Filter
Prometheus
-
Nieuw
Van Frans Timmermans en Joop den Uyl tot koningin Wilhelmina, Cleveringa, Colijn, Kuyper en Domela Nieuwenhuis zijn er bekende speeches. Van Mark Rutte tot Thorbecke waren er heel goede of heel handige debaters. Er is weinig over geschreven. Dit is het eerste boek over de geschiedenis van politieke redenaars en debat in Nederland, vanaf het eerste Nederlandse parlement uit 1796, tot de coronacrisis en de slavernijexcuses van de laatste jaren. We zijn de indrukwekkende redes vergeten van Henriette Roland Holst en koningin Juliana en we weten niet meer hoe de Tweede Wereldoorlog de spreekcultuur van Nederland gestempeld heeft. De rustige speeches van premiers en politieke bestuurders bepalen de herinnering, maar het beroep op emoties en moreel besef van veel sprekers overtrof clichés over preektoon en domineesretoriek. Wie de politiek wil begrijpen, kan niet om het gebruik van de woorden heen. Hoe spraken bestuurders, met welke taal probeerden nieuwkomers de weg naar de politiek te vinden, hoort Akwasi in dit boek? Hier klinken hun woorden.
Over Sprekende politiek:
'Deze heldere, rijke en erudiete studie is verplichte lectuur voor elke politicus en een aanrader voor elke moderne kiezer.'
NRC
Over Van regentenmentaliteit tot populisme: 'Te Veldes boek is een oefening in slow writing die inviteert tot slow reading.'
NRC
'Doorgaans zie je de samenhang [tussen oud werk] pas als bij het afscheid van een hoogleraar zijn beste stukken worden gebundeld, maar Te Velde maakt dat nu al mee, krap vier jaar na zijn aantreden als hoogleraar. Het is typerend voor de consistentie in zijn denken, maar ook voor de superieur heldere wijze waarop hij zijn onderzoek naar paden stuurt die nog niet platgetreden zijn.'
Historisch Nieuwsblad
Henk te Velde is hoogleraar Nederlandse geschiedenis in Leiden. Hij schreef over de politieke cultuur in Nederland en West-Europa boeken als Stijlen van leiderschap, Van regentenmentaliteit tot populisme en Sprekende politiek. Dit boek is het resultaat van een jarenlange vertrouwdheid met de geschiedenis van politiek in Nederland. -
Uit eten gaan in Amsterdam is van alle tijden. Van eenvoudige én luxe herbergen en morsige gaarkeukens tot chique restaurants, extravagante oesterpaleizen en een keur aan eethuizen: door de eeuwen heen konden Amsterdammers op allerlei plekken terecht om hun honger en dorst te stillen.
Handelsmetropool Amsterdam was in de zeventiende eeuw al een migrantenstad, met een gevarieerd aanbod aan buitenlandse herbergkeukens. Ook in later eeuwen zette de stad de toon voor de restaurantcultuur in de rest van Nederland, van de komst van Parijse restaurants tot de eerste koosjere en Chinese eethuizen, pizzeria's, bistro's, krakerskeukens en 'nouveau ruig'-zaken.
Historici Maarten Hell en Charlotte Kleyn doken in deze onderbelichte cultuurgeschiedenis, waarin nieuwkomers uit alle windstreken, bevlogen koks, gewiekste ondernemers en nieuwsgierige lekkerbekken een hoofdrol spelen.
Historisch onderzoeker, tekstschrijver en (eind)redacteur Maarten Hell promoveerde in 2017 op De Amsterdamse herberg 1450-1800, bekroond met de Joop Witteveenprijs. In 2024 verscheen zijn boek over de verdwenen multi-etnische buurt Vlooienburg, Verloren wereld in de Amstelbocht.
Culinair historica en journalist Charlotte Kleyn publiceerde de boeken Luilekkerland. 400 jaar koken in Nederland (2018) met Onno Kleyn en Trek. Eten onderweg - toen en nu (2021). Ze maakt een wekelijkse column in Trouw en schrijft voor Het Parool.
maartenhell.wordpress.com
charlottekleyn.com
'Een verrukkelijk boek. Ik droom al dagen over oesterpaleizen, achttiende-eeuwse mixdrankjes en privékamers in luxe logementen waar je pasteien en gebraad kon laten aanrukken. Onmisbaar voor iedereen die graag buiten de deur eet.'
mara grimm
'Een heerlijk leesbare en goed gedocumenteerde blik op de culinaire cultuurgeschiedenis van onze hoofdstad. Een boek dat niet alleen Amsterdammers zal boeien maar vooral ook recht doet aan ons nationaal "eetbewustzijn".'
janny van der heijden
'Het is toch maar weer verbazingwekkend hoe een onderwerp als eten eigenlijk zoveel meer blootlegt: sociale verschillen, migratie, emancipatie, oorlogen en nog veel meer. Een fascinerend en vermakelijk boek over de geschiedenis van de Amsterdamse eetcultuur.'
astrid sy -
Dertig jaar geleden gold het als een woord uit het verleden, vandaag de dag duikt het bijna elke dag wel op in een krant, talkshow of kroeg: fascisme. Maar wat is fascisme eigenlijk, en glijden we er inderdaad weer naartoe?
Twintig jaar geleden publiceerde Robert O. Paxton het meest baanbrekende boek over het onderwerp, door zich te concentreren op wat de fascisten van een eeuw geleden deden, niet op wat ze zeiden. Hij beschrijft de eerste geüniformeerde bendes die na 1918 vijanden van de staat aanvielen, de opkomst van Mussolini en het steeds radicalere Duitse fascisme in de Tweede Wereldoorlog.
Paxton laat duidelijk zien waarom fascisten in sommige landen wel aan de macht kwamen en in andere niet. En hij toont aan dat fascisten alleen dan hun doel konden bereiken als conservatieve partijen bereid waren hen daarin bij te staan, door rechtszekerheid in te ruilen voor zogenaamde veiligheid. Hetgeen vanzelfsprekend leidt tot zijn vraag of het fascisme vandaag de dag opnieuw kan ontstaan.
Robert O. Paxton (1932) is een Amerikaanse politicoloog en historicus gespecialiseerd in het fascisme en Europa tijdens de Tweede Wereldoorlog. Hij werd bekend door zijn boek Vichy France. Old Guard and New Order, 1940-1944. De anatomie van het fascisme wordt wereldwijd beschouwd als een van de beste boeken over het fascisme.
'De anatomie van het fascisme is de definitieve studie van het onderwerp. Een magnifiek boek.'
The New York Times Book Review
'Over het fascisme zijn bibliotheken vol geschreven, maar Paxton onderscheidt zich door zijn verhelderende verdeling van de geschiedenis. Zijn boek laat zien dat het fascisme minder ver van ons af staat dan we graag willen denken.'
NRC
'Huiveringwekkend. Dit boek laat zien hoe fascisten steeds weer op semidemocratische wijze aan de macht komen om de democratie vervolgens af te schaffen. Verplichte leeskost voor wie de huidige tijd wil begrijpen.'
Lieke Marsman
'Met deze meesterlijke studie, die met grote vaardigheid en diepgaande analyse een immense hoeveelheid literatuur onderzoekt, heeft Robert Paxton het vrijwel onmogelijke gepresteerd: hij ademt frisse lucht in vaak muffe debatten en geeft nieuwe inzichten in het uitvoerig onderzochte fenomeen fascisme.'
Ian Kershaw -
Amsterdam, het water en de mensen
Gabri van Tussenbroek, Ranjith Jayasena
- Prometheus
- 24 Oktober 2024
- 9789044657241
Op 27 oktober 2025 is het 750 jaar geleden dat Amsterdam voor het eerst in een document is genoemd. Die gebeurtenis staat centraal in Amsterdam, het water en de mensen.
Gabri van Tussenbroek en Ranjith Jayasena nemen de lezer in een uiterst toegankelijk verhaal mee naar de oevers van de Amstel in het jaar 1275. Amsterdam bestond op dat moment al langer. Maar wat was het voor plaats? Wat weten we over de mensen die er woonden en hoe hielden ze hun voeten droog? Waarom kregen de mensen hier een privilege van graaf Floris de Vijfde? Hoe zat het ook alweer met Gijsbrecht van Amstel? En waarom is Amsterdam eigenlijk Amsterdam geworden?
Amsterdam, het water en de mensen is geschiedschrijving in optima forma. Voor wie wil weten wat de oorsprong is van onze hoofdstad, is het verhaal van 1275 verplichte kost.
Gabri van Tussenbroek is bouwhistoricus. In 2023 publiceerde hij zijn magnum opus De houten eeuw van Amsterdam. Bouwen, werken en wonen in de middeleeuwse stad (1275-1578).
Ranjith Jayasena is archeoloog. Hij schreef onder meer Graaf- en modderwerk. Een archeologische stadsgeschiedenis van Amsterdam. -
'Ga dan alle volken tot discipelen maken,' waren de afscheidswoorden van Jezus. Nooit heeft een opdracht zo veel effect gehad, vooral door middel van de Bijbel, het boegbeeld van een wereldreligie met ca. 2,5 miljard volgelingen, het invloedrijkste boek aller tijden. Het woord van God, maar door mensen opgeschreven, gekopieerd en vertaald.
Al eeuwenlang is de Bijbel een uiting van identiteiten en overtuigingen, maar ook een bron van verzet, verdeeldheid en geweld. Ook vandaag de dag blijft de Bijbel inspireren, zelfs de wonderen van weleer herleven in sommige bewegingen.
In De Bijbel. Een wereldgeschiedenis overziet Bruce Gordon de levensloop van de Bijbel en de uitwerking ervan tot in de verste uithoeken van de aarde. Hoe de wetenschap teruggaat naar de oorsprong van het boek en hoe mensen het beleven. Gordon nodigt de lezer uit om de Bijbel als een levend document te beschouwen dat telkens wanneer het gelezen wordt opnieuw vorm krijgt.
Bruce Gordon (1962) is een gerenommeerd historicus en Bijbelwetenschapper en is als Titus Street Professor of Ecclesiastical History werkzaam aan Yale University. In Schotland richtte hij het St. Andrews Institute for Reformation History op. Eerder schreef hij het lovend ontvangen Calvin, over Johannes Calvijn.
Over Calvin:
'Deze biografie excelleert in het geven van een nauwkeurig en gedetailleerd narratief. Gordon geeft ons het verhaal in zijn volledige complexiteit.
The Times Literary Supplement
'Een wetenschappelijke maar toegankelijke studie die niet hagiografisch is maar een eerlijke beoordeling. Gordon geeft een gebalanceerde visie.'
Library Journal
'Bruce Gordon is een autoriteit op het gebied van de Zwitserse Reformatie, en zijn beschrijving van Calvijn in een bredere context van Europese politiek is onovertroffen. Een geweldig boek.'
The Weekly Standard -
De Europese integratie nam een vlucht met de oprichting van de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal (EGKS) in 1950. Maar waarom gebeurde dat juist toen? En waarom op die manier? Om deze vragen te beantwoorden gaat Mathieu Segers terug in de tijd, op zoek naar een fenomeen dat toen nog een idee uit de toekomst was. Aan de vooravond van de Eerste Wereldoorlog ontsprong uit de dreiging van een groot naderend onheil een ideeënstroom, die na een meanderend begin steeds wilder werd en uiteindelijk met de EGKS in 1950 gekanaliseerd kon worden. De hoofdrolspelers zijn de centrale figuren in het denken, de politiek en het beleid met betrekking tot Europa. Omdat we velen ervan niet (meer) kennen, bevat het verhaal hierdoor ook de verborgen geschiedenis van het ontstaan van een wijdvertakte, meestal informele trans-Atlantische gemeenschap die zo invloedrijk werd dat zij de ontwikkelingen van het naoorlogse Westen stuurde.
Met grote eruditie en in zijn volle breedte en diepte vertelt Segers het onbekende verhaal van de ontstaansgeschiedenis van de Europese integratie, in een tour de force die politieke, diplomatieke, economische, culturele en contemporaine geschiedenis met elkaar verbindt.
Mathieu Segers (1976-2023) was hoogleraar eigentijdse Europese geschiedenis en Europese integratie aan de Universiteit van Maastricht, columnist van Het Financieele Dagblad en De Groene Amsterdammer en veelgevraagd commentator in de media. Eerder verschenen van zijn hand Waagstuk Europa (2014) en Europa en de terugkeer van de geschiedenis (2016). Reis naar het continent (6de druk) werd bekroond met de PrinsjesBoekenPrijs als beste politieke boek van 2013. -
Christoph Buys Ballot (1817-1890), oprichter van het KNMI, was een van 's werelds beroemdste meteorologen. Als zoon van een rijke dominee studeerde hij in Utrecht letteren én natuurwetenschap, tot de laatste zijn volle aandacht eiste.
Toen zijn materietheorie op onbegrip stuitte, nam een gefrustreerde Buys Ballot de 'speelpop' van de meteorologie ter hand. Met succes. Op bolwerk Sonnenborgh verrees een weerkundig observatorium dat dankzij Thorbecke, die het nut zag van snellere en veiligere vaarroutes naar Indië, in 1854 promoveerde tot rijksinstituut. Internationale roem bracht de ontdekking van het verband tussen luchtdrukverdeling en wind: de wet van Buys Ballot.
Weer en wind portretteert een veelzijdig onderzoeker, meer 'beschouwer' dan experimentator. Buys Ballot was een diplomatieke duizendpoot met tomeloze energie, bewonderd om zijn organisatorisch talent. Naast KNMI-directeur was hij in Utrecht voltijds hoogleraar in wis- en natuurkunde en op de Veluwe bezat hij landgoederen waarop hij aan bosbouw deed. Kenmerkend voor zijn toewijding: toen de Nederlandse poolexpeditie van 1882-1883 ingevroren raakte, stond Buys Ballot met zijn ganse familiekapitaal garant voor een reddingsoperatie.
Dirk van Delft is oud-directeur van Rijksmuseum Boerhaave. Met zijn biografie over Kamerlingh Onnes won hij in 2005 de NWO Eurekaprijs voor wetenschapscommunicatie. Zijn monumentale biografie over Lorentz (samen met Frits Berends) is in 2021 bekroond met de Boerhaave Biografie Prijs.
Over Heike Kamerlingh Onnes:
'Zijn ambitie de wetenschapsgeschiedenis vooruit te helpen en tegelijk een groot publiek aan te spreken, maakt Van Delft volledig waar.'
nrc
'Het is een zeer leesbaar monument voor een van de grote mannen van de Nederlandse wetenschap.'
de volkskrant
Over Lorentz:
'Een deskundige, heldere, rijke en sprankelend geschreven biografie.'
juryrapport nederlandse biografieprijs 2021 -
Dit boek gaat over Nederland in de jaren 1850-1900, geschiedenis. En tegelijk een raamvertelling met actuele thema's: de rechtsstaat, het algemeen belang, de energietransitie, de drinkwaterproblematiek, de positie van Nederland in het mondiale verkeersnetwerk, de rol van het rijk bij de volksgezondheid en de sociale woningbouw. Het landschap, de mensen behandelde de transformatie van het platteland. De steden, de mensen beschrijft hoe Nederland in en vanuit de steden in beweging kwam. Het begon met de nieuwe bestuurscultuur van 1848. Het patriarchale bestuur van koning Willem I maakte de samenleving passief, gehoorzaam, volgend. Het nieuwe bestuur maakte vrije burgers zelf verantwoordelijk voor de ontwikkeling van het land. Het resultaat was spectaculair. Een historicus schreef in 1898 dat Nederland en de Nederlanders in de afgelopen halve eeuw 'op bijna verbijsterende wijze' waren veranderd.
Auke van der Woud (1947) schrijft over Nederland in de negentiende en de vroege twintigste eeuw. In 2007 kreeg Een nieuwe wereld als eerste de prijs die later de naam Libris Geschiedenis Prijs kreeg. Koninkrijk vol sloppen (2010), De nieuwe mens (2015) en Het landschap, de mensen (2020) werden voor de Libris Geschiedenis Prijs genomineerd. In 2022 verscheen zijn monumentale De Nederlanden. Het lege land 1800-1850.
'Geen historicus laat je zo met frisse ogen naar het heden kijken als Auke van der Woud.'
Elsevier
Over Het landschap, de mensen:
'Het boek sluit aan op de magistrale cultuurstudies die hij schreef.'
NRC
Over De nieuwe mens:
'Een schitterend boek, een waar panorama van de immense transformatie die Nederland en de Nederlanders rond 1880 ondergingen.'
de Volkskrant
Over De Nederlanden:
'Van der Woud beschrijft hoe ons land er begin 19de eeuw uitzag. Reis mee.'
Trouw
Over Een nieuwe wereld:
'Van der Woud laat haarfijn zien hoe deze samenleving is ontstaan, en welke krachten daarin werkzaam zijn.'
Historisch Nieuwsblad -
Tachtig jaar na de dood van Anne Frank is haar verhaal nog steeds bij iedereen bekend. Het Anne Frank Huis trekt elke dag duizenden bezoekers. Het Achterhuis blijft een van de meest indrukwekkende getuigenverklaringen van de Tweede Wereldoorlog. Maar hoe is het dagboek precies tot stand gekomen?
Anne Frank droomde ervan om ooit een beroemd schrijfster te worden. Haar vader Otto Frank, die als enige van de familie de oorlog overleefde, wilde de wens van zijn dochter vervullen en maakte van de publicatie van Annes dagboek zijn levenswerk. In 1947 verscheen Het Achterhuis in Nederland. Vandaag de dag is het dagboek een van de meest gelezen boeken ter wereld; de impact die het sinds de naoorlogse periode heeft gehad is ongeëvenaard en ononderbroken. Het verhaal van het succes wordt echter gekenmerkt door obstakels en tegenslagen - en is grotendeels onbekend.
Thomas Sparr geeft in dit boek een inzichtelijk verslag van hoe het dagboek tot stand kwam, hoe het werd verspreid, hoe het over de hele wereld werd ontvangen en waarom het vandaag de dag nog steeds zo belangrijk is.
Thomas Sparr (Hamburg, 1956) is schrijver, literatuurwetenschapper en editor-at-large bij de Duitse uitgeverij Suhrkamp. Hij woont in Berlijn.
'Deskundig en briljant. Een verbazingwekkende en tot nadenken stemmende, maar ook spannende en soms zelf plezierige tocht door de geschiedenis van de ontvangst.'
rbbKultur
'Het boek van Sparr is geen vermoeiende opsomming van oplagecijfers. Hij gaat op zoek naar de verhalen die zich, vaak in het geheim, achter de publicatie afspelen: het debat over voorwoorden en rechthebbenden, toneelstukken en verfilmingen.'
Die Tageszeitung
'Sparr draagt met veel flair zorg voor de tekst, die daardoor veel meer is dan alleen een historisch document.'
Welt am Sonntag
'Nauwkeurig onderbouwd en helder geschreven.'
Neue Zürcher Zeitung -
'De kapo is verantwoordelijk voor de werkprestatie van de gevangenen, hij voorkomt sabotage en zorgt ervoor dat alles ordelijk en schoon is. Als soldaat zal het u aanspreken. Wanneer we niet meer tevreden zijn over hem, is hij kapo af en slaapt hij weer bij zijn mannen. Hij weet dat hij de eerste nacht door hen zal worden doodgeslagen,' aldus Heinrich Himmler, leider van de SS, in 1944 tot zijn generaals.
Het spel van loven en belonen werd nergens zo geraffineerd gespeeld als in kamp Buchenwald, het concentratie-, werk- en vernietigingskamp nabij Weimar waar tienduizenden crepeerden. Niet de SS-man maar de kapo, zelf een gevangene die zijn lotgenoten bestal en doodsloeg, was, aldus een ooggetuige, het schokkendste symbool van het kamp.
In dit baanbrekende boek ontrafelt historicus Jan Willem Stutje het kaposysteem waarmee de SS de machtsverhoudingen in het kamp controleerde. Er werd daarbij gebruikgemaakt van het politieke prestige, de tradities en organisatorische discipline van de arbeidersbeweging. Hoe stelden de verschillende richtingen - (linkse) socialisten, communisten en anderen - zich op en hoe werden hun activiteiten na de oorlog herinnerd?
Jan Willem Stutje is historicus, was verbonden aan het IISG te Amsterdam en werkte aan de universiteiten van Brussel, Groningen en Gent. Hij schreef eerder de biografieën van Paul de Groot, Ernest Mandel (vertaald in het Engels, Frans, Duits en Italiaans), Ferdinand Domela Nieuwenhuis (genomineerd voor de Libris Geschiedenis Prijs) en Hendrik de Man. -
Rampen zijn bepalend geweest voor de geschiedenis van Nederland. Denk bijvoorbeeld aan de Sint-Elisabethsvloed in 1421, toen mensen, dieren en dorpen verdronken. Het landschap veranderde voorgoed. Of aan de Bijlmerramp in 1992, toen een vliegtuig neerstortte in de Bijlmermeer. Er ging een schokgolf door het hele land.
De publieke reactie op rampen volgt opvallend vaak eenzelfde stramien, al zijn er natuurlijk ook verschillen. Al eeuwenlang zoeken burgers in tijden van rampspoed houvast in culturele en religieuze rituelen. Ze organiseren liefdadigheidsactiviteiten, benefietconcerten en herdenkingen. De media sturen, steeds meer, de waarneming en publiceren sensationele verhalen over slachtoffers, vorstelijk bezoek en wonderbaarlijke reddingen. Ze wijzen oorzaken en schuldigen aan.
Dit rijkgeïllustreerde boek laat zien hoe de Nederlandse samenleving direct en praktisch reageert op rampen en hoe ze daarna voortleven in de culturele herinnering. Schilderijen, monumenten, boeken, documentaires en films dragen kennis én mythes over op volgende generaties. Van de Allerheiligenvloed in 1570 tot de Watersnoodramp in 1953, van de Delftse donderslag in 1654 tot de vuurwerkramp in Enschede in 2000 en van de middeleeuwse pestepidemieën tot de recente coronapandemie.
Lotte Jensen is hoogleraar Nederlandse literatuur- en cultuurgeschiedenis aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. Ze doet onderzoek naar nationale identiteitsvorming, rampverwerking, Nederlandse letterkunde en geschiedenis. Ze publiceerde onder meer Verzet tegen Napoleon en Wij en het water. Een Nederlandse geschiedenis. Met Rick Honings schreef ze de literatuurgeschiedenis Romantici en revolutionairen. Literatuur en schrijverschap in Nederland in de 18de en 19de eeuw. -
Goede tijden, slechte tijden in de antieke wereld
Fik Meijer
- Prometheus
- 30 November 2023
- 9789044654813
De grilligheid van de politiek is van alle tijden. Mensen hebben altijd gezocht naar staatsvormen die hun maatschappij beter zouden maken. Het is een nooit eindigend proces, dat begon toen de mensen hun zwervende bestaan opgaven en zich in nederzettingen vestigden. Met het groeien van hun gemeenschappen werd hun zoektocht almaar complexer.
Bij het bedenken en ontwikkelen van regeringssystemen hebben de Grieken en Romeinen een belangrijke rol gespeeld. Vanaf de heldensamenleving van Homerus tot het verval van het keizerschap in Rome hebben ze geëxperimenteerd met de meest uiteenlopende staatsvormen: het koningschap en de tirannie in enkele Griekse stadstaten, de democratie in Athene, de militaristische regering van Sparta, de god-koningen van de hellenistische rijken, de gemengde constitutie van de Romeinse Republiek en ten slotte het keizerschap, dat meer dan vijf eeuwen standhield.
Sommige regeringssystemen waren succesvol, andere pakten minder goed uit of waren ronduit rampzalig voor de samenleving. Dat hing mede af van de mate waarin ze aantrekkelijk waren voor grote groepen in die samenleving. In dit boek komen alle 'deelnemers' bij de politieke processen ruimschoots aan bod, evenals de buitenstaanders die geen deel hadden aan de politiek: vrouwen, vreemdelingen en slaven. Zij hadden niet of nauwelijks de mogelijkheid om te reageren op de plannen van de bestuurders.
In Goede tijden, slechte tijden in de antieke wereld beschrijft oudhistoricus en rasverteller Fik Meijer op zijn karakteristieke manier het fascinerende tijdperk van deze ontwikkelingen, die zelfs nu, in de eenentwintigste eeuw, nog altijd aan de basis staan van de meeste moderne regeringsvormen.
Fik Meijer (1942) is classicus/oudhistoricus en auteur van een inmiddels omvangrijk oeuvre, waaronder de bestsellers Keizers sterven niet in bed, Gladiatoren, De vele gezichten van Sicilië en, met Ilja Gort, Wijn als een Romein.
Over De vele gezichten van Sicilië:
'Een helder, actueel en veelzijdig boek.'
nrc
'Wandel mee met de ideale docent Fik Meijer door de geschiedenis van het grootste eiland in de Middellandse Zee. (...) Meijer gaat een vleugje horror niet uit de weg.'
nederlands dagblad
'In dit boek spat al in het eerste hoofdstuk de fascinatie van de auteur voor dit eiland en zijn bewoners van de pagina's af. Het resultaat is een prachtig boek.'
g-geschiedenis
Over Wijn als een Romein:
'Een heerlijk boek, dat wat de oudheid betreft vooral focust op de Romeinse wijncultuur, simpelweg omdat we daar het meeste van weten.'
standaard der letteren
'De grote kennis van Meijer wordt aangevuld met het wijngevoel van Gort, en dat blijkt een gelukkige combinatie.'
de volkskrant **** -
Van den vos Reynaerde geldt als hét meesterwerk van onze middeleeuwse letterkunde, en misschien wel van de hele Nederlandse literatuur. Wat is het geheim van deze klassieker, die in elke tijd ook leest als een moderne roman, en die zoveel heeft betekend voor zovelen?
Met de eruditie van de kenner en het enthousiasme van de liefhebber besloot Frits van Oostrom om een boek te wijden aan de Reynaert, met het doel te laten zien wat deze tekst zo uniek maakt voor al die generaties lezers en onderzoekers die - soms op het obsessieve af - met de Reynaert hebben geleefd. En uiteindelijk gaat het ook over Van Oostroms eigen levenslange omgang met onze beroemdste middeleeuwer: een vos.
De Reynaert. Leven met een middeleeuws meesterwerk biedt in zijn breedte en diepte een weergaloos panorama van literatuur, geschiedenis en wetenschap.
Met een nieuwe editie naar alle bronnen van de Middelnederlandse tekst, door Ingrid Biesheuvel en Frits van Oostrom.
Frits van Oostrom is universiteitshoogleraar te Utrecht. Hij ontving talloze prijzen en eerbewijzen, waaronder de AKO Literatuurprijs, de Spinozaprijs en in Vlaanderen de Keizer Karelprijs en de Gouden Penning van de Belgische Academie van Wetenschappen. Zijn meest recente boek, Nobel streven, werd in 2018 bekroond met de Libris Geschiedenis Prijs. -
Politieke woorden scheppen macht. Sinds Pim Fortuyn Den Haag veroverde met De puinhopen van acht jaar Paars (2002) is er een hausse aan boeken geschreven door politici. Pieter Omtzigt stichtte een politieke partij vanuit zijn boek Een nieuw sociaal contract (2023). Dat had al een lange traditie. Sinds het pamflet Aan het volk van Nederland (1781) van Van der Capellen hebben politici als Thorbecke, Groen van Prinsterer en Kuyper via hun schrijven de politiek van hun tijd vormgegeven. Boeken, pamfletten of krantenartikelen kunnen ideeën en kiezers mobiliseren. In verkiezingstijd zetten politici zichzelf in de etalage. Oud-politici stellen in memoires hun nalatenschap veilig. Activisten rechtvaardigen zich nadat zij tot de officiële politiek zijn toegetreden. Vrouwen en politici met een migratieachtergrond laten zien dat de politiek niet voor iedereen even toegankelijk is. Machtswoorden onderzoekt hoe schrijverschap politiek wordt en woorden macht geeft, vroeger en nu.
Schrijven is definiëren, claimen, verbeelden, ideologiseren, inspireren, waarschuwen, overtuigen en mobiliseren. Schrijven schept gemeenschappen en vijanden, rechten en bevoegdheden. Schrijven, kortom, is politiek bedrijven met andere middelen.
Remieg Aerts is emeritus hoogleraar geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam en de Radboud Universiteit. Zijn biografie Thorbecke wil het (2018) werd onderscheiden met de PrinsjesBoekenPrijs en de Nederlandse Biografieprijs.
Coen Brummer is historicus. Hij was directeur van het wetenschappelijk bureau van D66 en werkt nu voor het ministerie van VWS. Hij promoveerde op de biografie Sam van Houten tegen de rest. Het strijdbare leven van de man van de kinderwet (2023).
Gertjan Schutte is historicus. Hij was als promovendus verbonden aan het Europees Universitair Instituut in Florence. Momenteel werkt hij aan de Theologische Universiteit aan een integrale biografie van Guillaume Groen van Prinsterer. -
Een geopolitieke speler worden op het wereldtoneel, dat is het streven van de Europese Unie. Maar wat is geopolitiek eigenlijk? En kan de Europese Unie haar torenhoge ambities wel waarmaken, of getuigen ze van hoogmoed? Is ze in staat haar vaak hopeloze interne verdeeldheid te overwinnen om een gemeenschappelijk geopolitiek belang te formuleren? Is ze bereid economische belangen ondergeschikt te maken aan strategische? Dreigt ze zich niet te vertillen aan de beloofde geografische uitbreiding met Oekraïne, Moldavië, Georgië en een aantal Balkanlanden? Kan de Europese Unie zich in een steeds grimmiger wereld zelfstandig verdedigen of is ze zonder Amerikaanse steun machteloos? Wat zijn de geopolitieke belangen die op het spel staan in de relatie van de Europese Unie met Rusland, Afrika, China en de Verenigde Staten?
Tom de Bruijn gaat in op al deze kritische maar pertinente vragen, waar hij in de praktijk zelf nauw bij betrokken was. Vanuit historisch en persoonlijk perspectief laat hij zien dat de Europese Unie niet in de wieg is gelegd voor geopolitiek en welke obstakels moeten worden opgeruimd wil ze een geloofwaardige en doortastende politieke grootmacht worden.
Tom de Bruijn studeerde internationale betrekkingen in Genève en Londen, daarna internationaal recht in Utrecht. Hij was ambassadeur van Nederland bij de Europese Unie in Brussel (2003-2011) en minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking (2021-2022). -
Frits van Daalen (1863-1930) was militair pur sang, voorbestemd om in het KNIL een grote carrière te maken. Hij ontving meerdere Militaire Willems-Ordes en genoot de gunst van het hof. Zijn carrière nam een dramatische wending door een conflict met de toenmalige gouverneur-generaal Van Heutsz, dat escaleerde tot een nationale bestuurscrisis. Van Daalen schreef talloze brieven en nota's, waarin hij zijn meningen en gevoelens over het koloniale bestuur snoeihard formuleerde. Hij schreef om zich te uiten, maar ook om te krijgen waar hij zijn leven lang naar zocht: erkenning van zijn beleid en bestuur.
Van Daalen is nu vooral bekend als gewelddadig militair; zijn expeditie door Atjeh in 1904 geldt als uiterst controversieel. Maar dat eenzijdige beeld behoeft uitbreiding en correctie.
Deze biografie plaatst Van Daalen in zijn tijd: als Indo in een roomblank bestuur, gouverneur van Atjeh, commandant van het KNIL, en ook als een beroemdheid in de militaire koloniale wereld. Via deze uitzonderlijke man kunnen we die wereld op een nieuwe manier zien en begrijpen, juist omdat wij nu een ander moreel kompas hebben.
Vilan van de Loo is gepromoveerd onderzoekster en publiceert vooral over vooroorlogs militair Nederlands-Indië. Bij Prometheus verschenen eerder Uit naam van de majesteit. Het leven van J.B. van Heutsz (1851-1924) (derde druk) en Een eervol bestaan. De geschiedenis van het KNIL, 1814-1950.
Over Uit naam van de majesteit:
'Vilan van de Loo heeft het oordeel van tijdgenoten over hem voor zichzelf laten spreken.'
de Volkskrant ****
'Waardevol en origineel inzicht in zijn manier van denken, zijn eergevoel, zijn militaire logica, zijn omgang met de publieke opinie en zijn manier van omgaan met kritiek.'
De Groene Amsterdammer -
Wat gebeurde er in het verleden met mensen die overspannen raakten of ten prooi vielen aan een depressie of een psychose? Wat moesten ze zonder effectieve medicijnen of specialistische hulp? En wat moest de samenleving met hen aan? Dat waren tot nu toe alleen vragen, maar in Melancholie in de Gouden Eeuw wordt geprobeerd ze te voorzien van antwoorden - op grond van bronnen die tot dusver nauwelijks toegankelijk waren.
Mensen die werden beschouwd als zwaarmoedig of krankzinnig worden met indringende verhalen tot leven gebracht. We zien ze door de ogen van hun familieleden, huisgenoten en buren, en soms komen ze ook zelf aan het woord. We leren hun angsten en hun dagelijkse problemen kennen en de manieren waarop de mensen in hun omgeving met hen omgingen. Wat ze daarover vertellen biedt ons bovendien een ongewone blik op het alledaagse leven in het Holland van de Gouden Eeuw.
Historicus Luuc Kooijmans (1956) heeft veelvuldig bewezen dat hij een complexe geschiedenis helder en indringend kan vertellen. Zijn boeken hebben niet alleen lof geoogst in wetenschappelijke kringen, maar worden ook door een breed publiek gewaardeerd. Hij schreef veelbekroonde en geroemde boeken als De doodskunstenaar, Vriendschap, De geest van Boerhaave, Gevaarlijke kennis en Cosimo aan de Keizersgracht. Hij ontving van het Prins Bernhard Cultuurfonds een oeuvreprijs op het terrein van de geesteswetenschappen.
Over Vriendschap:
'Mooi, helder geschreven en dankzij de vele citaten ook heel levendig.'
nrc
'Het is haast journalistiek, zoals Kooijmans met de bronnen omgaat. Dat levert spannende bladzijden op.'
de groene amsterdammer
'Een schitterend boek.'
nrc
'Kooijmans' stijl wordt gekenmerkt door mooie, sobere zinnen waarmee hij op onderkoelde wijze de mensen liefdevol en haarscherp schetst.'
nederlands dagblad
Over De doodskunstenaar:
'Een boek waardoor je de adem wordt benomen, al was het maar door de doordringende geur van de dood die eruit opstijgt. In één woord: meesterlijk.'
het parool -
De Chinese president Xi Jinping siert regelmatig onze televisieschermen en nieuwskoppen, maar zelfs na tien jaar aan de macht blijft hij in mysteriën gehuld.
Van opgroeien met een vader die werd meegevoerd in Mao's Culturele Revolutie en zijn persoonlijke missie om armoede te bestrijden tot zijn vervolging van de Oeigoeren en paranoia over het feit dat hij wordt vergeleken met Winnie de Poeh - Xi Jinping is een man verduisterd door karikaturen. In dit beknopte boek onthult Michael Dillon de ware persoon achter Xi Jinping, misschien wel de machtigste man ter wereld, om te begrijpen wat zijn greep op China inhoudt en hoe het Westen hem eigenlijk bij het verkeerde eind heeft.
Meer nog is dit het verhaal van de belangrijkste economische grootmacht van vandaag: wat betekent Xi's leiderschap in China voor de rest van de wereld en wat gaat hij daarna doen?
Michael Dillon is historicus en schrijver van verschillende goed ontvangen boeken over China. Hij is hoogleraar geschiedenis aan King's College in Londen en fellow van de Royal Historical Society. Hij publiceert regelmatig in The Times Literary Supplement en de London Review of Books. -
Aan de Nederlandse revolutietijd (1780-1813) schrijven historici grote impact toe. Maar wat merkten de burgers van Haarlem en Groningen eigenlijk van alle veranderen?
Betrokken burgers vormden de ruggengraat van de Republiek. Het dagelijks leven draaide voor een groot deel op buurtorganisaties, gilden en schutterijen - en dat waren juist de stedelijke instituties waar zij deel van uitmaakten. In 1796 kondigden de Bataafse revolutionairen het einde van sommige van deze instellingen af en introduceerden zij het staatsburgerschap. Maar was daarmee de rol van de stedelijke burger ook uitgespeeld?
Dat komen we te weten als we luisteren naar de stadsbewoners zelf. Aan de hand van de levens van Haarlemmers en Groningers tussen 1747 en 1848 illustreert dit boek het voortbestaan van lokaal burgerschap. Zij komen aan het woord via verzoekschriften, kronieken, gelegenheidsgedichten, vergadernotulen en mondelinge klachten op de burgemeesterskamer. Hoe zag de ideale stedelijke gemeenschap er volgens hen uit? Welke rechten en plichten had een burger in hun ogen? En wat waren de dure plichten van een stadsbestuurder? Voor dit burgerschap putten stadsbewoners met souplesse uit traditionele én revolutionaire idealen en praktijken.
Carolien Boender (1989) is historicus. Zij promoveerde aan de Universiteit Leiden. Haar expertise ligt bij stadsgeschiedenis en de politieke en culturele geschiedenis van Nederland in de achttiende en negentiende eeuw. -
Na de oorlog noemde de toenmalige minister van Justitie hem 'een van de zwaarste oorlogsmisdadigers tijdens de Duitse bezetting'. Willi Lages was verantwoordelijk voor de deportatie van 75.000 Joden en de executie van zo'n 450 verzetsmensen. Hij zetelde als hoofd van de Sicherheitspolizei und Sicherheitsdienst in Amsterdam, maar zijn zeggenschap over Joodse Nederlanders strekte zich over heel het land uit.
Lages had het 'handwerk' in zijn geboortestad Braunschweig geleerd, waar hij bij de straatsurveillance kwam en het in de jaren dertig tot tweede man van de Gestapo bracht. Voordat Hitler in 1933 aan de macht kwam, zaten de nazi's al drie jaar in de regering van de deelstaat Braunschweig. Lages' eerste grote opdracht sinds zijn komst naar Nederland was het opsporen en het voor de rechter brengen van de leiders van de Februaristaking. Na de oorlog werd hij ter dood veroordeeld, maar hij ontsnapte wonderwel aan executie.
Dit is het verhaal van een ogenschijnlijk gewone politieman, zij het een heel ambitieuze, die op het glijdende vlak raakte en uiteindelijk massamoordenaar werd.
Sytze van der Zee was tot 1996 journalist, onder meer als correspondent voor NRC Handelsblad in Duitsland, Brussel en Washington, daarna als hoofdredacteur van Het Parool. Sindsdien is hij auteur van een reeks oorlogsboeken, waaronder Potgieterlaan 7, Voor Führer, volk en vaderland, Vogelvrij. De jacht op de Joodse onderduiker, Wij overleefden en Harer Majesteits loyaalste onderdaan.
Over Potgieterlaan 7:
'Als lezer zie je Van der Zee worstelen met zijn bitterheid en schaamte, met de minachting voor zijn ouders, die vermengd is met een duidelijke angst om hen te kwetsen, met medelijden ook, en misschien zelfs liefde. Een aangrijpend en bewonderenswaardig boek.'
ELSBETH ETTY, NRC
Over Wij overleefden:
'Aan de hand van interviews met ooggetuigen biedt Sytze van der Zee een veelzijdig inzicht in het leven tijdens de Duitse bezetting. Hij schetst een caleidoscopisch beeld.'
MICHEL KRIELAARS, NRC **** [4 ballen] -
Molly Geertsema (1918-1991) heeft als een van de weinige bestuurders op alle niveaus van het openbaar bestuur een bepalende rol gespeeld. Hij was gemeenteraadslid, burgemeester, lid van de Tweede en Eerste Kamer, fractievoorzitter, politiek leider, minister, vicepremier en commissaris van de Koningin.
Als politiek leider van de VVD was hij de voorganger van Hans Wiegel. Hij stond zich erop voor dat hij Hans Wiegel had ontdekt, maar zag met leedwezen aan dat met hem de koers van de partij naar rechts afboog. Geregeld gaf hij daar commentaar op, waardoor hij zich ontwikkelde tot het liberale geweten van de VVD.
Molly Geertsema was een unieke, volstrekt autonome, karakteristieke persoonlijkheid die geen blad voor de mond nam. Zijn boude uitspraken brachten hem meermalen in een kort geding voor de rechter.
Zijn hele politieke leven streed hij voor gelijke rechten van homoseksuelen. Dat wereldje leerde hij heel goed kennen. Aan het eind van zijn leven gaf hij toe dat hij zich meer dan alleen uit belangstelling tot die wereld aangetrokken voelde.
Klaas Tammes (1948) is sociaal geograaf en oud-burgemeester van Lienden, Heteren (wnd.) en Buren. Hij schreef onder meer de biografieën van L.R.J. ridder van Rappard, Hans Gruijters en van de tien eerste vrouwelijke burgemeesters in Nederland.
Over Een verdwaalde intellectueel:
'Het boek dat Tammes over deze markante man schreef, is leesbaar en onderhoudend, vooral omdat het barst van de smeuïge anekdotes die mensen, oud-bestuurders vaak, over de hoofdpersoon oprakelen.'
NEDERLANDS DAGBLAD
'Tammes doet Hans Gruijters recht: een bijzonder mens en dat was ie.'
HET PAROOL
'De zoektocht van Tammes brengt de lezer terug naar een inmiddels totaal andere tijd waarin ministers tijdens het kabinetsberaad gewoon in slaap vielen.'
NRC -
Je vertrouwde leven achterlaten om te gaan vechten voor je geloof in een ver, onbekend land. Dat is wat ruim drieduizend jonge Nederlanders tussen 1861 en 1870 deden toen zij naar Rome trokken en zich aansloten bij de zoeaven: het elitekorps van de paus. Eenvoudige, naïeve en niet zelden minderjarige jongens, vurig katholiek en op zoek naar avontuur. Dat zij deze pauselijke strijd tegen het net ontstane Italië wellicht niet zouden overleven baarde hun geen zorgen. Sterker nog, als martelaar sterven voor de paus was hun grootste wens.
Door dit alles verloren de zoeaven bij terugkeer hun Nederlanderschap, maar in eigen kring werden ze als helden binnengehaald. Als strijders voor de paus genoten ze tot diep in de twintigste eeuw groot aanzien en namen hun levensverhalen mythische proporties aan. Daarna werden ze goeddeels vergeten.
In dit meeslepende boek volgt Koen de Groot vier Nederlandse zoeaven op de voet. Aan de hand van hun dagboeken en brieven tekent hij de daden en gedachten van deze jongens op tegen de achtergrond van de grote geschiedenis van de late negentiende eeuw. Martelaren voor de paus ontrukt zo een verbluffende geschiedenis aan de vergetelheid.
Koen de Groot (1992) studeerde geschiedenis en Italiaanse taal en cultuur in Amsterdam en Bologna. Hij is zelfstandig historicus en als redacteur verbonden aan het tijdschrift Roma Aeterna en Historisch Café Amsterdam. -
De Akropolis van Athene
Eric Moormann, Janric van Rookhuijzen
- Prometheus
- 29 Maart 2023
- 9789044650051
De Akropolis van Athene is een iconische rots die oprijst in de hoofdstad van Griekenland. Hij geldt als het belangrijkste toeristische doel voor bezoekers aan Athene. De Akropolis wordt gedomineerd door klassieke tempels - voor velen het hoogtepunt van Griekenland of zelfs de hele 'westerse' beschaving.
Maar achter deze spectaculaire façade gaat een onbekende rijkdom aan geschiedenis en verhalen schuil. In de Middeleeuwen werd in de grootste tempel een christelijke kathedraal gevestigd. Daarna werd dezelfde ruimte gebruikt als moskee, te midden van een levendig Turks garnizoensdorp. En in de negentiende eeuw werd de Akropolis een symbool van de wederopstanding van het klassieke Griekenland.
In dit boek belichten Eric M. Moormann en Janric van Rookhuijzen de geschiedenis van de Akropolis van de Bronstijd tot de eenentwintigste eeuw. Naast klassieke Atheners laten zij ook onbekende figuren uit andere tijden uit de schaduw treden. Dit is hoog tijd, want als geen ander monument laat de Akropolis, met zijn zware symbolische en politieke bagage, zien hoe het 'Westen' met zijn eigen verleden is omgesprongen.
Eric M. Moormann is emeritus hoogleraar klassieke archeologie aan de Radboud Universiteit. Naast wetenschappelijke publicaties schreef hij boeken en artikelen voor een algemeen publiek, zoals (met Olivier Hekster) Ooggetuigen van het Romeinse Rijk en (met Nathalie de Haan) God op aarde. Keizer Domitianus.
Janric van Rookhuijzen heeft als onderzoeker en docent gewerkt aan de universiteiten van Leiden, Utrecht en Nijmegen en is nu als onderzoeker aan de laatste universiteit, zijn alma mater, verbonden. Hij publiceerde diepgravende studies over onder meer Herodotus, het Parthenon en het Erechtheion. In februari 2023 ontving hij voor zijn onderzoek naar de Akropolis de prestigieuze Early Career Award van de Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen. -
De Middeleeuwen associëren wij veelal met Vikingen, pausen en koningen: een patriarchale en duistere tijd waarin vrouwen werden onderdrukt. Maar als we een beetje verder kijken en gebruikmaken van onderzoeksmateriaal uit allerlei disciplines, zien we dat ze allesbehalve duister waren. Cultuurhistorica Janina Ramirez ontdekte vele historische documenten waarin sprake was van machtige vrouwen, in de marge evenwel voorzien van de aantekening 'femina', waarna hun namen in de vergetelheid raakten. Mannelijke poortwachters uit het verleden verbrandden boeken, vernietigden kunstwerken en produceerden nieuwe mythen, legenden en documenten, die onze blik op de geschiedenis hebben vertroebeld. Ramirez nuanceert die 'mannelijke' kijk op de Middeleeuwen en brengt vele invloedrijke vrouwen voor het voetlicht. Het resultaat is een fascinerende, meeslepende en misschien wel complete geschiedenis van die duizend jaren, die ons bovendien laat zien dat de Middeleeuwen meer op onze tijd leken dan we geneigd zijn te denken.
Janina Ramirez is cultuurhistorica en auteur van enkele wetenschappelijke boeken. Ze is verbonden aan de universiteit van Oxford en maakte verschillende programma's voor de BBC.
'Door prikkelende vragen vanuit het heden en verrassende onderzoeksmethoden slaagt Janina Ramirez erin de vergeten geschiedenis van vrouwen in de Middeleeuwen spectaculair gestalte te geven. Dankzij haar krijgen talrijke vrouwen uit de Middeleeuwen niet alleen een gezicht, maar ten langen leste ook hun centrale rol toegemeten.'
Herman Pleij
