Filter
AUP Wetenschappelijk
-
Vrouwelijke muziekmecenassen in de Republiek der Nederlanden
Veronica van Amerongen
- AUP Wetenschappelijk
- 22 December 2022
- 9789048557264
De invloed van vrouwen op het muziekleven in de Republiek der Nederlanden (1579-1795) is veel groter dan tot nu toe altijd is aangenomen. Vrouwen speelden namelijk een substantiële rol in het ondersteunen van musici door middel van geld of bescherming. Muziekhistorica Veronica van Amerongen heeft dit ontdekt door onderzoek te doen naar onder andere opgedragen partituren, intekenlijsten bij muziekstukken en betaling van orgels en klokkenspellen. Het is opmerkelijk dat vrouwen optraden als mecenas, want ze waren in die tijd officieel niet handelingsbekwaam en dus voor financiële uitgaven afhankelijk van familie.
Het mecenaat was vooral verbonden aan de stadhouderlijke hoven, rijke vrouwen en de adel. Met name de (uit het buitenland afkomstige) stadhoudersvrouwen hebben een belangrijk aandeel gehad in het stimuleren van een vorstelijk muziekleven. `Winterkoningin' Elizabeth Stuart (1595-1662) en de muzikale stadhoudersvrouw Anna van Hannover (1709-1759) zetten wat dit betreft de toon. -
Componisten en werken van 'Entartete Musik'
Tussen 1933 en 1945 zijn complete bevolkingsgroepen van de aardbodem verdwenen. Onder hen ontelbaar veel uitvoerende en scheppende musici. De namen die we onthouden hebben, die we nog kennen of weer hebben leren kennen, vormen slechts een klein deel van wat verloren is gegaan.
Een themaproject over `entartete Musik, zoals Jan Zekveld voor de Zaterdagmatinee in samenwerking met Michael Haas over meerdere series in het seizoen 2004-2005 geprogrammeerd heeft, is de aanleiding voor een boek over dat thema in het Nederlands. Vooraanstaande auteurs als Michael von der Linn, Christopher Hailey, Michael Haas, Albrecht Dümling, Susan Cook, Hartmuth Krones, Emanuel Overbeeke en Leo Samama besteden aandacht aan wat Entartete Musik is, hoe de nazis met de door hen verboden muziek en uitgebannen musici om zijn gegaan, wat er in Centraal-Europa aan voorafging en wat er na de oorlog met de als `entartet bestempelde muziek en hun scheppers gebeurd is.
Het verhaal over de `entartete Musik betreft ook de mensen die haar maakten, uitvoerden, ervan leefden. Duizenden musici werden na 1933 door de nieuwe wetten en verordeningen van het nazi-bewind getroffen, gedwongen te emigreren, beknot in hun mogelijkheden, maar ook gevangen gezet en tenslotte vermoord. Binnen een enkele generatie had het culturele hart van Centraal-Europa een totaal ander aanzien gekregen. Na de oorlog kon slechts een fractie van wat voorheen was, hersteld worden. Nog steeds, inmiddels al meer dan zeventig jaar na de machtsovername van de nazis kunnen we ons nauwelijks een beeld vormen van wat was en wat verloren is gegaan. Dit boek hoopt daaraan een kleine bijdrage te kunnen leveren.
- Leo Samama (1951) studeerde muziekwetenschappen in Utrecht en compositie bij Rudolf Escher. Hij was als docent verbonden aan het Utrechts Conservatorium en de Universiteit Utrecht, als programmeur aan de NCRV, het Residentie Orkest, de Nederlandse Muziekdagen 2001 en tal van podium- en radioprojecten. Zijn boek 'Zeventig jaar Nederlandse muziek, 1915-1985' is een erkend standaardwerk.
Emanuel Overbeeke (1958) studeerde muziekwetenschap in Utrecht bij Marius Flothuis en in New York bij Charles Rosen. -
De ongeletterde luisteraar
H. Honing
- AUP Wetenschappelijk
- Oratiereeks
- 6 September 2011
- 9789048513895
UvA Oratie Muziekcognitie Geesteswetenschappen van 1 december 2010
Al sinds onze babytijd hebben wij, mensen, een grote perceptuele gevoeligheid voor zowel de melodische, ritmische als dynamische aspecten van spraak en muziek. Het gaat, voor zover we nu weten, om een uniek menselijke aanleg voor het waarnemen, interpreteren en waarderen van muziek, nog voordat er een woord gesproken, of zelfs maar bedacht is. Het is het preverbale en preletter stadium waar het muzikale luisteren vol van is. Muziek speelt op een intrigerende manier met ons gehoor, ons geheugen, onze emoties en onze verwachtingen. Als luisteraar zijn we ons er vaak niet van bewust, maar we spelen een actieve rol bij wat muziek spannend, troostend of opwindend maakt, omdat luisteren zich niet afspeelt in de buitenwereld van de klinkende muziek, maar in de stille binnenwereld van ons hoofd en onze hersenen.
