Al bijna 150 edities verschenen er van Hard gras, het onvolprezen voetbaltijdschrijft voor lezers. De schrijvers van Hard gras lopen op en om voetbalvelden in het heden en het verleden en schrijven verhalen, analyses, essays, geschiedenis en poëzie. Onder redactie van Henk Spaan, Hugo Borst en Matthijs van Nieuwkerk krijgt de lezer het beste van het beste over de belangrijkste bijzaak in het leven: voetbal.
Toen ze dertien was won Oumaima Yahiaoui een prijs voor het beste gedicht over
75 jaar vrijheid, georganiseerd door De Balie en het Amsterdams 4 en 5 mei Comité. Ironisch
genoeg komt ze uit Rotterdam en zit ze in de vijfde klas van het Gymnasium Erasmianum. De schrijver Martijn Simons is haar leraar Nederlands. Hem leek het een goed idee te corresponderen met Oumaima over het WK voetbal, met name over de prestaties van Marokko. Het is onmogelijk om niet te worden meegesleept door het speelse en dwarse brein van Oumaima. Over de column in NRC Handelsblad van 24 december waarin de moeders van Marokkaanse voetballers minachtend worden afgedaan als aanrechtsloven, zegt dit meisje van zestien: `Mijn voornemen voor het nieuwe jaar is witte feministen lekker zelf te laten uitvogelen dat er concepten zijn van female empowerment die verder gaan dan hun eurocentrische, zelfingenomen en compleet onwetende visie op de realiteit.'
Lotfi El Hamidi, plaatsvervangend chef van de opinieredactie van de NRC, voegt eraan toe
dat tijdens het WK de Marokkaanse vrouwen voor het eerst zichtbaar werden.
Hij zegt nog uit een tijd te komen waarin Marokkaanse vrouwen, en zeker moeders,
geacht werden om onzichtbaar te zijn. `Niemand weet wie de moeder van de huidige koning
is, laat staan hoe ze eruitziet.' Het zo prominent in beeld brengen van hun moeders
door de voetballers van Marokko, werd in die zin een, misschien onbewuste, uiting van
de vorm van feminisme waarover Oumaima het heeft.
Dat het leven een opeenstapeling van toevalligheden is, leren we met het klimmen der jaren. Wie had kunnen denken dat in dit nummer twéé verhalen over de voetbalclub Venezia zouden staan? Wij niet, drie weken geleden. Wie achtte het waarschijnlijk dat Danielle Kliwon haar niveau opnieuw zou verhogen met een, zeker voor ons van de klimmende jaren, verhaal vol noviteiten over de obsessie van Karim Benzema met de rapper Tupac Shakur? Danielle kan zoiets tot werkelijkheid maken, alsof je er vlakbij staat. Talent, noemen we dat.
Het aantal debutanten in Hard gras blijft doorstromen: Merel de Vries kwam erbij, Hugo Roosenschoon, Jack de Boer en de nu reeds onvolprezen Aron Groot van 24 jaar, die aankondigde via de keukendeur het Boekenbal te gaan binnensluipen. Hoewel dat bij de verschijning van dit nummer zonder twijfel al gebeurd is.
Tot slot zien we een nieuw verhaal van Frank Heinen, een vriend en een man die er genoeg van heeft dat zijn vrouw of vriendin al het werk alvast doet, vooral omdat ze inziet dat ze er beter in is dan hij. Daaraan gaat deze man een einde maken. Hij mag er ook zijn. Dat zullen zijn daden laten zien.
De beste schrijvers, dichters en kunstenaars laten in Hard gras nummer 135 zien dat voetbal zo veel meer is dan uitslagen, commercie, meningen en nabeschouwingen. Voetbal is cultuur! De mix van gearriveerde én aanstormende talenten maakt Hard gras zo uniek en relevant.
Thomas Heerma van Voss opent deze Hard gras met een springlevende en jaloersmakende beschrijving van het vinden van een veldje en het spelen met een bal. Antropoloog Sinan Çankaya schreef over onder andere zijn belevenissen op de voetbalschool van NEC en hoe gelukkig hij zich dagenlang kon voelen als hij op straat iemand had gepoort. Straatvoetballer als identiteit, die mat Çankaya zich graag aan.
Dan nog twee Hard gras-debutanten: Patrick van IJzendoorn met een verslag van het aandoenlijke voetbal in de laagste klassen rond en in Londen en Eva Vriend die een prachtig stuk schreef over voetballen op Urk en hoezeer ook daar de identiteit van velen door het voetbal wordt bepaald. Bijdragen van bekende Hard gras-auteurs Carolina Trujillo, Erik Brouwer, Arthur van den Boogaard, Erwin van de Pol en Peter de Waard biedt maken dit nummer compleet.
Op drie november publiceerde Time een vierduizend woorden tellend stuk over Qatar. Er stonden dingen in die we niet wisten. Bijvoorbeeld dat er in 2020 meer dan 3750 niet aan het WK gerelateerde bouwprojecten zijn voltooid en dat er nog duizenden onderconstructie zijn. Het artikel was niet veroordelend maar feitelijk. Bijvoorbeeld toonde het aan dat werken in die hitte nierfalen en hartinfarcten veroorzaakt. Dat de werkomstandigheden pas verbeterden door de aanhoudende kritiek uit het buitenland. En dat het maar de vraag is of ze na het WK terugvallen in oude verdienmodellen of iets hebben geleerd.
Hard gras prijst zich gelukkig Judith Spiegel te hebben gevraagd om al in 2014 op de plaats delict zelf rond te snuffelen en er verslag van te doen. Zij vond uit dat het in de Nederlandse media destijds rondzingende en in krantenkoppen terugkerende getal van `honderden doden tijdens stadionbouw in Qatar' op zijn minst twijfelachtig was omdat er van stadionbouw toen nog geen sprake was. De media hadden iets opgevangen uit The Guardian wat The Guardian had opgevangen van de Nepalese ambassade, dat er in 2013 tweehonderd arbeidsmigranten uit Nepal waren omgekomen van de driehonderdduizend daar werkzame arbeiders. Sindsdien zijn de zomertemperaturen in Qatar door de klimaatverandering met anderhalve graad gestegen en het aantal arbeidsmigranten tot twee miljoen. Het aantal doden dat aan het WK wordt toegeschreven is 6500. Niemand kan dat natellen. Time begint er ook niet aan. Het doet er ook niet toe. Wat ertoe doet is dat de protesten uit `de westerse wereld' hebben bijgedragen aan een verbetering, al of niet tijdelijk, van de werkomstandigheden ter plekke.
Een bomvolle Hard gras, deze eerste van 2020. Met bijdragen van Daan Heerma van Voss, Edwin Schoon, Femke van der Laan, Simon Kuper, Niek Pas, Judith Spiegel, Theun de Winter en Carolina Trujillo.
Vergelijken of klasseren is soms vervelend, zeker in de literatuur. Wie is beter: Hemingway of Fitzgerald, is onbeantwoordbaar. Zo ook de vraag: is dit verhaal van Trujillo in Hard gras 130, het beste wat ze voor ons heeft geschreven? Steengoed, is dat genoeg? Hetzelfde geldt voor het verbluffende literaire debuut van Femke van der Laan. Judith Spiegel bezocht voor de derde keer namens Hard gras het oliestaatje Qatar. Ze constateerde dat Qatar nog niet helemaal klaar is voor het WK. Simon Kuper sprak met tientallen beleidsbepalers, trainers en opleiders wat heeft geleid tot dit hoofdstuk over de jeugdopleiding van Barcelona. Het lijkt alsof nu de club voor ongelimiteerde bedragen voetballers koopt, de stroom aan toptalent opdroogt. `Zelfs Barça B is tegenwoordig een bijeen ge¬kocht elftal.
In dit `rijke' Hard gras-nummer treft u de verbluffende Trujillo, Thomése en nog veel meer moois van onder meer Marieke Groen, Roman Helinski. In het oog springt vooral ook het fascinerende stuk van dichter Bas Belleman. `Je bent op tijd of je bent te laat. Als je te laat bent, moet je zorgen dat je op tijd vertrekt.' Belleman liet deze zin van Johan Cruijff uit Hamlets mond komen. Belleman slaagt erin ons te overtuigen van het unieke taalgebruik van Cruijff zonder dat de lezer denkt: weer zo een die een allang openstaande deur intrapt. Daarna komen de door wetenschapper Rob Siekmann verzamelde teksten van Cruijff waaruit de oplettende lezer `het plan Cruijff' zou kunnen opmaken, een verbale oefening waartoe noch Jonk, noch Wim Jansen, noch Bergkamp, de verkondigers van zijn woord, ooit in staat zijn geweest.
In deze tijd waarin een woord als huidhonger' schijnbaar gemeengoed is geworden, doet het de redactie van Hard gras plezier om stukken te kunnen lezen die wel blijk geven van gevoel voor de schoonheid van stijl en taal. Simon Kuper schreef een persoonlijk artikel over zijn regelmatige bezoeken aan de banlieues waar zijn kinderen op zaterdag voetballen. Ook zocht hij uit hoe onwaarschijnlijk veel topvoetballers uit die Franse Vogelaarwijken in de grootste Europese competities actief zijn. Erik Brouwer dook in de archieven van de tragiek en vond de voetballer Jrg Stübner van Dynamo Dresden. Mark van den Heuvel kreeg toestemming van Carel Eiting om hem een seizoen lang te volgen' en zo maken we kennis met een uitgesproken voetballer die zijn hersenwerk in het veld soms niet kan uitzetten.
Verder in deze Hard gras: Thomas Heerma van Voss over Sunderland, Arthur van den Boogaard interviewt David Winner naar aanleiding van zijn klassieker Brilliant Orange', Sam Planting neemt voor diens vertrek naar de Premier League het fenomeen Ziyech onder de loep en Peter Speentjes spreekt levende Braziliaanse legende Roberto Rivellino.
De essentie van het voetbal is al op zo veel manieren beschreven dat elk nieuw aspect als een verrassing komt. Danielle Kliwon voegt in Hard gras nummer 137 een onmisbaar element toe aan deze oneindige reeks. Het is alweer bijna vijfentwintig jaar geleden dat Hugo Borst zijn Feyenoord-epos `De Coolsingel bleef leeg' publiceerde als Hard gras nummer 7. Vandaar dat het inmiddels klassiek geworden boek een jubileumuitgave beleeft. Arthur van den Boogaard zette zijn reeks sportschrijversinterviews voort met een gesprek in Hugo's werkkamer in de Witte de Withstraat in Rotterdam. Het heeft even geduurd, maar in dit nummer beleven we de terugkeer van iemand op wier stijl en humor we te lang hebben moeten wachten: Stephanie Hoogenberk. Ze ontmoette Bart Vriends, speelde golf met hem en mocht zelfs met hem mee naar opnames van de opvallende, typisch Rotterdamse Cor Potcast. Tranen gelachen. Daarnaast biedt deze Hard gras bijdragen van Frank Heinen, Carolina Trujillo, Daan Heerma van Voss, Martijn Simons, Dries Muus en Marieke Groen.
In Hard gras 136: de serie uitgelekte tapes van telefoongesprekken tussen Messi en Suarez is wegens doorslaand succes geprolongeerd. Carolina Trujillo bracht ons opnieuw aan het schateren. In 2002 publiceerde uitgeverij Limina de autobiografie van Paolo Rossi Ho fatto piangere il Brasile. Het leek Nico Kroese die het boek in zijn bezit heeft, na het overlijden van de Italiaanse superspits, een mooi eerbetoon om een hoofdstuk uit dit door Antonio Finco opgeschreven relaas te vertalen. Het WK van 1982 herleeft: de verguizing van het Italiaanse elftal tijdens de groepswedstrijden, de verafgoding die volgde op de wedstrijden tegen Argentinie en Brazilië, en de wereldtitel na de finale tegen Duitsland. Bart Jungmann liet ons hart een sprongetje maken met zijn in voetbaljournalistiek opzicht klassieke verhaal over voormalig bondscoach Frantisek Fadhronc, een enigszins tragische figuur aan wiens grote kwaliteiten hier recht wordt gedaan.
De beste schrijvers, dichters en kunstenaars laten in Hard gras nummer 139 zien dat voetbal zo veel meer is dan uitslagen, commercie, meningen en nabeschouwingen. Voetbal is cultuur! De mix van gearriveerde én aanstormende talenten maakt Hard gras zo uniek en relevant.
Danielle Kliwon schreef een paar Hard Grassen geleden al over haar verliefdheid op Karim Benzema, dat is afgelopen EK natuurlijk alleen maar erger geworden. Hij was een van de beste spelers van het elftal, toch krijgt hij in eigen land de schuld van de uitschakeling.
Marieke Lucas Rijneveld en Zeger van Herwaarden poëzeren.
Auke Hulst schrijft science fiction: "Er is geen vervelendere wedstrijd dan uit bij Lunar City FC. Je bent een halve week kwijt met heen en weer reizen, een week waarin je, afgezien van wat oefeningen in de centrifuge, nauwelijks kunt trainen."
We hebben korte verhalen van A.L. Snijders. Over de club waar je hart voor klopt. Genetisch of opvoeding?
Robert Vuijsje hoopt dat hij altijd zal kunnen blijven haten op Duitsland. Vlak voor de 8e finale Italië-Oostenrijk, sms'te zijn vader: `Nazi's tegen fascisten, wie moet winnen?' Hij vermoedt dat zijn vader en hij niet de enige Joden zijn die in Nederland door deze bril naar Italië en Oostenrijk kijken.
Vergeten titaan is deze aflevering David Ginola. Daan Heerma van Voss schrijft een ode.
Tan Tunali floot op een Spaans toernooi en was de enige niet-prof onder de scheidsrechters.
Casper Sikkema vocht op het veld in Meppel. Carolina Trujillo heeft Messi en Suárez weer afgeluisterd. Roman Helinski over zijn meest pijnlijke missers, Frank Heinen over jongensdromen, en Theun de Winter geeft carrière-advies aan Frank de Boer.
'Loopt nog altijd voorop op sportliterair gebied.' - NRC
Toen we in 1994 met Hard gras begonnen, waren we vooral in de weer met het verzamelen van literair talent. De brug tussen het voetbal en de literatuur moest nog worden geslagen. `Grote namen' zouden daarbij kunnen helpen. Tegenwoordig zijn we ook en misschien wel meer gespitst op het vinden van jong talent. Dit nummer is er weer een voorbeeld van.
Thomas Heerma van Voss maakte een virtuele reis naar zijn vriend Alexander in Cincinnati, waar de data-analyticus op avontuur was en werkte bij de plaatselijke FC.
Danielle Kliwon was zeven jaar toen ze met haar grote broers de laatste titel van Ajax in De Meer mocht meevieren. Het maakte haar voorgoed tot voetbalen Ajaxfan. De voetbalgeschiedenis van Surinamers in Nederland en in Suriname zelf beschrijft ze aan de hand van haar eigen leven. We kunnen hier wel aansporen met het gemakzuchtige: `Onthoudt die naam,' maar wie haar verhaal leest zal die van Danielle Kliwon voorlopig niet vergeten.
Ten slotte is het laatste goede nieuws dat Ilse Warringa praat met een televisieproducent over de verfilming van wat pas twee afleveringen `Voetbalouders' in Hard gras zijn.
De beste schrijvers, dichters en kunstenaars laten in Hard gras nummer 142 zien dat voetbal zo veel meer is dan uitslagen, commercie, meningen en nabeschouwingen. Voetbal is cultuur! De mix van gearriveerde én aanstormende talenten maakt Hard gras zo uniek en relevant.
Er bestaat dus ook een Hard gras-podcast, een mededeling die hier ten overvloede zou kunnen zijn. We zijn ermee begonnen als `marketingtool' voor de papieren Hard gras. In die opzet zijn we bezig te slagen: vooral in december is het aantal abonnees sterk toegenomen. Inmiddels vinden we de podcast nog leuk ook. Daartoe in staat gesteld door de Toto, kunnen we de deelnemers, allemaal mensen die in Hard gras schrijven, een klein honorarium betalen. Het maken van het blad blijft natuurlijk het belangrijkste. Een onderdeel daarvan is het opsporen van mensen van wie we hopen dat we hen een beetje op weg kunnen helpen. En zij ons uiteraard. In dit nummer weer een mooi verhaal van Danielle Kliwon, een vrouw die minstens evenveel van voetbal weet als Suse van Kleef en dus beduidend meer dan wij.
Een debutant in Hard gras is Myrthe Hilkens, die Hugo ontmoette op zijn pad naar een betere behandeling van demente bejaarden. Myrthe, die ooit de Kamerfractie van de PvdA gedag zwaaide karakterologisch ongeschikt als ze is voor kadaverdiscipline, toont ons het Limburg van de grote families en laat ons meeruiken aan de dominante geur van haar jeugd: zeepsop.
We zouden graag meer van deze Limburgse geschiedenissen willen lezen. Erwin van de Pol schreef een verhaal dat even hard aankomt als de vuist van Heinz Stuy bij een corner in de stormachtige doelmond van Telstar.
De beste schrijvers, dichters en kunstenaars laten in Hard gras 144 zien dat voetbal zo veel meer is dan uitslagen, commercie, meningen en nabeschouwingen. Voetbal is cultuur! De mix van gearriveerde én aanstormende talenten maakt Hard gras zo uniek en relevant.
We doen het niet expres, we zoeken echt niet geforceerd naar inclusiviteit, daarvoor zijn we niet woke genoeg, maar toch staan er relatief weer veel vrouwelijke schrijvers in dit nummer. Het is simpelweg een kwestie van kwaliteit. Trujillo, Warringa, Hilkens, noem maar eens namen van mannen die kunnen wat zij doen.
Myrthe Hilkens dook in de pik in alle mogelijke verschijningsvormen en schreef er een cultuurhistorische beschouwing over, qua karakter geschikt voor het Meertens Instituut, alleen schrijft Myrthe beter.
Carolina Trujillo kiest, na het verschijnen van haar boek Messi en Suárez, opnieuw het gebaande pad van de geheime telefoongesprekken en is geïnspireerder dan ooit. We willen niks verraden maar de dialoog over de achternaam van Memphis is een van de beste voetbalgrappen die René van der Gijp nooit zou kunnen verzinnen.
Het verhaal over de ontstaansgeschiedenis van de profclub Volendam is, behalve oorspronkelijk, ook erg grappig, met name door de rol van de belangenbehartigers van de Nederlandse aardappelhandel.
Julien Althuisius schreef een romcom over een Nederlandse vrouw die ooit zoende met Ronaldinho. Wij zagen er meteen het hoofd van de voetballer bij en hadden met haar te doen.
De beste schrijvers, dichters en kunstenaars laten in Hard gras 145 zien dat voetbal zo veel meer is dan uitslagen, commercie, meningen en nabeschouwingen. Voetbal is cultuur! De mix van gearriveerde én aanstormende talenten maakt Hard gras zo uniek en relevant.
In Hard gras is geen ruimte voor `het andere geluid'. In Hard gras blijft het `andere geluid' waar het hoort: stil aan de overkant. Wij hebben geen interesse in `het andere geluid'. Wel in de zoveelste hymne van Danielle Kliwon over Real Madrid en Karim Benzema. Van die herhaling kunnen we geen genoeg krijgen. Hadden we al benadrukt dat wij de herhaling hoger achten dan het `andere geluid'? In herhaling schuilt een kracht die oorspronkelijkheid soms overtreft.
Daan Heerma van Voss zocht het deze keer in de herhaling van het bejubelen van de Schwalbe. Dat lijkt geen populair standpunt maar Daan kan ons overtuigen door de Schwalbe vanuit allerlei hoeken te bekijken. Vanaf nu kunnen we de Schwalbe eenvoudigweg niet meer met weerzin bekijken. Daan schiep een schoonheid in de Schwalbe die voorheen niet zichtbaar was. Pieter van Os houdt ervan keer op keer foto's te posten van Albanezen die sportkleding van Adidas dragen. Ook dat zouden we een ode aan de herhaling kunnen noemen. Toen Feyenoord zich plaatste voor de finale van de Conference League, maakte iemand in Amsterdam, vermoedelijk gekleed in een trainingsjack van Adidas, een sprongetje. Van Os wist zeker dat hij in zijn geliefde Tirana die finale zou gaan bijwonen. Hij schreef erover in dit nummer maar vooral vertelt hij waarom de komst van supporters uit Rome en Rotterdam `de mooiste dag uit de geschiedenis van Albanië' werd.
Dat is het mooie aan Hard Gras: in het ene nummer ligt de nadruk op journalistiek, in het andere op het literaire aspect. En altijd is het voetballen de verbinder, met excuses voor het gebruik van dit woord waarvoor we ook common denominator hadden kunnen kiezen, of: eeuwig terugkerend motief.
Op 27 februari van dit jaar overleed Arend Jan Heerma van Voss, net geen tachtig jaar. Zo lang zijn zoon Thomas het zich kon herinneren, stond zijn vader langs de kant van het voetbalveld als hij een wedstrijd speelde. Hij schreef een prachtig, ontroerend verhaal over het gemis langs de lijn dat zelfs door zijn teamgenoten wordt gevoeld. Hugo Borst zei: `Dit is zo herkenbaar. Ik was tijdens het voetballen weleens ongerust als mijn vader te laat was, omdat het bijna nooit voorkwam.' Carolina dook weer eens onder in Google en ontdekte dat een door Luis Suárez gebouwd wellness-complex zich in de buurt van haar vroegere ouderlijk huis bevond. Suárez keerde terug naar Uruguay om er te voetballen, Carolina volgde dat spoor terug in gedachten om erover te schrijven. Martijn Simons en Marieke Groen zijn de andere literatoren die we in dit nummer, niet voor het eerst begroeten, in dankbaarheid en met leesplezier.
Honderdachttien keer Hard gras. Meer dan duizend verhalen. En het verveelt nog lang niet. Dit nummer bevat verhalen van drie jonge schrijvers, dus aan toekomst geen gebrek. Melle Maré schrijft een buitengewoon komische verslag van een bloedige veldslag op een Deventer braderie die per ongeluk in de weg kwam te liggen van de harde kernen van Ajax en de Eagles. Sam Planting heeft een hartstocht voor cijfers, toegepast op de voetbalsport. Hij komt tot de slotsom dat Ziyechs enige gebrek in het veld een ongelukkige schotkeuze is.
Daan Heerma van Voss schreef een overtuigend verhaal over zijn voetbalavonturen in China waar hij opnieuw tot de conclusie moest komen niet tegen zijn verlies te kunnen, zelfs niet in China. Je neemt altijd jezelf mee, hoe ver weg ook. Arthur van den Boogaard interviewde in zijn serie Nick Hornby die we nooit eerder zo openhartig hebben gehoord.
Het jaar 2018 gaf ons een prachtig WK. We zagen de geboorte van een superster: Mbappé, een fantasierijk Belgisch elftal met Hazard, Lukaku en Kevin de Bruyne. De mooiste verlengingen en penalty shoot-outs, de weergaloze Modric, wedstrijden om niet te vergeten als Mexico-Duitsland, België-Japan, Spanje-Portugal en Frankrijk-Argentinië.
En niet te vergeten: de mooiste finale sinds 1986. Het toernooi smeekte om een special van Hard gras, het dagboek-nummer van het WK 2018. Ook hierin ontpoppen zich stilisten a la De Bruyne. Van Ivo Victoria wisten we het al, in Johan de Boose vinden we een schrijver van een Nederlands dat sprankelt als een rush van Mbappé.
En dan de vrouwen. Echte, niet gesubsidieerde, wel opgemaakte vrouwen als Janneke van der Horst, Stephanie Hoogenberk en Melle Maré. Zij kunnen schrijven zonder met hun ogen te knipperen.
Hard gras 122 opent met een bijdrage van Stephanie Hoogenberk, die op de avond dat Wesley Sneijder in de Johan Cruijff Arena afscheid nam van het Nederlands elftal met haar moeder op Ibiza dineerde in het restaurant XaXa. Het afscheid van de recordinternational was Stephanie even ontgaan, haar hoop op een mojito mixende Sneijder de bodem ingeslagen.
Het belette haar niet een tragikomisch verslag te doen van een avondje glamour in de hotspot van Wes en Yo. Arthur van den Boogaard zet zijn reis langs hoogtepunten in de voetballiteratuur voort in Italië waar hij Sandro Veronesi ontmoette. Erik Brouwer gaf zijn leven een radicale wending.
Om zich het Duitse voetbal eigen te maken, verhuisde hij naar de Heimat, een hele stap voor iemand die de kleinzoon is van een `vaderjood', zoals hij het noemt, en die een aantal familieleden heeft verloren in de kampen.
Daarnaast zijn er bijdragen van Frank Heinen, Roman Helinski, Carla Bogaards, Maarten Spanjer, Erik Jan Harmens en Gerrit Janssens. En last but not least een voorpublicatie uit het boek Nouri, de belofte van Henk Spaan.
`Hard gras' 124 opent met een grondige analyse van de veel bekritiseerde Ajax-coach Erik ten Hag door `voetbalnerd' Sam Planting. `Als resultaten echt zouden tellen bij de beoordeling, de keiharde cijfers juist bewijzen dat Ten Hag allang een toptrainer is.' Zeger van Herwaarden schrijft het vervolg van zijn verhaal over `de ratrace om jeugdig talent'. Iets waar schrijver Gerrit Janssens over mee kan praten met een zoon die schittert in de provinciale Vlaamse jeugdcompetitie.
Verder onder meer een schitterend verslag van Erik Brouwer van een avondje Preben Elkjaer Larsen kijken in Kopenhagen en van Willem Dieleman over zijn vriend Bram die FIFA 2019 kampioen wil worden, achter de computer.
Fictie is er van de Koen van Wichelen. Journalist Tan Tunali schrijft over racisme in het voetbal naar aanleiding van `de' foto van Mesut Özil en Recep Tayyip Erdogan.
Kers op de taart in deze `Hard gras' is de briljante gedichtencyclus van Nachoem M. Wijnberg, de eerste P.C. Hooftprijs-winnaar die het waagt over voetbal te dichten.
Hard gras 127
Veel voetballiefhebbers hebben nog steeds geen woorden kunnen vinden die het gevoel van een onrechtvaardig en nauwelijks verdiend verlies tegen Tottenham Hotspur benaderen. Is die nederlaag te vergelijken met het verlies van de WK-finale van 1974? In één opzicht wel: Ajax speelde het mooiste voetbal van Europa, zoals Cruijff en zijn medespelers het mooiste voetbal van 1974 hadden gespeeld.
In een ander opzicht niet: Duitsland bleek in die finale beter te zijn dan we dachten, beter dan Oranje. Dat Spurs over twee halve finales beter zou zijn geweest dan Ajax kan niemand volhouden. Die pijn blijft. Dit nummer bevat een aantal case histories in rouwverwerking.
Met bijdragen van Julien Althuisius, Pieter van Os, Simon Kuper, Mark van den Heuvel, Zeger van Herwaarden, Daan Heerma van Voss, Dieuwke Wynia, Sam Planting, Olga Kortz en Nachoen Wijnberg.
Dit nummer gaat over het wereldkampioenschap voor vrouwen in Frankrijk en over vrouwen en voetbal in het algemeen. Suse van Kleef beschrijft haar eigen voetbalcarrière die duurde tot haar zeventiende. Anna Enquist interviewde bondscoach Sarina Wiegman. Robert Vuijsje spreekt oranjespits Lineth Beerensteyn, Janneke van der Horst ontmoet reservekeepster Lize Kop (en hond Mazzel) , Rosa van Gool zoekt antwoord op de vraag `Kunnen mannen eigenlijk wel goed over vrouwenvoetbal schrijven?'
Frank Heinen legt uit waarom je nooit je eigen naam moet googelen, Henk Spaan mailde met Kika van Es, Melle Maré schrijft over de `Romeinse arena' van R.K. Basisschool de Adwaita, Arthur van den Boogaard spreekt schrijver/journalist Julie Welch over haar voetbalklassieker The Ghost. In search of My Father the Football Legend, Annemarie Postma publiceert voor uit haar nieuwe Leeuwinnen-boek Samen sterk en Stephanie Hoogenberk wordt door Henk Spaan op pad gestuurd om Daniëlle van de Donk en Dominique Bloodwort in Londen te interviewen. Bijdragen van Theun de Winter en Gerrit de Jager maken dit vrouwen WK-nummer compleet.
We zijn blij en trots dat we in deze Hard gras mochten voorpubliceren uit BASTA, de genadeloze autobiografie van Marco van Basen.
De meeste verhalen waren wel bekend maar niet eerder verteld met zo'n intensiteit en zo doeltreffend opgeschreven. Natuurlijk staan er ook dingen in die we nog niet wisten zoals de precieze gang van zaken rond de Fluwelen Revolutie bij Ajax en natuurlijk de tergende perikelen rond `de enkel', een van de indrukwekkendste verhalen uit het boek.
Je proeft de opnieuw oplaaiende woede bij Van Basten tijdens het vertellen aan zijn biograaf over de rampspoed hem toegebracht door ijdele chirurgen. Het verhaal dat u in deze Hard gras kunt lezen gaat over hoe een spits afrekent met zijn voorstopper, in dit geval Tony Adams. Verder in nummer 129 het Hard gras-debuut van Marieke Groen en de terugkeer van Nico Dijkshoorn met zijn enorm grappige verhaal over een voetballer en zijn boek.
In deze Hard gras opvallend veel bijdragen van millenials. Lotfi el Hamidi (34) komt uit Rotterdam-West en pleit voor het straatvoetbal dat hij kende vanuit zijn jeugd. Lotfi en zijn vrienden bejubelden in 2006 de kopstoot van Zidane. Familie-eer ging voor de winst, zoals een panna hoger werd aangeslagen dan de einduitslag. Culturen evolueren, het eerst op straat. Een collega-millennial, Sam Planting (29), om de millennials kom je niet meer heen en wie zou het willen, pleit in dit nummer voor nieuwe vormen van voetbal. Het traditionele voetbal, ook wel genoemd het prostaatvoetbal, heeft niet meer de aantrekkingskracht die Abe Lenstra en Faas Wilkes uitoefenden op de radioluisteraar. Planting pleit voor nieuwe regels en nieuwe vormen om de aandacht van volgende generaties met hun korte concentratieboog vast te kunnen houden.Twee andere millennials ten slotte, Thomas Heerma van Voss (29) en Roman Helinski (36), zijn traditiegetrouw aan het doen waar de nieuwe bondsvoorzitter van de KNVB Just Spee zo bang voor is: ze gamen. Gelukkig kunnen ze beter schrijven dan gamen, wat hun verslaving er voor ons toegankelijker op maakt. Bijdragen van Julien Althuisius , Carla Bogaards, Arthur van den Boogaard, Marieke Groen, Zeger van Herwaarden, Mark van den heuvel, Maarten Kloos, Miko & Daan, Annemarie Postma, P.F. Thomése en Carolina Trujillo (leeftijden bij de redactie bekend) maken deze Hard gras compleet.
HARD GRAS 134 opent met `Requiem voor De Kuip' van Willemijn van Dijk. Over hoe familiegeschiedenis van Willemijn nauw verweven is met die van de grasmatten van Feyenoord.
In `Geen hogere wiskunde' geeft Arjen Fortuin een briljante analyse van de succesfactor die Johan Derksen en VI heet. Waarom we liever naar Voetbal Inside kijken dan naar de voetbalpraatprogramma's van de nos. En hoe Voetbal International ineens een hele markt aan voetballezers creëerde. `De nos speelde op kunstgras, bij rtl vlogen de natte graspollen door de lucht.'
Henk Spaan benaderde historica Nadia Bouras nadat ze `kom maar op, motherfucker' zei in een Volkskrant-interview. Hij dacht: wie zo reageert, heeft vroeger op straat gevoetbald. En dat klopt. In `Niks wondersloffen' vertelt Bouras hoe ze al voetbalde toen vrouwenvoetbal nog lang niet bestond. En dat ze ze allemaal dolde.
Mark van den Heuvel schrijft een mooi stuk over zijn twee banen die goed te combineren zijn. Bloedkoerier tussen ziekenhuizen in heel Europa en voetbaljournalist. Tip van Henk Spaan: `Terwijl je rijdt, denk je.'
Verder schrijft Frank Heinen over Ghislaine Maxwell (de vrouw die Jeffrey Epstein hielp), haar vader en hun voetbalclubs. Judith Spiegel over de kleine voetbalcultuur op de Filipijnen. Erik Brouwer over een Joods voetbaltalent in Wenen tijdens de Tweede Wereldoorlog. David Winner over de Chinese jaren van Arie Haan. En Daan Heerma van Voss haalt Winston Bogarde aan als Vergeten Titaan.
Het sluitstuk is een liefdesverklaring van Danielle Kliwon aan Karim Benzema. Zij zag vijftien jaar geleden al dat hij de beste was.