Hendrik Vos
-
Na eeuwenlange verdeeldheid sloegen zes landen in Europa de
handen in elkaar. Grenzen vervaagden en slagbomen verdwenen.
Het continent werd verenigd door instellingen op te richten
en verdragen te sluiten. Maar bovenal was dit het verhaal
van mensen. Premiers, presidenten, kanseliers en commissarissen
bepaalden de richting, elk op hun tijd. Ze werden bondgenoten
of rivalen. Soms konden ze elkaar niet uitstaan, soms werden
het zielsverwanten. Ze schreven geschiedenis in duffe vergaderzalen,
maar net zo goed in prachtige paleizen of in de kelders
en krochten van kloosters en kastelen. Ze ontmoetten elkaar
in achterafhotelletjes, in de bergen of op de boot.
Dit boek is een reis over het continent in het spoor van de
hoofdrolspelers en de toevallige passanten die ongepland mee
op het toneel belandden. Het vertelt hoe de Europese grondwet
in een braadkip belandde, wat een opblaaspop met de vrije
markt te maken heeft en hoe koeien in de vergaderzaal op de
vierde verdieping verzeilden. Het is het verhaal van ministers
die cello speelden, porto met cola dronken of op gebreide
pantoffels door de gangen rondslopen.
Het traject van de Europese eenmaking volgde geen vast
patroon. Het was een grillige lijn vol onverwachte kronkels.
Er was nooit een draaiboek of een breed gedragen plan, en
toch ontstond, stap voor stap, de Europese Unie. Met dit boek
schreef Hendrik Vos de geschiedenis van Europa die iedereen
wil lezen -
Als een beslissing van de Europese Unie in de media komt, dan begint het bericht vaak met het zinnetje `Europa heeft beslist dat... Het lijkt erop alsof de besluiten ergens boven de hoofden worden genomen en op een gegeven moment gewoon neerdalen. Dat beeld klopt niet. De Europese Unie is wel degelijk een politieke machine, met vergaderzalen en wandelgangen, lobbyisten en parlementsleden, adviesorganen en administraties. Er komt veel diplomatie aan te pas en er zijn permanent conflicten, links tegen rechts, klein tegen groot, hard tegen onzacht. Kortom, er wordt politiek bedreven.
Dit boek probeert de dynamiek bloot te leggen die speelt bij de Europese besluitvorming. Wie is erbij betrokken en hoe verhouden de spelers zich tegenover elkaar? Hoe worden conflicten beslecht? Wie heeft er macht? Welke rol spelen de instellingen en hoe werken ze? Er gaat uiteraard aandacht naar de formele procedures, maar vooral naar de manier waarop die in de praktijk worden toegepast. Op zoek naar trends en machtsverhoudingen in dit politieke proces, wordt er een onderscheid gemaakt tussen verschillende soorten Europese beslissingen: de grote, historische afspraken komen immers op een andere manier tot stand dan `gewone wetgeving of uitvoeringsbesluiten. Talrijke voorbeelden lichten de realiteit van de besluitvorming toe.
Het Verdrag van Lissabon, dat eind 2009 in werking is getreden, heeft verschillende aspecten van de besluitvorming veranderd. De juridische realiteit is gewijzigd en politici, ambtenaren, belangengroepen en andere betrokkenen passen hun gedrag aan. In dit boek zijn al die nieuwe spelregels opgenomen. Met deze survival kit is de lezer gewapend om zijn weg te vinden in de Europese doolhof.
HENDRIK VOS is professor in de Europese politiek en is directeur van het Centrum voor EU-Studies van de U.Gent.
-
De verzameling van Europese wetten en regels telt intussen ongeveer 100.000 bladzijden. De spanwijdte van de Europese Unie omvat haast alle beleidsterreinen. Europa neemt beslissingen over de werking van de interne markt en handelspolitiek, over landbouw en milieubeleid, over sociale wetgeving en over buitenlandse politiek. De Unie stippelt telkens de krijtlijnen uit waaraan de lidstaten zich moeten houden en vele Europese beslissingen hebben intussen een directe invloed op ons leven.In dit boek, samengesteld door Hendrik Vos, brengen de auteurs de belangrijkste Europese beleidsterreinen in kaart. Domein per domein geven ze op een heldere manier aan welke beslissingen er door Europa genomen worden. Met concrete voorbeelden tonen ze aan hoe groot de impact van de Unie is geworden. Telkens gaat er aandacht naar de historische evolutie en de manier waarop Europas greep doorheen de jaren strakker werd. Voor elk domein wordt ook nagegaan waar zich de politieke strijdpunten en spanningen bevinden. Ten slotte kijken de auteurs telkens naar de toekomst: welke uitdagingen komen eraan in de verschillende domeinen en hoe kan de Europese Unie hiermee omgaan.
