Joop van den Berg
-
Humeurig volk, verkrampte politiek en hoe het anders kan
Joop van den Berg
- Prometheus
- 9 September 2022
- 9789044650747
Sinds de jaren negentig wordt de Nederlandse politiek geteisterd door drie kwalen tegelijk: vluchtigheid van kiezers die geen vaste partijen meer kennen; verruwing in het gedrag van parlementariërs en kiezersgroepen; versplintering op het politieke toneel dankzij een sterk gegroeid aantal fracties in de Tweede en Eerste Kamer.
Niet alleen verliezen oude volkspartijen stelselmatig aanhang, maar het gat dat zij laten vallen wordt opgevuld door een keur aan belangenpartijen en populistische groeperingen. Het wordt daardoor in beide Kamers van de Staten-Generaal steeds moeilijker regeringscoalities te vormen met steun van een stabiele parlementaire meerderheid.
Vooral in de Tweede Kamer is daardoor een dynamiek ontstaan die ordelijk en doordacht werk aan wetgeving en controle op het regeringsbeleid steeds moeilijker maakt: de meeste fracties zijn te klein, wisselen te snel van samenstelling en vinden politiek theater belangrijker dan resultaat.
Parlementair historicus Joop van den Berg analyseert deze drie verontrustende ontwikkelingen en stelt een aantal remedies voor. -
Van barricade naar bestuur
Joan Smithuis, Paul Andriessen, Pieter Maessen
- Boom juridisch
- Montesquieureeks
- 10 Maart 2023
- 9789400112506
(S)terke leiders, scherpe campagnes met handig gebruik van sociale media, kandidatenlijsten die meer dan ooit aansluiten bij het weefsel van de lokale samenleving, inspelen op de behoefte van kiezers aan nabijheid en kleinschaligheid en het aanscherpen van de lokale partij-identiteit door polarisatie met de klassieke partijen'.
Met deze bevindingen sluiten Maessen en Andriessen hun hoofdstuk af in dit boek. Hun bijdrage gaat over de formatie van tien colleges in middelgrote gemeenten, waar het politieke toneel vanaf de raadsverkiezingen van maart 2022 wordt gedomineerd door een lokale partij. Zij deden onderzoek in Barendrecht, Bergen op Zoom, Het Hogeland, Medemblik, Rijswijk (ZH), Roermond, De Ronde Venen, Sittard-Geleen, Waalwijk en West Betuwe.
Dit boek is het tweede verslag van een onderzoek naar de coalitievorming in Nederlandse gemeenten. Het eerste boek, uit 2019, was het product van een initiatief van Joan Smithuis. Hij had vanaf 2010 in tien door hem geselecteerde gemeenten drie keer (in 2010, 2014 en 2028) onderzoek gedaan naar de collegevorming. Daarbij ging het in hoofdzaak om grotere steden, zoals Den Haag, Rotterdam, Arnhem, Leiden, Gouda, Tilburg, Amersfoort, Groningen, Doetinchem en Maastricht. Voor deze nieuwe publicatie deed Smithuis opnieuw onderzoek bij `zijn' tien gemeenten.
In deze tweede publicatie leverde Hugo van der Parre, redacteur bij de NOS, een overzicht van zijn dataverzameling voor de website NOS.nl. Zijn inleidend hoofdstuk maakt al zichtbaar dat de lokale partijen niet alleen de verkiezingen van 2022 hebben gewonnen maar ook de collegevorming.
In aanvulling op deze onderzoeken bevat dit nieuwe boek ook een hoofdstuk van Lianne van Kalken die zich ten behoeve van een wetenschappelijk proefschrift al enkele jaren bezighoudt met zogenoemde `raadsakkoorden', die trachten de totstandkoming van bestuurscolleges op een alternatieve manier aan te vliegen.
Joop van den Berg sluit het boek af met een uitvoerige slotbeschouwing waarbij hij het verschijnsel lokale partij in historisch kader plaatst. Hij beschrijft de normalisering ervan met al zijn sterke en zwakke kanten en behandelt de vraag wat het succes van lokale partijen bij de collegevorming kan verklaren. -
Als de verkiezingen voorbij zijn, begint het echte werk
Het is de dag na de verkiezingen. Politieke leiders, zowel in steden als landelijke gemeenten, zijn gebrekkig voorbereid op wat er moet gebeuren. Ze worden vaak overvallen door het resultaat van hun partij bij de stembus, of dat nu gunstig uitvalt of niet. Een scherp beeld van alle beslissingen die tijdens de formatie van het college moeten worden genomen ontbreekt evenzeer.
Twaalf praktische adviezen
Van campagne tot compromis beschrijft de formaties van colleges, vanaf het rumoer van de campagne totde rust van het compromis. Daarnaast bevat het boek twaalf praktische adviezen voor toekomstige (in)formateurs en onderhandelaars.
Over de auteurs
Joan Smithuis, Hub van Wersch en Joop van den Berg bieden een praktische handleiding voor toekomstige gemeenteraadsleden, die zij baseren op de collegevorming in Nederlandse gemeenten tussen 2010 en 2018. Ze laten niet alleen de vindingrijkheid van (in)formateurs en onderhandelaars zien, maar ook de valkuilen waarin die terecht kunnen komen. De auteurs zijn ervaren onderzoekers en al jarenlang kenners van het gemeentebestuur. Met hun journalistieke en politieke ervaring zijn ze in staat collegevorming in Nederland met vaart en oog voor detail te beschrijven. -
Het Nederlandse liberalisme had niet bestaan zonder het vaak moedige en eigenzinnige optreden van de `vrij-liberalen in de negentiende en vroege twintigste eeuw. Een serie portretten van nog altijd bekende staatsmannen, zoals Samuel van Houten, én liberalen die ten onrechte in de vergetelheid zijn geraakt.
