Middeleeuwen (500-1500)
-
Nieuw
In `Verborgen levens' brengt Eleanor Barraclough het menselijke van de geschiedenis dichtbij. De drassige moerassen van Scandinavië zijn poorten naar andere werelden. Kleding, potten, gereedschappen, spellen, wapens, dieren, mensen; giften voor de goden. Ze verdwenen allemaal in het donker, op zuurstofloze natte plaatsen met verzadigde bodem, het organisch materiaal intact nog lang na degenen die de spullen in het water hadden gegooid.
Aan de hand van alledaagse objecten uit de Vikingtijd (750-1100) vertelt Eleanor Barraclough een ander verhaal van de beruchte Vikingbeschaving. De woeste krijger die het Noordzeegebied veroverde, vandaag de dag het boegbeeld van de Vikingtijd, was namelijk in de minderheid. Het was de normale bevolking - vrouwen, kinderen, slaven, ambachtslieden - die de Noordse wereld bewoonde en vormde. Zij hadden lief, reisden, geloofden, speelden, zij leefden hun leven. Dit is hun verhaal.
`Briljant geschreven... brengt het wonder van een gehele beschaving tot leven.' - Tom Holland, auteur van `Pax -
In `Karel de Grote' verbeeldt hoogleraar en historicus Dick Harrison met veel detail en boeiende wetenswaardigheden het verhaal van Karel de Grote, de vorst die het Frankische Rijk tot het grootste West-Europese rijk van de vroege middeleeuwen maakte. Weinig heersers hebben door de eeuwen heen zoveel betekend voor de politieke en culturele ontwikkeling van Europa. Echter, in de loop der tijd heeft de legendarische keizer de historische figuur overgenomen. De scheidslijn tussen wat waargebeurd en wat legende is, is flinterdun. Aan de hand van verhelderende bronnen en actuele wetenschappelijke inzichten vertelt deze biografie over Karel de Grote, zijn prestaties en zijn tijd. Met ruim zestig afbeeldingen in kleur.
`In dit bescheiden boekje nuanceert de Zweedse historicus Dick Harrison dit beeld en tracht hij Karel `in zijn tijd' te plaatsen.' - Historisch Nieuwsblad -
`Moeders, mystici en maîtresses' van Luit van der Tuuk gaat over de vroegmiddeleeuwse vrouwen die zich niet bij hun door mannen bepaalde rol neerlegden, maar een eigen lijn trokken. Zij bewezen dat de verhouding man-vrouw verre van zwart-wit is, en daarmee zijn ze nog steeds een bron van inspiratie voor vrouwen die vandaag de dag voor emancipatie strijden.
In alle periodes van de geschiedenis wordt de rol van de vrouw onderschat en onderbelicht. Dit geldt misschien nog het meest voor de vroege middeleeuwen. En dat is erg spijtig, zo betoogt Luit van der Tuuk. Door te kijken naar de positie van de vrouw in de samenleving, hun identiteit en de kenmerken die aan hen werden toegeschreven wordt duidelijk dat het stereotiepe denkbeeld over deze periode allesbehalve correct is. Ja, mannen legden vrouwen talloze en uiteenlopende restricties op, maar daar is nog niet mee gezegd dat vrouwen zich daaraan hielden. -
In `Historische atlas van de Lage Landen 1257-1439' beschrijft Sieg Monten de geschiedenis van België en Nederland aan de hand van twintig historische kaarten. Hij begint met de dood van Rooms-koning Willem II in 1256 en eindigt in 1439, wanneer de eerste fase van de Bourgondische eenmaking afgerond is. De kaarten tonen de politieke en militaire geschiedenis van het gebied dat nu België en Nederland is. Elke kaart overspant de regeerperiode van een Rooms-Duitse vorst. Op (een deel van) het graafschap Vlaanderen na vertegenwoordigde hij in de Lage Landen tussen de dertiende en de vijftiende eeuw het centrale gezag. De kaarten tonen de lezer hoe de Lage Landen evolueren en kaart voor kaart de vorm krijgen zoals we die vandaag de dag kennen.
`Historische atlas van de Lage Landen 1257-1439' is het zelfstandig te lezen vervolg op `Historische atlas van de Lage Landen' 814-1256. -
De Saksen
Luit van der Tuuk
- Omniboek
- Middeleeuwse geschiedenis van de Lage La
- 30 Mei 2024
- 9789401919678
In `De Saksen' gaat Luit van der Tuuk op zoek naar de Saksische collectieve identiteit. De term `de Saksen' wordt door de geschiedenis heen vrijelijk gebruikt, maar wat - of beter gezegd: wie - we daartoe rekenen verschilt al sinds de oudheid. Niets blijkt zo kneedbaar als deze term in vroegmiddeleeuwse geschriften, die vaak gekleurd zijn door een politieke agenda. Wie waren deze Saksen? Hoe leefden ze? En wat maakte hen zo interessant voor grootheden als Karel de Grote? Van de drie bekendste middeleeuwse bevolkingsgroepen uit het Nederlandse taalgebied - de Franken, de Friezen en de Saksen - is er geen zo enigmatisch als de Saksen. Van der Tuuk legt feit en fabel naast elkaar en ontrafelt zo de geschiedenis van een veelzijdig volk.
`Een interessant boek van Van der Tuuk dat prima te gebruiken is om tijdvak 3 levendiger te maken.' - Kleio -
Met zijn boek `De Tempeliers' brak Dan Jones in 2019 door bij het Nederlandstalige publiek. In de twaalfde eeuw richtten negen ridders de Orde van de Tempeliers op. De broederschap moest de pelgrims in het Heilige Land beschermen. De pelgrims legden een gelofte van armoede en gehoorzaamheid af, en werden daardoor in 1129 erkend door de kerk. Verenigd onder het rode kruis trokken ze ten strijde in de naam van God. In `De Tempeliers' vertelt Dan Jones de geschiedenis van de grootste religieuze ridderorde uit de geschiedenis.
-
De Noorse historicus Tore Skeie won met `Wolventijd' de Sverre Steen-prijs, de belangrijkste geschiedenisprijs van het Noorwegen. In `Wolventijd' beschrijft Skeie de geschiedenis van Knoet, de Deense koningszoon die in 1015 met een groot leger in Engeland landt en zichzelf meester maakt van de Engelse troon. Knoets Noordzeerijk van Engeland, Noorwegen en Denemarken lijkt definitief gevestigd. Olaf Haraldsson, een geducht Viking die langs de kusten van Europa al een zekere reputatie had opgebouwd, gooit roet in het eten door zichzelf tot koning van Noorwegen uit te roepen. Er begint een kat-en-muisspel tussen de twee mannen die steeds opnieuw de strijd met elkaar aangaan. `Wolventijd' is een spannende reis door een turbulente periode waarin geweld, brutaliteit en vernietiging heersen.
Het omslag van de Nederlandse editie van `Wolventijd' is bekroond met `The People's Choice' van de Bridgeman Book Cover Awards. -
In `Een bloedige zomer' beschrijft Dan Jones, een van de bekendste historici van deze tijd, de geschiedenis van de Engelse boerenopstand van 1381. Midden in de Honderdjarige Oorlog tussen Engeland en Frankrijk komt het horige Engelse volk, geteisterd door armoede, belastingdruk en de pest, in opstand tegen de koning Richard II. De opstandelingen worden aangevoerd door de mysterieuze kapitein Wat Tyler en de visionaire prediker John Ball. De veertienjarige vorst en zijn adviseurs leveren een wanhopige strijd om de Engelse kroon te redden.
Dan Jones reconstrueert de bloedige gebeurtenissen van de zomer van 1381, mede aan de hand van ooggetuigenverslagen. Het levert een levendig beeld op van een wrede maar moedige klassenstrijd uit de veertiende eeuw, die blijvende gevolgen afdwingt. -
Hoe werd er in de middeleeuwen aangekeken tegen het moederschap? Wat werd er van vrouwen die moeder werden verwacht? En in hoeverre bepaalt dat onze eenentwintigste-eeuwse kijk op het moederschap? Die vragen onderzoekt de Spaanse hoogleraar geschiedenis María Jesús Fuente in haar boek `Licht van mijn ogen'. Ze concentreert zich op West-Europa en de landen rond de Middellandse Zee. Ze doet onderzoek naar zwangerschappen, bevallingen en het leven van moeders met kinderen. Daarbij maakt ze onderscheid tussen maatschappelijke positie en religie; het jodendom, het christendom en de islam. `Licht van mijn ogen' is het indrukwekkende resultaat van een carrièrelang onderzoek naar vrouwen en moeders in de middeleeuwen.
-
De Friezen
Luit van der Tuuk
- Omniboek
- Middeleeuwse geschiedenis van de Lage La
- 28 Mei 2021
- 9789401918213
De Romeinen en de Franken noemden het kustgebied tussen Zwin (bij Brugge) en Wezer (bij Bremen) Frisia. Zeeland, Holland, Friesland, Groningen, Oost-Friesland: het viel allemaal onder die verzamelnaam. In `De Friezen' brengt Luit van der Tuuk de vroegste geschiedenis van het volk van de kuststreek tot leven. Op toegankelijke wijze legt hij uit hoe de Friezen, een `volk van het water', een voorname rol hebben gespeeld in de Nederlandse geschiedenis. Dat water speelde een verbindingsrol voor de handel, en die handel zorgde ervoor dat zich in Frisia vrij snel een geldeconomie kon ontwikkelen, omdat betaling of afdracht in natura onpraktisch was. Het water leidde ook tot versnippering van territoria, zodat het lastig was in Frisia een centraal gezag te vestigen.
Door hun geografische positie konden de Friezen uitgroeien tot de vrachtvaarders van Noordwest-Europa. Op het snijvlak van de geschiedenis en de archeologie schetst Luit van der Tuuk een beeld van boeren en kooplieden, maar ook van de Friese opstand, koning Radbod en Bonifatius. -
`Vikingen' door Luit van der Tuuk is een standaardwerk over de Vikingen en Noormannen in België en Nederland. In de vroegste geschiedenis van onze landstreken spelen de Vikingen een belangrijke rol. Dit haast mythisch geworden volk uit het noorden had in de negende en tiende eeuw vele grafplaatsen en nederzettingen in Nederland en België. `Vikingen in de Lage Landen' laat zien waar de Noormannen zich bevonden en welke sporen ze hebben nagelaten. Daarnaast gaat Luit van der Tuuk in op de cultuur, kunst en religie van de Vikingen. `Vikingen' bevat meer dan 150 afbeeldingen en kaartjes om de geschiedenis tastbaar te maken.
Luit van der Tuuk is conservator van Museum Dorestad en beheerder van de website Gjallar, geheel gewijd aan de Noormannen. Hij is befaamd vanwege zijn publicaties over de eerste eeuwen van de geschiedenis. Zijn boek `De eerste Gouden Eeuw' werd bekroond met de W.A. van Es-prijs. -
`Moord ende doodslag' van Kees Niewenhuijsen gaat over geruchtmakende zaken in de Middeleeuwen, en de geschiedvervalsing die daarop soms volgde. De middeleeuwse kronieken staan vol met fantastische beschrijvingen over hoe koningen, bisschoppen en graven aan hun eind kwamen. Veelal stierven ze een gewelddadige dood door toedoen van iemand anders. Maar wat is feit en wat is fictie?
In `Moord ende doodslag' reconstrueert auteur Kees Nieuwenhuijsen bijna veertig zaken uit de middeleeuwse geschiedenis van Nederland. Hij gaat terug naar de originele geschriften, en vergelijkt deze met latere verslaggeving, historische feiten en andere bronnen. Hij beoordeelt of er sprake is van geschiedvervalsing, en of die vervalsing bewust is gefabriceerd om politieke of religieuze redenen of is ontstaan doordat kroniekschrijvers hun fantasie de vrije loop lieten. Ook belicht hij hoe de begrippen `moord' en `doodslag' in de Middeleeuwen een andere lading hadden dan nu. -
De eerste Gouden Eeuw
Luit van der Tuuk
- Omniboek
- Middeleeuwse geschiedenis van de Lage La
- 27 Juli 2023
- 9789401919654
In de dertiende eeuw ontstond de Hanze, een succesvol samenwerkingsverband van diverse handelsplaatsen. Uit deze periode is een groot aantal scheepswrakken teruggevonden, die ons informatie verschaffen over de scheepsbouw uit die tijd. Uit de vroegere middeleeuwen is dergelijk materiaal nauwelijks voor handen. De weinige bronnen die er zijn, zijn fragmentarisch. Des te verrassender is het beeld dat Van der Tuuk schetst van de Nederlandse scheepvaart in de vroege middeleeuwen, waarin, betoogt hij, de basis werd gelegd voor latere 'Gouden Eeuw'.
-
1215 was niet alleen het jaar van de wetshervormingen uit de Magna Charta en het conflict tussen koning Jan zonder Land en zijn edelen, maar een jaar van kruistochten en kerkhervormingen, van buitenlandse oorlogen en dramatische belegeringen, van handel en verraad. Een jaar waarin Engeland werd binnengevallen door een Frans leger en Londen werd bestormd door eigen woedende edelen. In Het verdeelde koninkrijk tekent bestsellerauteur Dan Jones een levendig beeld van het middeleeuwse leven in het belangrijkste jaar in de Engelse geschiedenis. Een derde maar losstaand deel na Vorsten van Albion en Gevecht om de troon.
'Jones heeft een geweldig oog voor narratieve geschiedenis en alleszeggende details... Het zijn de momentopnames van die tijd die dit boek zo boeiend maken.'
- Daily Telegraph
'Jones loodst ons vakkundig door deze turbulente periode en werpt een fascinerend licht op het leven in Plantagenet Engeland.'
- Irish Times -
In `De Arabische veroveringen' vertelt Justin Marozzi hoe de Arabieren na de dood van Mohammed in 632 tot de ineenstorting van het kalifaat in 750 een rijk veroverden dat bijna zo uitgestrekt was als eerder dat van Rome. Op het hoogtepunt omvatte het Arabië, Syrië, Perzië, het huidige Pakistan, Egypte, de Maghreb en Iberië. De culturele bloei van het jonge islamitische rijk maakte het een van de meest verfijnde beschavingen ooit. Kunsten en wetenschappen floreerden. Tegelijkertijd werd daarvoor een hoge prijs betaald.
-
Een duizendjarig avontuur, dat is wat bestsellerauteur Dan Jones maakt van zijn nieuwe geschiedenis van de middeleeuwen `Van Rome tot Rome'. Hij begint in 410 bij de ineenstorting van het Romeinse Rijk en eindigt weer in Rome als keizer Karel V in de zestiende eeuw opnieuw voor de poorten van de stad staat. In een duizelingwekkend tempo laat Jones zien hoe het Westen de oude wereld herbouwde en de rest van de wereld ging domineren: door te ontdekken, ontwikkelen of domweg te stelen. `Van Rome tot Rome' is een boek over - en voor - een tijd van diepgaande verandering.
-
De dertiende-eeuwse Rijmbijbel van Jacob van Maerlant is het oudste geïllustreerde handschrift in het Nederlands. Het boek bevat een berijmde hervertelling van de Bijbel, gevolgd door een geschiedenis van de Joodse opstand tegen de Romeinen, ruim na het leven van Jezus. Het handschrift is rijkelijk geïllustreerd, met niet minder dan 159 kostbare miniaturen. Vanwege de beroemde auteur, het luxueuze karakter en het artistieke niveau van de verluchting behoort het tot de internationale topstukken uit de middeleeuwen. Experts geven in de inleidende essays een toelichting voor een breed publiek. Daarna volgt een afbeelding in kleur van elke miniatuur, vergezeld van de uitgebeelde tekst in oorspronkelijk en hedendaags Nederlands én van een kort commentaar dat de lezer wegwijs maakt.
-
Eén man en één mirakel volstonden om de koppige heidenen in de noordelijke uithoeken van het rijk van de Franken tot het ware geloof te bekeren. Zo stelden de middeleeuwse biografen van de heilige Amandus de kerstening in Vlaanderen voor. Maar wat blijft er van de heilige over na een kritische lectuur van hun wonderlijke verhalen? Wie was die man? Wat dreef hem? Wie waren de mensen die hij in de Scheldevallei kwam bekeren?
Om te begrijpen wat er in dit stukje Vlaanderen in de zevende eeuw gebeurde, keert Geert Berings een heel eind terug in de tijd. Hoe drukten de Romeinse veroveraars in de eerste eeuwen van onze jaartelling hun stempel op de samenleving? Wat bleef er van die romanisering over toen de Romeinen de controle verloren en Germaanse boeren de vrijgekomen gronden innamen? Hoe verliep de confrontatie tussen die eenvoudige Franken en die man uit het zuiden met zijn Latijn en zijn vreemde ideeën? Moesten ze nu echt hun heilige bomen omhakken?
Wat er in die eeuwen precies aan de hand was, blijft grotendeels verscholen in een dikke mist. Maar een frisse lezing van de geschreven bronnen en recente archeologische vondsten bieden een glimp. Geert Berings maakt er zijn verhaal mee. -
De Franken
Luit van der Tuuk
- Omniboek
- Middeleeuwse geschiedenis van de Lage La
- 28 Mei 2021
- 9789401918190
Vijf eeuwen lang bouwden Frankische koningen en krijgsheren aan hun imperium. Het was ruwweg het tijdperk tussen de oudheid en het jaar 1000. Tegen het einde van de Romeinse overheersing maakten Frankische krijgsheren zich meester van het zuidelijke deel van België. Na drie eeuwen machtspolitiek van het Merovingische huis heersten de Franken al over het grootste deel van de Nederlanden. De koningen van de Karolingische dynastie lijfden tenslotte het resterende deel van onze streken in bij het rijk. Hun lotgevallen zijn diep verbonden met onze eigen geschiedenis.
In `De Franken', dat deel uitmaakt van de serie `Middeleeuwse geschiedenis van de Lage Landen', schetst Luit van der Tuuk niet alleen het optreden van bekende vorsten als Karel de Grote en Pippijn de Korte, maar ook van minder bekende Frankische heersers in de Nederlanden. Hij vertelt aan de hand van de weinige bronnen de lotgevallen van de machthebbers en hun relatie met de Lage Landen en wat dat inhield voor Europa. -
Tussen de elfde en de dertiende eeuw vochten christelijke en islamitische legers om zeggenschap over het Heilige Land. In De Kruisvaarders vertelt Dan Jones het verhaal van de eerste kruistocht in 1095 onder aanvoering van de Brabander Godfried van Bouillon en graaf Robrecht van Béthune, de Leeuw van Vlaanderen, tot en met het verlies van het laatste christelijke bolwerk in de Levant. In elk van de 25 hoofdstukken staat een persoon - meer of minder bekend - centraal. Dan Jones is een van de populairste historici van het moment. Ook De Kruisvaarders maakt weer duidelijk waarom: Jones blinkt uit in het schrijven van verhalende geschiedenis.
-
In de vijftiende eeuw streden drie families om de Engelse troon: de families Lancaster, York en Tudor. De strijd tussen de huizen Lancaster en York is de geschiedenis ingegaan als de Rozenoorlogen (1455-1485). Die eindigden toen Hendrik Tudor de macht greep en zich liet kronen als Hendrik VII. De Tudors kwamen aan de macht, ten koste van het huis York.
De vijftiende-eeuwse burgeroorlogen waren de langste en bloedigste uit de Engelse geschiedenis. In relatief korte tijd ging de kroon maar liefst vijf maal over in andere handen. Dan Jones vertelt deze interessante geschiedenis op meeslepende wijze.
`Gevecht om de troon' is het zelfstandig te lezen vervolg op Jones' `Vorsten van Albion'. -
Geen middeleeuwse familie is zo alomtegenwoordig in ons collectieve geheugen als de familie Breydel. Er is het voetbalstadion, de ham en een telg pronkt zelfs stoer op een standbeeld op de Grote Markt in Brugge. Of hun voorvader nu werkelijk een rol heeft gespeeld tijdens de Guldensporenslag op 11 juli 1302 is nog steeds voer voor discussie, maar de Brugse Breydels verlieten het slagveld alvast symbolisch als winnaars.
Dit boek brengt de geschiedenis achter de succesvolle branding van de Brugse familie Breydel. Middeleeuwse kronieken vormen de rode draad in dit verhaal over de weg naar de macht van de beroemdste Brugse beenhouwersfamilie uit de veertiende en vijftiende eeuw.
Lisa Demets (1991) is als cultuurhistoricus van de late middeleeuwen verbonden aan de Universiteit Gent. Ze onderzoekt de rol van geschiedschrijving in de middeleeuwse maatschappij en werkte mee aan de televisieserie Het verhaal van Vlaanderen en de podcastreeks De vorstinnen van Vlaanderen.
'Waar is Breydel?' - De Standaard
'Er is geen enkel bewijs dat Jan Breydel ook werkelijk kapitein was van de Brugse Metten of de Guldensporenslag. Die kapiteinsfunctie is in de vijftiende eeuw verzonnen.' - Radio 1 -
Middeleeuwse heiligenlevens staan vol wonderbaarlijke gebeurtenissen die bewijzen dat de heilige Gods bescherming geniet. Het gaat in deze verhalen, vaak literaire meesterwerkjes, niet om de historische maar om de morele waarheid. Ludo Jongen beschrijft in dit fraai geïllustreerde boek een groot aantal heiligen. Hij ontrafelt de verschillende soorten heiligenlevens, focust op verhaalstructuren, beschrijft publiek en verspreiding. Auteurs van heiligenlevens gebruikten vaak motieven uit sagen en legenden en ervaringen uit het alledaagse leven. Ze bieden zo een inkijk in de emotionele wereld van toen: angst voor ziekte, lijden en dood, waarschuwingen voor een al te losbandig leven en bekoringen van de duivel.
-
Holland in het jaar 1000
Kees Nieuwenhuijsen
- Omniboek
- Middeleeuwse geschiedenis van de Lage La
- 31 Januari 2023
- 9789401919340
De Vikingaanvallen en de kruistochten zijn beide historische perioden die tot de verbeelding spreken. De geringe aandacht voor de tussenliggende tiende en elfde eeuw ligt niet aan het ontbreken van opwindende gebeurtenissen, bewijst Kees Niewenhuijsen met `Holland in het jaar 1000'. De graven van Holland speelden mee in het telkens wisselende West-Europese krachtenveld.
`Holland in het jaar 1000' begint met de moord op de laatste Noormannen-leider, Godfried de Deen. Na diens dood grijpt Gerult zijn vazal Gerulf. De opvolgers van Gerulf breidden hun graafschap steeds verder uit. Een van die nazaten, graaf Dirk III, versloeg in 1018 bij Vlaardingen het veel grotere leger van de Duitse keizer Hendrik II en legde daarmee de grondslag voor het latere graafschap Holland.
Heel de elfde eeuw was een turbulente periode in het gebied. Er vonden verschillende opstanden, strafexpedities en moordaanslagen plaats. Onder de slachtoffers bevonden zich de Hollandse graven Dirk IV en Floris I. Kees Nieuwenhuijsen (Vlaardingen, 1954) vertelt de geschiedenis van West-Frisia (het latere graafschap Holland) in de tiende en de elfde eeuw. Hij doet dat op basis van tal van annalen, kronieken en oorkonden.
`Holland in het jaar 1000' is geïllustreerd met afbeeldingen van manuscripten, landkaarten, genealogische overzichten en archeologische vondsten.
