In de zomer van 1979 trok een huis in het Gentse Patershol
de aandacht van Stefan Hertmans. De blauweregen hing bestoft
neer, maar de geur trof hem diep en bracht hem terug naar zijn
kinderjaren. Hij kocht het pand in een opwelling. Pas nadat hij
het twintig jaar later had verkocht werd hij geconfronteerd met
wat er zich tijdens de oorlog had afgespeeld. Verbijsterend was
de ontdekking dat de vroegere bewoner een ss'er was. `Het is
onbegrijpelijk,' schrijft Hertmans, `dat alles wat ik toen al had
kunnen weten of tenminste toch vermoeden, zo gedachteloos
aan mij voorbij had kunnen gaan.' Langzaam komt de man die
hij wil leren begrijpen in beeld, alsook zijn Nederlandse, pacifistische
echtgenote en hun kinderen, van wie de oudste zoon
een vooraanstaand Vlaams intellectueel zou worden.
Hertmans spreekt met nabestaanden, raadpleegt archieven, vindt
intieme documenten. In zijn herinnering loopt hij weer door
alle kamers die hij zo lang heeft bewoond.
In De opgang komt de lezer huiveringwekkend dicht bij een
politiek drama, dat ook een huwelijksdrama was. Opnieuw
blijkt Hertmans verbonden met een verhaal dat aan belangrijke
historische gebeurtenissen raakt. Opnieuw brengt het zijn verbeelding
en pen op briljante wijze in beweging.
In de eerste twee decennia van de vorige eeuw studeren in Engeland de eerste vrouwen af als chirurg. Door hun mannelijke collega's worden ze verbannen uit reguliere operatiekamers, en de jonge vrouwen gaan hun vak uitoefenen in de armste wijken van Londen en andere grote steden.
Als de oorlog uitbreekt willen de vrouwen, net zoals de mannelijke artsen, hun land dienen. Een kleine groep vertrekt naar het westelijk front in Frankrijk om een ziekenhuis nabij het oorlogsgebied op te zetten. Een van de vrouwen is Caterina, een jonge arts van Italiaanse afkomst. Terwijl het ziekenhuis langzaam maar zeker volloopt met gewonde soldaten, ontdekt Caterina dat het herstel van de mannen veel meer behelst dan alleen het behandelen van fysieke wonden. Als de jonge soldaat Alexander het ziekenhuis wordt binnengebracht, zal haar kijk op geneeskunde voorgoed veranderen.
Het einde van de Tweede Wereldoorlog hangt in de lucht. Je bent 25 jaar, de zon schijnt.
Je doet een licht zomerjurkje aan, omdat het een mooie dag belooft te worden. En dan
word je opgepakt door het Russische leger, eindeloos verhoord en na een schijnproces
beland je als volksvijand van de Sovjet-Unie voor tien jaar in de goelagkampen.
Dit was het lot van Barbara Skarga. Ze maakte naam met filosofische essays en boeken,
maar een van haar belangrijkste werken bleef lang onopgemerkt. In 1985 publiceerde
ze onder pseudoniem haar persoonlijke getuigenis van haar leven in de goelagkampen.
Na de bevrijding is een urgent boek, nu een beter begrip van de complexe realiteit en
verhouding van Rusland met zijn buurlanden meer dan ooit noodzakelijk is.
Toen Jessica van Geel een paar jaar geleden een biografie over Truus
Schrder, de bewoonster van het Rietveld Schrderhuis, schreef, kwam ze
in een paar brieven buurmeisje Truus van Lier tegen, het meisje met de
vergeet-mij-niet-ogen'. Na de oorlog berichtte mevrouw Schrder verontrust:
Weet je wat Truus tijdens de oorlog heeft gedaan? Heb je gehoord
wat er met haar is gebeurd?' Truus van Lier. Het leven van een verzetsvrouw
is het opzienbarende verhaal van een door de Duitsers geliquideerde
verzetsheldin, dat verteld moet worden om de onzichtbare dappere
vrouwen uit de oorlog nooit te vergeten.
Ze was zeventien toen de Tweede Wereldoorlog uitbrak. Tot dan toe had het
feit dat Selma joods was geen grote rol in haar leven gespeeld, maar nu werd
het ineens een kwestie van leven en dood. Hoewel ze in 1942 werd opgeroepen
om zich te melden voor een werkkamp, wist ze daar onderuit te komen.
Ze sloot zich aan bij het verzet: onder de naam Margareta van der Kuit, ofwel
Marga, vervalste ze documenten en koerierde ze door het hele land.
Verscheidene keren ontsnapte ze aan de nazi's, maar in juli 1944 werd ze
verraden en via kamp Vught naar Ravensbrück getransporteerd. Anders
dan haar zusje Clara en haar ouders overleefde ze de gruwelen van het
kamp. Al die tijd wist niemand dat ze joods was, en niemand kende haar
echte naam. Pas na de oorlog durfde ze die weer uit te spreken: Selma.
In september 1914, een maand na het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog,
trekt César Vincent, een twintigjarige boerenjongen, naar de
garnizoensstad Briançon om opgeleid te worden tot soldaat. Met het leger
reist hij vervolgens het front af, van de Somme tot
Verdun. Hij leert de oorlog kennen in zijn gruwelijkste, onmenselijkste
gedaante. Zijn enige houvast is de troost dat het leven in zijn geboortedorp
intussen gewoon doorgaat. Vrijwel dagelijks schrijft hij brieven naar huis.
Een eeuw lang liggen de brieven van César in een oude kist op de boerderij van zijn familie. Dan vraagt een achterneef, Lionel Vincent,
zijn Nederlandse buurvrouw Mies Haage of zij er misschien interesse in
heeft. Tot het einde van haar leven is Mies bezig met de ontcijfering en de vertaling van de brieven. Het resultaat is een ijzingwekkend ooggetuigenverslag van een oorlog.
Als Nederland in mei 1940 door de Duitsers wordt bezet, moet Géza
Weisz na enige tijd met zijn gezin onderduiken. Met enkele anderen
komt hij terecht bij de Zwitserse arts Fritz Rimathé op het adres
Amstel 278. Beide mannen houden een dagboek bij. Fritz doet
gedetailleerd verslag van zijn leven in Amsterdam: van de razzia's in
zijn buurt tot het kunstenaarsverzet en de invallen in zijn huis. Géza
beschrijft de oplopende spanningen bij de onderduikers, maar ook
het ontroerende weerzien met zijn elders ondergedoken zoon
Fransje. Aan het beklemmende bestaan komt in augustus 1944 een
einde, wanneer een jeugdvriend van Géza zich tot verrader ontpopt.
Dankzij een schat aan egodocumenten is Amstel 278 een indringende
vertelling van het verborgen en openbare leven tijdens de bezetting.
Als op 24 februari 2022 Rusland Oekraïne binnenvalt, slaat Elena net als duizenden landgenoten op de vlucht. Vanaf het begin van de
invasie schrijft zij aan haar oud-student Iris over de onvoorstelbare tragedie die haar en haar landgenoten overkomt. Over hoe ze van de
ene minuut op de andere haar vertrouwde leven vaarwel moet zeggen, hoe haar enige zoon Maks achterblijft om zijn land te verdedigen en hoe
zijn vrouw en dochters naar Italië vluchten om daar in onzekerheid een nieuw bestaan op te bouwen. Elena's ooggetuigenverslag, dat eerder
in de Volkskrant verscheen, vormt een uniek en persoonlijk document over een oorlog die ieder van ons raakt.
Aan het einde van de oorlog geloofde Adolf Hitler nog stellig in een overwinning door middel van zijn nieuwste V2-raketten. Deze konden een explosieve lading van meer dan 1000 kilo met drie keer de snelheid van het geluid vervoeren. De nieuwe raket had ook een enorm bereik, net genoeg om vanuit de bossen van Den Haag de Engelse hoofdstad te bereiken.
In november 1944 wordt de Duitse wetenschapper Rudi Graf naar de Hollandse kust gestuurd. Graf werkte ooit samen met Wernher von Braun aan een ruimteraket, maar is inmiddels het brein achter de onvoorspelbare en dodelijke V2. Zijn afkeer van de oorlog zorgt er echter voor dat hij in Scheveningen al snel verdacht wordt van sabotage.
De bombardementen op Londen eisen vreselijk veel slachtoffers, en de Engelse regering besluit om een groep jonge vrouwen naar Vlaanderen te sturen in een wanhopige poging om de Duitse raketten uit te schakelen. Kay Caton-Walsh is een officier van de WAAF en zal met gevaar voor eigen leven moeten achterhalen waarvandaan de V2-raketten precies worden afgevuurd.
De krachtigste toespraken van president Zelensky, door hemzelf geselecteerd en van een inleiding voorzien.
In dit boek vertelt Volodymyr Zelensky het verhaal van zijn land, Oekraïne. Het verhaal van een land dat moedig weerstand biedt aan agressie. Het verhaal van een volk dat vooroploopt in de strijd voor democratie. En bovenal is het een oproep aan ons allen om op te staan en te vechten voor die democratie. Want als we dat niet nu doen, wanneer dan wel?
'Op een dag, en die ligt niet ver in het verschiet, zullen we weer samen zijn met onze geliefden. Dan wappert onze vlag boven de nu bezette steden. Dan is ons land herenigd en heerst er weer vrede. En dan droomt de wereld niet meer in zwart-wit, maar alleen nog in blauw en geel.'
Alle inkomsten van President Zelensky uit dit boek (ten minste 1 euro per exemplaar) gaan naar United24, zijn initiatief om fondsen voor zijn land in te zamelen.