Shortlist Libris Geschiedenis Prijs 2023
De vijf beste historische boeken volgens de jury. Welke is jouw favoriet?
-
Shell kent de wegen naar de hoogste kringen én de sluiproutes door de politieke moerassen. De olie- en gasgigant opereert in zeventig landen. De meeste zijn geen democratische rechtsstaten. Shell - tot voor kort Royal Dutch Shell - heeft dagelijks te maken met zwakke of autocratische overheden, corruptie, onrust, oorlog en terrorisme. Hoe manoeuvreert ze daardoorheen?
Onderzoeksjournalist Marcel Metze volgde het bedrijf jarenlang. Met een team researchers groef hij in archieven, bemachtigde hij interne documenten, en sprak hij (oud-)medewerkers op alle niveaus. Het resultaat is een fascinerende duik onder de motorkap: de politieke biografie van Shell.
Metze laat zien hoe het concern de afgelopen 130 jaar als een kameleon door de veranderende geopolitieke en maatschappelijke werkelijkheid bewoog. Met steun van de grootmachten bereikte het de top van de internationale olie-industrie. Tijdens de de kolonisatie leerde het omgaan met nationalistische regimes en ambitieuze kolonels. Toen stak vanuit de milieu- en mensenrechtenbeweging een storm op, die nooit meer is gaan liggen. Gaandeweg bouwde Shell een uitgebreid repertoire aan zichtbare én minder zichtbare beïnvloedings- en gevechtstechnieken op.
Zal deze doorgewinterde en gewiekste politieke speler ook het einde van het fossiele tijdperk weten te doorstaan? Aan Shells financiële reserves, haar technologische kwaliteiten en haar politieke vaardigheden zal het niet liggen. Maar haar verhouding met de samenleving is ten prooi gevallen aan diep wederzijds wantrouwen, zo wordt duidelijk in dit boek, dat leest als een geheime geschiedenis van de afgelopen anderhalve eeuw. -
Een blik in het brein van Poetin en andere potentaten
‘Hoe autoritaire en populistische leiders de geschiedenis gebruiken voor politiek gewin, zo laat historicus Ivo van de Wijdeven mooi zien in zijn nieuwe boek De macht van het verleden.’ ⬤⬤⬤⬤ NRC
Vladimir Poetin houdt van geschiedenis. Zijn vurige redevoeringen zitten er vol mee. Velen verklaren hem voor gek, maar in vaardige handen is het verleden een wapen zonder weerga. Xi Jinping, Recep Tayyip Erdogan en andere ambitieuze leiders weten dat ook en maken er sluw gebruik van. Dat gebeurt wereldwijd. Ook in het Westen.
In De macht van het verleden legt Ivo van de Wijdeven haarfijn uit hoe politici en potentaten de geschiedenis gebruiken. Daarmee geeft hij tevens inzage in de diepere drijfveren van machthebbers. Hun visie op het verleden stuurt hun handelen in het heden. De macht van het verleden werkt twee kanten op. Hoogste tijd om die macht onder de loep te nemen.
Beluister nu ook de Zoeken naar boeken-podcast waarin auteur Ivo van de Wijdeven vertelt over De macht van het verleden.
Ivo van de Wijdeven is historicus en analist. Hij adviseerde jarenlang de minister-president en voorziet media als RTL Nieuws, VPRO OVT, NRC, Historisch Nieuwsblad en Clingendael Spectator van heldere uitleg. Eerder schreef hij De rafelranden van Europa, De spoken van Visegrád en De nieuwe rafelrand van Europa.
Over De nieuwe rafelrand van Europa:
‘Meesterlijk uitgelegde materie en dat in kort bestek.’ Trouw -
Op 9 maart 1941 begint de dan 27-jarige Etty Hillesum een dagboek. Terwijl de nazi's haar als Joodse vrouw in Amsterdam steeds openlijker vervolgen, getuigt zij van een imponerende geestelijke vrijheid. Haar aantekeningen over de liefde, erotiek, familierelaties, vriendschap, geloof, zinloze haat en lotsverbondenheid zijn hoogstpersoonlijk, zeldzaam eerlijk, en tegelijkertijd volstrekt universeel.
Sinds de eerste publicatie van haar dagboeken en brie - ven hebben de geschriften van Etty Hillesum (1914-1943) wereldwijd miljoenen lezers geïnspireerd. Maar wie was zij eigenlijk? Welke vrouw van vlees en bloed gaat schuil achter haar mooie woorden?
Judith Koelemeijer wist een schat aan nog onbekend materiaal te verzamelen. In deze biografie geeft zij een verrassend nieuw perspectief op Etty's rusteloze jeugd, haar linkse studentenjaren, en haar uiteindelijke keuze om 'het lot van haar volk te delen' en niet onder te duiken. Etty Hillesum blijkt iemand met vele gezichten, getekend door een beladen familiegeschiedenis, waaraan zij zich tenslotte tóch weet te ontworstelen.
Etty Hillesum - Het verhaal van haar leven is de meeslepende geschiedenis van een jonge, gepassioneerde vrouw die ook onder de meest gruwelijke omstandigheden trouw bleef aan haar idealen en zichzelf. -
In 1873 dwingt Groot-Brittannië de sultan van Zanzibar tot het sluiten van
de plaatselijke slavenmarkt, het centrum van de Oost-Afrikaanse mensenhandel.
Een kwart eeuw later is het op het hele eiland gedaan met de
slavernij. Net als met de onafhankelijkheid van het sultanaat. Na de kortste
oorlog in de geschiedenis - nog geen drie kwartier - wordt Zanzibar
een Brits protectoraat. Einde van de slavernij, begin van de onderwerping.
Het westerse imperialisme is, heel paradoxaal, zowel humanitair,
commercieel als agressief.
De Zanzibardriehoek beschrijft de laatste episode in de slavernijgeschiedenis
vanuit de direct betrokkenen: de zendeling-ontdekkingsreiziger
David Livingstone, bijgestaan door bevrijde slaven als James
Chuma en gevolgd door avonturiers als Henry Stanley. Sultan Barghash
en slavenhandelaar Tippu Tip verzetten zich, maar moeten buigen voor
één man, de selfmade diplomaat John Kirk. Uiteindelijk is ook Kirk zelf
niet meer dan een trekpop van de werkelijke hoofdrolspelers in de Europese
regeringscentra.
De Zanzibardriehoek gaat net als De Boerenoorlog over goede bedoelingen,
kwade opzet en de tragiek van Afrika, het slaafgemaakte continent. -
In oktober 1740 voltrok zich in Batavia een drama dat het hoofdkwartier van de VOC in Azië nooit meer te boven zou komen. Geconfronteerd met een spontane Chinese volksopstand richtten wraakzuchtige inwoners van Batavia een bloedige slachting aan onder hun Chinese stadgenoten. De moordenaars trokken plunderend van huis tot huis, zelfs de ziekenhuizen en gevangenissen werden niet overgeslagen.
Hoe was dit bloedbad mogelijk in de welvarende 'Koningin van het Oosten'? In dit boek reconstrueert Leonard Blussé aan de hand van een rijke verscheidenheid aan Nederlandse en Chinese bronnen de koloniale ontwikkeling van Batavia en zijn Ommelanden, en de cruciale Chinese bijdrage daaraan. Na ruim honderd jaar succesvolle samenwerking ging dit spectaculaire project teloor aan een giftig mengsel van ecologische achteruitgang, epidemieën, uit de hand gelopen Chinese immigratie, corruptie en hooglopende persoonlijke conflicten binnen het VOC-bestuur. De Chinezen betaalden daarvoor de hoogste prijs.
Nooit eerder werd met zo veel oog voor sprekend detail ontrafeld wat aan de Chinezenmoord voorafging en hoe dit drama uiteindelijk onder het tapijt van de koloniale geschiedenis verdween.
