaire critici won Pensioen het in populariteit van Elsschots vorige boeken, zelfs in katholieke kring. Het werd bekroond met de Prijs der Vlaamsche Provinciën, de belangrijkste onderscheiding die de schrijver tot dan toe te beurt was gevallen. Elsschot zelf zal vooral ingenomen zijn geweest met de aandacht voor de scherpheid van zijn verhaal.
Willem Elsschot (1882-1960), pseudoniem van Alphons De Ridder, is de auteur van klassiek geworden romans als Villa des Roses, Lijmen/Het Been en Het Dwaallicht. Zijn werk weet telkens weer nieuwe generaties lezers aan te spreken. -
Nieuw
De Verlossing (1921) is het tragikomische verhaal over de strijd tussen de socialistische vrijdenker Pol van Domburg en een plaatselijke pastoor. Van Domburg heeft zich met zijn vrouw in het gehucht Groendal gevestigd, waar hij als enige timmerman en winkelier goede zaken doet, vooral omdat hij zijn arme dorpsgenoten op ongenadige en gewiekste wijze weet te overdonderen. In de boerengemeenschap is Van Domburg de enige die boeken leest, waardoor hij `waarachtig aan het 't bestaan van God' twijfelt en `een gevaar voor de gemeente' is. De nieuwe pastoor van Groendal, de eenogige en stuurse Kips, gaat de strijd met hem aan. Die strijd wordt door Van Domburg hopeloos als hij met zijn gezondheid begint te sukkelen: `Zonder de hulp van die ziekte had Kips hem nooit klein gekregen, maar nu stak Van Domburg in een slecht vel.' Op zijn sterfbed lijkt de vrijdenker zijn nederlaag in te zien, en vraagt hij om de pastoor. Op onverhoedse wijze volgt dan de ontknoping, die met recht een dubbele verlossing genoemd kan worden.
Willem Elsschot (1882-1960), pseudoniem van Alphons De Ridder, is de auteur van klassiek geworden romans als Villa des Roses, Lijmen/Het Been en Het Dwaallicht. Zijn werk weet telkens weer nieuwe generaties lezers aan te spreken. -
In De wraak van Diponegoro vertelt Martin Bossenbroek het grote verhaal van het gewelddadige begin én einde van Nederlands-Indië, zoals dat werd beleefd door de hoofdrolspelers in beide kampen. In het eerste deel, handelend over de Java-oorlog (1825-1830), legt de mystieke prins Diponegoro het na jaren van massaal en fanatiek verzet af tegen de flegmatieke legercommandant Hendrik de Kock. In het tweede deel, over de dekolonisatieoorlog (1945-1949), bundelt de charismatische, door Diponegoro geïnspireerde nationalistische leider Soekarno met succes alle krachten tegen `de laatste landvoogd', de noeste dromer Huib van Mook.
De wraak van Diponegoro is een magistraal epos in twee bedrijven over de bloedstollende krachtmeting tussen tijger (Nederland) en buffel (Indonesië). -
Al jarenlang heerst er een pandemie: `lichamelijke inactiviteit'. Inactief leven verhoogt het risico op overgewicht, hart- en vaatziekten en diabetes type 2. Mensen die hiermee belast zijn, blijken (extra) kwetsbaar voor andere ziekten, zoals virale infecties! Bewegen en een gezond voedingspatroon hebben grote invloed op het hart, de hersenen en het immuunsysteem.
Bewegen en bepaalde voedingsstoffen prikkelen de binnenwand van de bloedvaten waardoor nitric oxide (NO) wordt geproduceerd, wat zorgt voor verwijding van de bloedvaten. Een sterkere bloedsomloop heeft een positief effect op het hartvaatstelsel, de hersenen én ons immuunsysteem! Hoe vaak we moeten bewegen, en om welke voedingstoffen het gaat wordt toegankelijk en toch uitdagend uitgelegd. Een boek voor mensen die écht willen investeren in een gezond leven. -
De ideale staat is Plato's theoretische hoofdwerk. Zijn politieke theorie vormt een hecht geheel met zijn denkbeelden op psychologisch, kentheoretisch en metafysisch gebied, en probeert ook een antwoord te geven op de vraag hoe het individu het beste kan leven.
Maakt misdaad gelukkig? Loont wetsovertreding die onbestraft blijft? Zou het bezit van een onzichtbaar makende ring het gedrag van een mens terecht veranderen?
Plato meent van niet. Tegenover meeslepende betogen over het immorele leven stelt hij de eerste samenhangende psychologische theorie uit de geschiedenis, waarin hij vijf menstypen onderscheidt: van de evenwichtige intellectueel tot de dictatoriale verslaafde.
Parallel aan deze psychologische theorie loopt de politieke. Ook daarin worden vijf typen onderscheiden: aan de top van Plato's hiërarchie de harmonische ideale staat, onderaan de volledig ontspoorde dictatoriale samenleving. De democratie met zijn ongeremde consumptie en ongerichte economische groei wordt door Plato als de op een na slechtste staatsvorm beschouwd en in een groots fantasieverhaal over politieke degeneratie met verrassend herkenbare voorbeelden beschreven.
Plato beschouwt leven als een vak. Uitvoerig schetst hij de daarvoor noodzakelijke opleiding, die is gericht op een zogenaamd objectieve vaststelling van normen en waarden. Niet iedereen heeft voldoende talent. Politieke macht komt uitsluitend toe aan het hoogste psychologische type: de harmonisch ontwikkelde mannelijke en vrouwelijke wetenschapsmensen die zijn curriculum met succes hebben voltooid. Zij vormen, als beschermers van objectieve normen en waarden, een soort Raad van Hoeders, zoals die bekend is uit theocratieën als het huidige Iran, een Raad die - om van de mens te redden wat er te redden valt - bijvoorbeeld niet terugschrikt voor een vernuftig gemanipuleerd eugenetisch programma, een materieel en seksueel communisme en een zeer strenge censuur op alle vormen van kunst. Met een verhaal over de ervaringen die een mens na de dood zouden wachten rondt Plato alle theorieën af. -
Het mysterie van onze tijd is niet de politieke fragmentatie, de electorale woede of het rechtspopulisme, maar waarom al die protesten en tegenstemmen zo machteloos zijn gebleken. Wanneer de boze burger in het stemhokje staat, kleurt hij toch weer de vakjes rood die horen bij de grote middenpartijen, de VVD voorop.
In een vlammend essay laat Ewald Engelen zien waarom de burger de politiek niet afrekent op de gevolgen van het decennialange neoliberale beleid: de eurocrisis, de bankencrisis, de flexibilisering van de arbeidsmarkt, belastingverlaging voor het grootkapitaal, de ecologische ramp die zich voltrekt, et cetera.
Met de sociaaleconomische crisis in coronajaar 2020 als vuur voor zijn betoog, biedt Ewald Engelen iedereen die in maart 2021 moet kiezen stof tot nadenken. -
Hoe verwerk je het verlies van een geliefde? Hoe bereid je je voor op ontslag? Hoe ga je om met onrecht? Hoe leef je in eenzaamheid? Of met stress? In tijden van crisis verdwijnen soms plotsklaps veel oude zekerheden. De wereld schudt op haar grondvesten. Je voelt je kwetsbaar. Het zijn de antieke filosofische inzichten die ons de weg wijzen in hoe we moeten leven, juist nu.
Seneca, Epictetus en Marcus Aurelius zijn `de grote drie' van de Stoa, de filosofische stroming waaraan wij het woord `stoïcijns' ontlenen. Dat laatste wil niet zeggen dat je kil en onbewogen door het leven gaat: stoïcijnen maken zich alleen druk over de dingen waar ze invloed op hebben. Hou voor ogen dat je goed moet leven, in het hier en nu. Die overtuiging maakt ons vrij en biedt innerlijke rust. -
Machiavellist een gangbaar woord voor een politicus of manager die in zijn persoonlijke moraal alles ondergeschikt maakt aan zijn eigen machtsuitoefening. In De heerser kan zo iemand opzoeken waarom dat moet, en hoe. Meestal gaat het om een subtiel spel waarbij andermans belangen in het oog worden gehouden, juist omdat de macht dan effectiever kan worden gehandhaafd.
-
Wijsheid. Inzicht. Inspiratie. Wie daarnaar op zoek is in de Romeinse
literatuur komt snel uit bij de filosoof Seneca. Als geen andere antieke
auteur richt Seneca zich op de belangrijkste vragen die mensen
zich stellen. Hoe moet ik leven? Wat moet ik doen om gelukkig te
worden? En hoe kan ik op een waardige manier sterven?
In vijf wijsgerige essays gaat Seneca op zulke kwesties in. Zo
bestrijdt hij de gangbare visie dat het leven `te kort' is, en geeft hij
adviezen om innerlijke rust en onafhankelijkheid te bereiken. Ook
schrijft hij uitvoerig over de goede dood.
De eerder apart verschenen essays zijn hier gebundeld als Levenskunst.
Als bonus is een nieuwe vertaling opgenomen van Seneca's
onvolledig bewaarde `Leven in de luwte' (De otio).
-
Herakles en de Augiassstal; Iason, Medeia en het Gulden Vlies; Daidalos en Ikaros; Ariadne, Theseus en het labyrint; Midas, Orfeus, Narkissos, Eros en Psyche, Orestes en Elektra, Antigone, Oidipous. Het zijn de mythologische figuren van wie iedereen heeft gehoord en van wie iedereen het verhaal nou eens precies zou willen kennen. Dat kan op een zeer ontspannen en aangename manier met de prachtige hervertellingen van Imme Dros.
Dit heerlijke leesboek is tegelijk een fantastisch naslagwerk, dankzij de uitvoerige namenlijst, familiestambomen en landkaarten. -
*** Dit e-book is geschikt voor e-readers en tablets ***
Lichaamsbeweging houdt niet alleen ons lijf maar ook ons brein in conditie. Dat blijkt steeds duidelijker uit wetenschappelijk onderzoek. Beweging baat het brein, en daarmee de gezondheid, van de wieg tot het graf. Als kinderen sporten worden ze slimmer, en wie meer beweegt verkleint de risico s op het ontwikkelen van dementie.
Toch worden we wereldwijd steeds minder actief, steeds luier. Dit boek is een bevlogen pleidooi om weer `gewoon te gaan bewegen, om een half uurtje per dag uit die luie stoel te komen. Het beoefenen van topsport is echt niet nodig.
Laat je hersenen niet zitten beschrijft de beloning die je krijgt als je beweegt, maar ook de nadelige gevolgen voor je lichamelijke en geestelijke gezondheid als je ervoor blijft weglopen. We wisten al dat overgewicht en obesitas tot de grootste bedreigingen van de gezondheid behoren vanwege de risico s op hart- en vaatziekten, suikerziekte en hoge bloeddruk. Maar de invloed op de hersenen is minder bekend: als kinderen bewegen stimuleert dat de delen van de hersenen die zorgen voor een optimale verstandelijke ontwikkeling en die bij het ouder worden het eerst achteruitgaan. Met recht kan worden geconcludeerd: bewegen is niet alleen van belang voor de slanke lijn, maar zeker ook voor de conditie van het brein! -
Sei Shonagon was een hofdame in het tiende-eeuwse Japan, de hoogtijdagen
van het keizerlijk hof. Ze tekende alles op wat haar aantrok of
afstootte in haar omgeving en schetst zo een uniek portret van een
gesloten wereld waarin poëzie, de liefde en een hoogontwikkeld gevoel
voor ritueel de toon aangeven. Met de nodige spot karakteriseert
ze de hovelingen die haar omringen; fijngevoelig beschrijft ze haar
eigen avontuurtjes, haar teleurstellingen en het verstrijken van de seizoenen.
Ze klinkt vaak vertrouwd en ondeugend en houdt van lijstjes
zoals we die nu ook kunnen maken, maar dan mooier en exotischer:
Dingen waarvan je hart sneller gaat kloppen
- Mussen met jongen
- Een plek voorbijlopen waar kleine kinderen zitten te spelen
- In een Chinese spiegel kijken die wat beslagen is
- Een jonge edelman die halthoudt met zijn koets om iets te vragen
- Je wast je haar, maakt je op en trekt kleren aan die heerlijk geuren
naar wierook. Ook als je ergens zit waar niemand in het bijzonder je
ziet, geeft het je een zalig gevoel vanbinnen
- Op een avond waarop je een bezoeker verwacht, springt je hart al
op door het gekletter van regen en het gerammel van de wind
-
De naam Heidegger is besmet. Aan zijn omvangrijke oeuvre van meer dan honderd werken kleeft de smet van collaboratie met het nazisme. In dit Elementaire Deeltje laat Dirk De Schutter zien hoe de filosofische blik van Martin Heidegger, ondanks die smet, relevant is voor de moderne westerse cultuur. In Heideggers filosofie krijgen vele aspecten van het mens-zijn een nieuwe betekenis: de dood, het geweten, stemmingen als angst of verveling of gelatenheid, de tijd, de waarheid, rationaliteit, het heilige, de taal en de dichtkunst.
-
Een mooie baan, veel geld verdienen, aandacht en bewondering krijgen... dingen waarvan veel mensen dromen. Maar volgens de Romeinse filosoof Seneca (eerste eeuw n.Chr.) moeten we daar juist vanaf. Het leven is te kort, zegt hij, om te verspillen aan bijzaken. Richt je liever op wat er werkelijk toe doet: op innerlijke kracht en kwaliteit, op zelfbeheersing, op het goede. Alleen zo kan een mens het ware geluk bereiken.
Seneca's tijdloze raad staat verwoord in zijn geliefde Brieven aan Lucilius, waaruit hier de eerste negenentwintig zijn vertaald. Een praktische en toegankelijke aanzet tot filosofie. In fraai geschreven, persoonlijke brieven wordt de lezer meegenomen de diepte in. Op weg naar zichzelf en naar innerlijke vrijheid. -
In een fonkelende nieuwe vertaling laat Bas Belleman zien waarom William Shakespeare de grootste dichter aller tijden is. Deze 154 sonnetten zijn nooit meer overtroffen: ze zijn vulgair en diepzinnig, duister en kraakhelder, vol van liefde en seks, kolkend van wanhoop en waanzin. Ze lezen als bekentenissen, maar ook als radicale experimenten.
De vertalingen vloeien: ze zijn letterlijk waar het kan en vrij waar het moet. De uitgebreide aantekeningen onthullen in ieder sonnet subtiliteiten en dubbelzinnigheden: de vruchten van tien jaar lezen en vertalen.
Deze editie bevat ook het verhalende gedicht `A lover's Complaint', dat in eerdere vertalingen vrijwel nooit werd opgenomen. Het is een prachtig gedicht over een vrouw die werd verleid en haar hart voelde breken. -
Jean-Paul Sartre geldt als een van de belangrijkste en meest dwarse denkers van de twintigste eeuw. Zijn werk wordt gekenmerkt door één hoofdvraag: hoe kunnen we vrij zijn? Die vraag maakt zijn filosofie actueler dan ooit. Dit Elementaire Deeltje besteedt aandacht aan Sartres filosofie van de mens en zijn bewustzijn, maar ook aan zijn ideeën over politiek, geweld, engagement, literatuur, en zijn `existentiële psychoanalyse'.
-
'Ik wil dat men mij ziet in mijn eenvoud, gewoon zoals ik ben, ongedwongen en zonder opsmuk: want ik portretteer mijzelf. Hier zullen zowel mijn gebreken als mijn natuurlijke gedaante onverbloemd worden weergegeven, voorzover het fatsoen mij dit toestaat. Als ik onder een van de volken had geleefd waarvan het heet dat zij nog de vrijheid van de oorspronkelijke natuurwetten genieten, weet dan dat ik mij volgaarne spiernaakt had laten zien, ten voeten uit. Dus, lezer, ik vorm zelf de stof van mijn boek; het is onjuist uw tijd te verdoen met een zo frivool en ijdel onderwerp. Vaarwel dus.'
Dag zegt Montaigne in het voorwoord van zijn Essays, zijn 'probeersels': gelukkig maar dat er lezers zijn geweest die zijn raad om onmiddelijk af te haken in de wind hebben geslagen, want dan was een van de grootste meesterwerken van de wereldliteratuur in vergetelheid verzonken. Nu is het tegendeel het geval: niet alleen heeft Montaignes werk een heel nieuw genre, dat van de essayistiek, in het leven geroepen, en binnen dat genre is het blijven staan als een nooit meer te overtreffen hoogtepunt, als een lijfboek dat niet in de boekenkast, maar op het nachtkastje thuishoort, ja als een boezemvriend, die je elke dag wel even wilt zien, en bij wie het je niet spijt wanneer dat even een paar uur wordt. -
Erik Scherder speelt viool. Hij kan er nog niet veel van,
maar het oefenen en het bezig zijn met muziek stimuleert
zijn hersenen. Hij wordt er fit van - en gelukkig. Muziek,
op wat voor manier dan ook beleefd, professioneel of
zomaar, passief of actief, kan wonderen doen. In Singing
in the brain beschrijft Scherder hoe.
Een aantal bijzondere mensen komt voorbij: de violist
die een aardbeving overleefde, het meisje dat uit een
coma ontwaakt door haar lievelingsmuziek, de verlamde
gitarist die componist werd, de eeneiige tweeling die
geen melodie kan volgen maar ritmisch geniaal is.
Waarom wordt een liedje een hit? Waarom houden we
van droevige muziek? Dit boek beantwoordt alle vragen
over hersenen en muziek.
Boeiende wetenschap wordt afgewisseld met unieke
casestudy's. De meest bevlogen professor van Nederland
vertelt zoals alleen hij dat kan: met vaart, vaardigheid en
een groot inlevingsvermogen.
-
Benedenwereld is een epische verkenning van onderaardse ruimten in de mythologie, de literatuur, het geheugen en het fysieke landschap. In zijn langverwachte nieuwe boek duikt Robert Macfarlane diep onder het aardoppervlak en onderzoekt hij de verstandhouding van de mens tot het donker, leven en dood onder de grond, en alles wat zich daar nog meer afspeelt. Aanvankelijk blijft hij dicht bij huis. Macfarlane neemt de lezer mee van begraafplaatsen uit de bronstijd en ondergrondse schimmelnetwerken waarlangs bomen onderling communiceren naar het catacombenlabyrint onder Parijs. Maar dan voert zijn reis in de `diepe tijd' - de duizelingwekkend uitgestrekte geologische tijd - hem van prehistorische Noorse zeegrotten naar een ondergrondse `verstopplaats' waar de komende honderdduizend jaar kernafval opgeslagen zal liggen, en van het ontstaan van het heelal naar de toekomst van het antropoceen, het huidige tijdperk waarin de mens domineert. Met veel aandacht voor actuele, wereldomspannende problemen en in zijn beeldende, lyrische stijl schetst Robert Macfarlane in Benedenwereld de ingewikkelde relatie van de mens tot de wereld onder zijn voeten. Daarmee voegt hij een belangrijk hoofdstuk toe aan het onderzoek dat hij vanaf zijn debuut heeft gedaan naar de interactie tussen `het landschap en de menselijke emotie'.
-
De Romeinen geloofden dat kruisiging het ergst denkbare lot was. Daarom was het zo'n geschikte straf voor slaven. Dus is het verbazingwekkend dat mensen zijn gaan geloven dat een specifieke gekruisigde, ene Jezus, een god was. Bestsellerauteur Tom Holland onderzoekt in Heerschappij de implicaties van die overtuiging.
Het christendom is het langst voortdurende, invloedrijkste erfgoed van de oude wereld; de opkomst ervan is de belangrijkste ontwikkeling in de westerse geschiedenis. Steeds meer mensen hebben het geloof van hun voorouders verlaten en wijzen alle religies af - toch blijven ze er herkenbare erfgenamen van.
Heerschappij vertelt het verhaal van hoe we zijn geworden wie we zijn, en waarom we denken zoals we denken. Van de Perzische invasie van Griekenland in 480 v.Chr. tot de migratiecrisis in Europa van nu. Waarom was het christendom revolutionair en ontregelend? Waarom zijn in het Westen zoveel denkbeelden nog altijd onafwendbaar christelijk? Concepten als secularisme, liberalisme, wetenschap en homoseksualiteit zijn diep geworteld in een christelijk zaaibed. Van Babylon tot The Beatles, van Sint-Michaël tot #MeToo: Heerschappij toont hoe het christendom de wereld heeft veranderd. -
Het universum had een begin, en het zal een einde kennen. Moderne kosmologie heeft natuurkundigen in staat gesteld de geschiedenis van het universum te verklaren, vanaf de allereerste nanoseconde tot nu. Maar wat komt hierna? Inmiddels bestaan er instrumenten waarmee we onze inzichten op de verre toekomst kunnen loslaten en kunnen speculeren over het ultieme lot van de kosmos.
In Het einde van alles presenteert Katie Mack aan de hand van de nieuwste astronomische waarnemingen en geavanceerd deeltjesonderzoek vijf mogelijke eindes van het universum en alles wat zich erin bevindt. Kwantummechanica en snaartheorie waren nog nooit zo begrijpelijk (en leuk). -
Lijmen en Het Been behoren tot de canon van de Nederlandse literatuur - en bovendien tot de geestigste boeken die er ooit zijn geschreven.
`Nu ja, lijmen. De mensen bepraten en dan doen tekenen. En als zij getekend hebben, krijgen zij het ook werkelijk thuis.' Zo probeert Boorman, de hoofdpersoon, zijn nieuwe assistent in te wijden in het vak dat hij bij uitstek beheerst: lijmen. Boorman heeft Laarmans van de straat opgepikt en maakt hem van de ene op de andere dag medeplichtig. Zijn Wereldtijdschrift wordt in hoge oplages speciaal geschreven en gedrukt voor maar één afnemer. Geen abonnees, geen losse verkoop, alleen incidentele cliënten. Maar als die een nummer hebben besteld zullen ze dat niet gauw nog eens doen. Daarom moeten er steeds nieuwe klanten worden `gelijmd'. Elsschot weet een overtuigende werkelijkheid neer te zetten die even absurd is als vermakelijk. -
De koperen tuin is het verhaal van Nol Rieske, een jongen die heel gevoelig blijkt voor de emoties van de mensen in zijn omgeving. Op een tuinfeest ontmoet hij de dochter van zijn pianoleraar, en hij is voor altijd verloren: nooit meer kan hij haar uit zijn hoofd zetten. Nols wanhopige liefde voor haar leidt tot een catastrofe.
-
Leopold Bloom, advertentie-acquisiteur, Alleman en Buitenstaander, de Ierse Odysseus, eerder antiheld dan held, wandelt op een schijnbaar gewone doordeweekse donderdag in juni 1904 door Dublin. Dat vormt het vertrekpunt voor wat is uitgegroeid tot de grootste klassieker van het modernisme, Ulixes. In achttien hoofdstukken, die boeken op zichzelf zijn, wordt het verhaal van Leopold verteld, en dat van Stephen Dedalus, de jonge dichter, alter ego en nom de plume van Joyce. Legendarisch is de prachtige monologue intérieur van zijn echtgenote Molly aan het eind van het boek: een gedachtestroom van vele pagina s, in zeven ademloze alinea s, vrijwel zonder interpunctie.
In de sprankelende, avontuurlijke en gedurfde vertaling van Erik Bindervoet en Robbert-Jan Henkes die eerder het onleesbaar en onvertaalbaar geachte Finnegans Wake vernederlandsten wordt Joyce meesterwerk nieuw leven ingeblazen, tot en met de titel aan toe: Ulixes, zoals wij de Griekse held Odysseus al kennen sinds Van Maerlant en P.C. Hooft. De nieuwe vertaling van Bindervoet & Henkes doet recht aan het oorspronkelijke Joyceaans, in taaleigen, humor en alles wat het boek zo bijzonder maakt.
`Ulysses is een huis, als het eerste huis waarin ik heb gewoond, waarin ik ben opgegroeid en waarvan ik me elke kamer, elke kast, elke klok, elk schilderij, elke verjaardag, elke winter en elk onverwacht bezoek herinner. Toon Tellegen
