In jongeren in cijfers en letters. Bevindingen uit de JOP-monitor 2 wordt de leefwereld van Vlaamse jongeren tussen 12 en 30 jaar in kaart gebracht, op basis van de tweede afname van de JOP-monitor. Een brede waaier aan thema's komt hierbij aan bod: jongeren in hun socialisatieruimtes (gezin, school, werk en verenigingsleven), vrijetijdsbesteding en mediagebruik, levensloopperspectieven , onveiligheidsgevoelens, etnocentrisme en delinquentie. Dit boek komt hiermee tegemoet aan de nood naar een meer uitgebreide kennis en een meer accurate beeldvorming van jongeren. Kortom, een schat aan recent empirisch materiaal voor jeugdwerkers, beleidsmedewerkers, onderzoekers en iedereen die een blik wil werpen op de hedendaagse jongerencultuur.
Jongeren in cijfers en letters. Bevindingen uit de JOP-monitor 2 is de vierde publicatie van het Jeugdonderzoeksplatform (JOP). Eerder verschenen Jongeren van nu en straks. Overzicht en synthese van recent jeugdonderzoek in Vlaanderen (2006), Jongeren in cijfers en letters. Bevindingen uit de JOP-monitor 1 (2007) en Jongeren binnenstebuiten. Thema's itu het jongerenleven onderzocht (2009).
Wat bezielt jongeren? Wat houdt hen bezig? Wat is hun leefwereld? In het boek Jongeren binnenstebuiten worden belangrijke thema`s uit de leefwereld van jongeren beschreven en uitgediept. Zo wordt ingezoomd op hun gevoel van zelfwaarde, hun schoolwelbevinden, hun onveiligheidsgevoelens, de mate waarin ze (zich voornemen om te) participeren in de democratie, hun ICT-gebruik en hun levensloopperspectieven. Deze thema`s worden aan de hand van (inter)nationale bronnen en eigen analyses grondig onderzocht en besproken. Het boek richt zich tot beleidsmakers, onderzoekers, jeugdwerkers en iedereen die in de leefwereld van jongeren geïnteresseerd is. Dankzij de diversiteit aan thema`s en het gebruik van recent empirisch materiaal gekoppeld aan de inbreng van internationale inzichten, zal ieder in het boek zijn gading vinden. Jongeren binnenstebuiten is de derde publicatie van het Jeugdonderzoeksplatform (JOP). Eerder verschenen, onder redactie van Nicole Vettenburg, Mark Elchardus en Lode Walgrave, Jongeren van nu en straks. Overzicht en synthese van recent jeugdonderzoek in Vlaanderen (2006) en Jongeren in cijfers en letters. Bevindingen uit de JOP-monitor 1 (2007). Het JOP is een interdisciplinair en interuniversitair samenwerkingsverband tussen het Leuvens Instituut voor Criminologie (K.U.Leuven), de Vakgroep Sociale Agogiek (Universiteit Gent) en de Onderzoeksgroep Tempus Omnia Revelat (Vrije Universiteit Brussel). Samen werken zij binnen het Steunpunt Cultuur, Jeugd en Sport de onderzoekslijn `jeugdbeleid` uit.
Dit 21ste Jaarboek informeert de lezer over de recentste cijfers en het beleid tegen armoede en sociale uitsluiting. De complexiteit van armoede komt aan bod in hoofdstukken over werk, onderwijs, gezondheid en wonen. De kritische analyse van de armoedetoets biedt inzicht in de mogelijkheden van de overheden om de doelmatigheid van het beleid te verhogen. Daarnaast bespreekt deze editie twee manieren om armoede te meten, namelijk een maatstaf om het multidimensionele karakter van armoede te vatten en de referentiebudgetten.
Dit Jaarboek wil bijdragen aan de bestrijding van armoede en sociale uitsluiting. Dat dit geen sinecure is, bewijst de jarenlange zoektocht naar manieren om dit zo efficiënt en effectief mogelijk te doen. In dit boek staan de schijnwerpers op sociale innovatie. Dat zijn creatieve, kleinschalige sociale acties die ontstaan vanuit geëngageerde burgers, het lokale middenveld of lokale overheden die inspelen op sociale noden die de markt of de centrale overheid niet of niet voldoende lenigt. Het gaat niet altijd om `nieuwe acties, maar wel om acties die sociale relaties veranderen en mensen beter uitrusten om in hun noden te voorzien. Voorbeelden van sociale innovaties zijn voedselbanken, coperaties en wijkgezondheidscentra, ruilwinkels, brede scholen en initiatieven om digitale inclusie te stimuleren. Voorbeelden uit de thuislozensector, de sportsector en de sector van het sociaal-cultureel volwassenenwerk tonen dat ook daar creatieve wegen ingeslagen worden om armoede te bestrijden.
Nieuw in dit Jaarboek is de publicatie van enkele internationale bijdragen. Loïc Wacquant waarschuwt ons dat sociale innovatie ook negatieve vormen kan aannemen en James DeFilippis houdt sociaal innovatieve acties rond huisvesting tegen het licht. Als afsluiter geeft dit Jaarboek een uitgebreid overzicht van de recentste statistieken inzake armoede en sociale uitsluiting.
OVER DE AUTEURS
DANIELLE DIERCKX is sociologe, professor aan de Faculteit Politieke en Sociale Wetenschappen van de Universiteit Antwerpen, onderzoeksleider armoede en sociale uitsluiting bij Centrum OASeS en promotor-cordinator van het Vlaams Steunpunt Beleidsrelevant Onderzoek Armoede (VLAS).
STIJN OOSTERLYNCK is stadssocioloog en professor aan de Faculteit Politieke en Sociale Wetenschappen van de Universiteit Antwerpen. Hij is woordvoerder van Centrum OASeS en leidt er het stadssociologisch onderzoek. In het Steunpunt Beleidsrelevant Onderzoek Armoede (VLAS) begeleidt hij het onderzoek rond sociale innovatie.
JILL COENE is maatschappelijk assistente, sociologe en onderzoekster bij Centrum OASeS en het VLAS.
AN VAN HAARLEM is politicologe en onderzoekster bij Centrum OASeS en het VLAS.
Tussen januari en november 2014 werd een representatieve steekproef van 3965 Vlamingen tussen 15 en 86 jaar uitgebreid bevraagd over hun participatiegedrag. Op basis van deze enquête kwam via een unieke samenwerking tussen vier Steunpunten voor Beleidsrelevant Onderzoek van de Vlaamse overheid (de Steunpunten Cultuur, Sport, Media en het Jeugdonderzoeksplatform) deze publicatie tot stand.
Dit boek bevat de eerste analyses van de Participatiesurvey 2014. Voor kunsten en erfgoed, het lokale cultuuraanbod, media, sport en het verenigingsleven schetst Participatie in Vlaanderen algemene participatiecijfers. De studie gaat de ontwikkelingen over een periode van tien jaar na en zoomt uitgebreid in op het begrijpen van verschillen in participatiegedrag. De analyses tonen hoe het staat met participatie en hoe verschillen begrepen kunnen worden. Ze geven eveneens zicht op de mogelijke hefbomen voor een verhoogde participatie. Daarnaast behandelen afzonderlijke hoofdstukken thema's zoals de drempels voor cultuur- en sportdeelname, online cultuurparticipatie, mediagebruik, consumentenuitgaven aan sport, ouderlijke opvattingen over de vrijetijdsbesteding van hun kinderen en de invloed van ouders op het participatiegedrag van hun kinderen.
Participatie in Vlaanderen. Eerste analyses van de Participatiesurvey 2014 richt zich tot beleidsmakers, onderzoekers, actoren in het brede veld van cultuur, sociaal-cultureel werk, media, jeugd en sport, en anderen die inzicht willen verwerven in tendensen en ontwikkelingen op het vlak van participatie. De basisgegevens en cijfers van de survey kunnen geraadpleegd worden in Participatie in Vlaanderen. Basisgegevens en kerncijfers van de Participatiesurvey 2014 (Acco, 2015).
JOHN LIEVENS is cordinerend-promotor van het Steunpunt Cultuur en hoofddocent bij de Vakgroep Sociologie van de UGent, waar hij verschillende statistiekvakken en demografie doceert. Hij cordineerde ook de Cultuurparticipatiesurvey 2003-2004 en de Participatiesurvey 2009.
JESSY SIONGERS is cordinator van het Steunpunt Cultuur. Zij is in die hoedanigheid verbonden aan de Vakgroep Sociologie van de UGent. Daarnaast maakt ze deel uit van het Jeugdonderzoeksplatform en is ze vrijwillig medewerker aan de VUB.
HANS WAEGE is deeltijds hoofddocent bij de Vakgroep Sociologie van de UGent. Hij is promotor-cordinator van de opeenvolgende generaties Steunpunten voor beleidsrelevant cultuuronderzoek. Daarnaast heeft hij ruime managementervaring in de cultuursector, o.a. als intendant van de Koninklijke Filharmonie van Vlaanderen en als algemeen directeur van het Rotterdams Philharmonisch Orkest.